De spiegel aan scherven

Expressionisme.

In de 20e eeuw word het uiten van gevoel via kunst zo belangrijk dat al het andere vervalt. Het expressionisme word gestart, hierin worden er weinig aandacht gegeven voor oudere regels.

Fünf Koketten Ernst Ludwig Kirchner richt in 1905 de kunstenaarsgroep Die Brücke op. Dit is het begin als expressionisme als stroming. Hij wil weergeven wat hij voelt, niet wat hij ziet.               

Le sacre du printemps is een dans die veel opschudding veroorzaakte. Igor Stravinsky maakte de muziek, die een krachtig en onregelmatig ritme had, en Vaslav Nijinski maakte een choreografie waar de dansers als een gek stonden te stampen. Le sacre werd revolutionair.

Hexentanz Expressionisten hebben een zekere voorkeur voor de nachtkant van het bestaan. De hexentanz van danseres Mary Wigman laat dit ook zien. Het uit verschillende gevoelens, en houd zich niet aan de regels van het academisch ballet. Dit word later de Ausdruckstanz genoemd.

Onderhuids

Sigmund Freud schrijft een boek over dromen; Die Traumdeutung. Dit is voor expressionisten een belangrijk boek. Freud schrijft onder meer over de momenten waar we onze totale controle over onze onderhuidse gevoelens verliezen(denk aan dronkenschap, slaap en hypnose.)

Erwartung is een zangstuk waar een vrouw ’s nachts in een soort van droom zoekt naar haar geliefde. De componist, Arnold Schönberg maakt de muziek zo chaotisch als de vrouw zich voelt, met nauwelijks ritme. Er ligt een sterke dynamiek van noten die vals klinken.                

De schreeuw is een schilderij van de waar hij aangeeft wat hij voelde, niet wat hij zag.      

L’après midi d’un faune is een ballet met veel verborgen driften, net als de stukken hierboven. Het bevat veel hoekige en energieke bewegingen.

Abstractie

Als in een schilderij de voorstelling geen rol speelt noem je het abstract. Het is niet meer figuratief. Het gaat om de kleuren en vormen, niet om de voorstelling.                              

Improvisatie no. 2, Treurmars Kadinsky onderscheidt zijn werk in drie categorieën: Impressies (directe waarneming speelt nog een rol), improvisaties(directe waarneming speelt geen rol, gaat om vormen en kleuren) en composities.                             

Impressie lll Concert in 1911 bezoekt Kadinsky een concert van Schönberg. Hij legt dit vast op een doek, en uit vooral wat hij hoorde en voelde vast. Niet wat hij zag.                

Moskee in Hammamet  Paul Klee werk veel samen met Kadinsky en schildert Moskee in Hammamet, en beschrijft hierin zijn reis door Tunesië.

Primitief

Kunstenaars willen hun gevoelens uiten en ze zijn geïnteresseerd in ongecultuureerde en primitieve stammen. Ze reizen af naar landen als Marokko en Tunesië. Na de 2e wereldoorlog word ook negerkunst een hit.                        

Demoiselles d’Avignon Pablo Picasso had in zijn atelier een aantal Afrikaanse maskers in zijn atelier staan, deze duiken weer op in zijn schilderij Demoiselles d’Avignon, het begin van het kubisme. Het opdelen van het schilderij in allerlei losse hoekige fragmenten is kenmerkend voor het kubisme.       

La création du modne is een voorstelling waarin het ontstaan van de wereld word geplaatst in de donkere wouden van Afrika. Zo is de muziek en de dans, vol met fantasie dieren en oer geluiden. De muziek bevat veel jazz en mysterieuze tonen.                       

Revue Nègre Rolf Maré haalt de Revue Nègre van New York naar Parijs. De negergekte bereikt o.a. door danseres Joséphine Baker een breder publiek.

Jazz

In de havenstad New Orleans woont vanalles bij elkaar, waaronder de voormalige negerslaven. Zij hielden vast aan hun oude tradities, maar kregen ook nieuwe tradities. Spirituals, gospels en blues ontstaan. Dit alles bij elkaar doet de New Orleans-Jazz ontstaan.

Maple Leaf Rag Ragtime is een pianostijl die rond 1900 word gespeelt door zwarte pianisten. Vele pianisten kunnen geen noten lezen en spelen op gevoel. Het klinkt als een verscheurde maat. Een strakke baspartij terwijl de melodie hier ritmisch tegen in gaat. De ragtime word gezet bij de dans de cakewalk.                  

St. Louis Blues werd gezongen door Bessie Smith en Louis Armstrong. Het ging om onmogelijke liefde. De blues heeft in een tekst doorgaans drie zinnen per couplet, waarbij de eerste zin wordt herhaald. De derde zin is een conclusie als de voorafgaande zinnen.                 

Sweet lovin’man de jonge Louis Armstrong verdient overdag zijn geld aan standaard lage baantjes en speelt ’s avonds cornet in de beste bands van Storyville. Alle kenmerken van de jazz zijn al aanwezig. Als Storyville gesloten word trekken veel muzikanten naar Chicago.

Sneller

De technische ontwikkelingen volgen elkaar in het begin van de 20e eeuw snel op. Records worden verbroken en mensen worden aangestoken met het enthousiasme. Zo ook Marinetti, die zich in de kunst gaat focussen op het futurisme.

Voortsnellende auto

Giacoma Balla sloot zich aan op het futurisme. En begreep dat niet alleen het onderwerp aangepast moest worden. Maar ook de stijl. Zo schilderde hij ; voortsnellende auto+ licht+lawaai. Balla schilderde sensatie van het rijden van een snelle auto. Een volledig abstract schilderij.

Unieke vorm van continuïteit.

Ook willen de futuristen de mens eigenlijk herscheppen. Umberto Boccioni maakt ; Unieke vorm van continuïteit in de ruimte. Het lijkt wel een harnas zonder gezicht; het is onkwetsbaar.

Hommage aan Blériot

Met Hommage aan Blériot combineert Robert Delaunay twee symbolen van het machinetijdperk. Het vliegtuig en de Eifeltoren.

Fragmentatie

Fragmentatie wil zeggen dat een bom wordt gelegd onder het geruststellende idee dat alles compleet en af is: de spiegel aan scherven

Naakt de trap afdalend.

Het kubisme en het futurisme ontmoet elkaar in het schilderij naakt de trap afdalend. Het lijnperspectief klopt niet meer. Het is een bewegend kubistisch schilderij.