Realisme in de negentiende eeuw
Wereldtentoonstelling
In de negentiende eeuw bestond een grote drang om de wereld rond te reizen, dus werd in 1851 in Londen de eerste wereldtentoonstelling gehouden. Deze tentoonstelling richt zich vooral op het industriële product, maar naast deze producten worden ook veel traditionele voorwerpen uit niet-westerse culturen tentoongesteld. Hierdoor voelden de westerse mensen zich erg superieur en geciviliseerd.
Mensen uit niet-westerse koloniale landen werden zelfs als levende attracties tentoongesteld en hun cultuur werd bekeken als iets dat niet lang meer in leven zou blijven door de ontwikkelingen van de westerse landen. Veel kunstenaars vinden deze andere culturen zeer inspirerend, zoals componist Claude Debussy.
-------
Het gebouw van deze tentoonstelling, dat in een representatieve neostijl moest zijn, “Crystal Palace”, is ontworpen door Joseph Paxton. Het gebouw leek ietwat op een broeikas en werd enorm snel in elkaar gezet, doordat de stukken gietijzer en glas aan elkaar gemonteerd konden worden.
-------
De meeste producten op de wereldtentoonstelling waren niet van goede kwaliteit. De meubels van de gebroeders Thonet vormden hier een uitzondering op. Michael Thonet produceerde goedkope en eenvoudige meubels die een enorme hit werden. Ze zijn ook functioneel en zitten lekker en zijn dus een vroeg voorbeeld van industrieel ontwerp.
Ook zijn verkoopstrategie was sterk: hij verspreidde brochures met afbeeldingen van de verkrijgbare modellen.
-------
Parijs dankt haar beroemde Eiffeltoren aan de wereldtentoonstelling. Gustave Eiffel mocht namelijk deze toren maken om de ongekende mogelijkheden van staalconstructies te tonen. De toren zou eigenlijk na twintig jaar weer afgebroken worden, maar wegens een gebrek aan geld destijds staat hij er nog steeds.
Bouwen in de 2e helft van de 19e eeuw
In 1890 komt de Jugendstil op. De architecten zoeken decoraties die de integratie van moderne materialen als gietijzer, staal en glas mogelijk maken. Deze stijl is ook van invloed op typografie, mode en design.
Kenmerken Jugendstil:
- Vloeiende lijnen (die ontleend lijken te zijn aan de botanische wereld)
- Grillige en asymmetrische patronen
- In de architectuur bevorderen de lijnen vaak de integratie tussen verschillende materialen
- In tweedimensionale ontwerpen worden plasticiteit en diepte vermeden
Deze stijl speelt in op de wens van de gegoede burgerij om zich te omgeven met een eigentijdse luxe. Het wordt een rage en Hector Guimard mag bijvoorbeeld de metro-ingangen in Parijs vormgeven. De Franse Jugendstil wordt ook wel “Style métro” genoemd. Andere benamingen zijn art nouveau en modern style.
Opera en muziek in de 2e helft van de 19e eeuw
In 1855 wordt Parijs overspoeld door toeristen die de wereldtentoonstelling willen zien, dus opent Jacques Offenbach een klein theater op de Champs-Élysées. Duizenden mensen komen naar zijn operettes: een kleine komische opera waarin veel wordt gezongen en gedanst. Hij maakt in zijn stukken de buitensporigheden van de maatschappij belachelijk. Zijn operette “Orpheus in de onderwereld” is een stiekeme aanklacht tegen de regering van Napoleon III. De mindere goden komen in deze operette in opstand tegen de tirannie van Jupiter.
-------
Het Realisme in de muziek werd verisme genoemd. Het was een reactie op het belcanto, waarbij het niet om de tekst en muziek ging, maar alleen om de stem.
Componisten van het verisme gingen dus op zoek naar manieren om de boodschap van de muziek over te brengen. De onderwerpen van het verisme waren vaak alledaagse gebeurtenissen.
-------
De Italiaanse componist Giuseppe Verdi zette in zijn opera’s mensen neer van vlees en bloed. Hij was een nationalist en hield niet van buitenlandse invloeden in opera’s.
Zijn bekende opera Nabucco is een nationalistische opera die enorm populair werd bij het publiek.
-------
Onder andere in Noorwegen wordt nationalistische muziek gemaakt die als onderwerp het eigen verleden en verhalen heeft. Voorbeelden: Edvard Hagerup Grieg (componist) en de toneelschrijver Henrik Ibsen. Vanwege het hoge werkelijkheidsgehalte en de kritiek op problemen uit het plaatselijke maatschappelijke leven die erin is verwerkt, trekken Ibsens realistische drama’s een groot publiek.
Toneel
De intellectuele benadering van Ibsen krijgt veel navolging in de drama-praktijk. Dit wordt ook gestimuleerd door een nieuwe richting die ontstaat door een consequent doortrekken van het realisme: het naturalisme. Het werk van bijvoorbeeld Herman Heijermans is aan de ene kant naturalistisch, maar heeft ook romantische, socialistische en symbolische tendensen.
Dramateksten worden belangrijker en acteurs gaan realistischer spelen. Ook het decor is realistisch en de belichting wordt steeds belangrijker bij de enscenering van toneelstukken door elektrisch licht.
De Engelse Gordon Craig is onder andere een voorstander van eenvoud in decors, aangezien ze dan meer een omgeving vormen dan een achtergrond.
(Schilder)kunst van de 2e helft van de 19e eeuw: Realisme/Impressionisme/Expressionisme
De Salon was een door de Franse staat georganiseerde kunsttentoonstelling. De Académie des Beaux-Arts bepaalde de normen waaraan deze kunst moest voldoen en deze waren vooral ontleend aan de kunsthistorie. Een jury selecteert jaarlijks de werken die zijn ingestuurd en selecteren dan de “beste” werken. Het was een plaats om roem, prijzen en opdrachten in de wacht te slepen, aangezien kunst en politiek in die tijd verstrengeld raakten.
Op de vrije zondag was De Salon vrij toegankelijk en kwam ook gewoon volk zoals boeren erop af.
-------
De schilders van Barbizon waren schilders die graag landschappen schilderden. Barbizon is een dorpje buiten Parijs waar veel kunstenaars hun vakantie doorbrachten. Zij gaven voor het eerst de landschappen neer zoals ze waren, en voegden niks eraan toe dat er niet hoorde. Daarom schilderden zij ook in de buitenlucht, dit werd mogelijk door voorgefabriceerde verf in tubes.
Hun voorbeeld is John Constable.
De kritiek op deze landschapsschilderijen is dat ze niet af lijken en dat ze iets missen.
De kunst die door onder andere deze schilders gemaakt wordt wijkt veel af van de norm en dus zoeken ze een andere manier om hun kunst te laten zien.
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden