WO I

Oorzaken WO I:
• nationalisme (overdreven vaderlandsliefde) Was sterk bij alle landen. Vooral ook Duitsland. Een echt probleem was het vooral in het Osmaanse (Turkse) Rijk dat eigenlijk vanaf 1800 al aan het uiteenvallen was, met allerlei verschillende volkeren in zijn rijk die allemaal eigen staat wilden. Ook was dit vooral zo in Oostenrijk-Hongarije dat ook veel verschillende volken in hun land had. (o.a. Bosnië sinds 1878)
• Militarisme/wapenwedloop: de verschillende landen probeerden zoveel mogelijk wapens te produceren. Dit werd mogelijk door de Industriële Revolutie. Men had het idee dat veel wapens veiligheid boden.

• Imperialisme/kolonialisme: veel landen wilden een zo groot mogelijk rijk om zoveel mogelijk grondstoffen te vergaren voor hun industrie.
• Bondgenootschappen: Binnen Europa hadden de landen over en weer veel verdragen gesloten zodat ze bondgenoten (vriendjes) hadden die hen zouden helpen mochten ze onverhoopt aangevallen worden. Bij het uitbreken van de WOI kenden men 2 kampen:
Centralen of Triple Alliantie:
• Duitsland
• Oostenrijk-Hongarije
• Italie (tot 1915 daarna naar Triple Entente)
• Osmaanse of Turkse Rijk
Geallieerden of Triple Entente:
• Frankrijk
• Rusland
• Engeland
• VS (vanaf 1917)
Kolonien:
DU: Delen van Afrika, Zuidoost Azië
FA: Delen van Afrika, Zuid-Amerika, Zuidoost Azië
EN: Noord-Amerika, Australië, Delen van Afrika

Aanleiding WO I:
De directe aanleiding van WO I is de moord op Franz Ferdinand (en zijn vrouw Spohie op 28-06-1914). Franz Ferdinand was aartshertog van de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije. Hij wilde gebieden krijgen voor de ruil voor een ander hebeid. Hij werd vermoord door de Bosnische nationalist, en lid van De Zwarte Hand, Garvilio Princip.

Aan het begin van de twintigste eeuw hadden de Europese grootmachten verschillende doelen in de buitenlandse politiek:


DU: Meer koloniën en wereldmacht
FA: Wraak op DU (oorlog 1870-1871. Ze moesten Elzas-Lotharingen, die weel kool en ijzererts leverde, inleveren, en de keizer van DU werd gekroond in de Spiegelzaal)
O-H: Rijk bij elkaar houden en invloed op de Balkan
RU: Invloed op Balkan en het helpen van Slavische volken
En: Handhaven van de wereldmacht

De Balkan was erg belangrijk omdat die een haven hadden die centraal lag, en ze dus goed konden aanvallen.
Militaire redenen:

De landen waren erg zeker over hun ‘zaakje’ en gingen een oorlog niet uit de weg.

DU: Het leger was sterker geworden door razendsnelle industrialisatie
FA: Leger was versterkt na de nederlaag van 1870 – 1871
O-H: Het leger was sterk door het Groot Militaire Programma
Ru: Het leger was een ‘stoomwals’ dat de tegenstanders kon vermorzelen
En: De Engelse vloot was de sterkste ter wereld

Wapens en soldaten:
Door de komst van de lopende band ontstond er massaproductie. Doordat er in 1850 een doorbraak kwam van de wapentechnologie, konden landen hun leger beter uitrusten.

Wapens die in de 1e wereldoorlog zijn uitgevonden:

- Mitrailleur
- Vliegtuig
- Gifgassen

Maar niet alleen wapens waren belangrijk, ook soldaten. Eerst bestonden er alleen beroepssoldaten. In de 1e wereldoorlog is ook de diensplicht ingevoerd. Door al die ontwikkeling kwam de wapenwedloop.

De Eerste Wereldoorlog was een verwoestende en totale oorlog. Alle grondstoffen werden ingeschakeld bij de oorlogsvoering en ook mensen, de thuisblijvers, werden ingeschakeld in een oorlogseconomie. In de deelnemende landen stond de hele productie in het teken van de oorlog.
Industrieel potentieel/productiecapaciteit: Industrieel potentieel: hoeveel een land kan maken aan wapens. Engeland had tussen 1810 en 1910 de meeste industrieel potentieel. Maar Duitsland had de meeste vooruitgang

Domino effect:
Na de moord traden de bondgenootschappen automatisch in werking.
Oostenrijk steunde Duitsland
Rusland steunde Servië
Frankrijk steunde Rusland
Engeland steunde Frankrijk

Duitsland verklaarde Rusland de oorlog waardoor Frankrijk bij het conflict betrokken raakte.
De Duitsers hadden het plan om met een snelle verrassingsoorlog Frankrijk te verslaan; Het Von Schlieffenplan. Dit was ging zo: Ze planden een schijnaanval op Zuid-Frankrijk. Maar viel uiteindelijk van achteren aan. Hiervoor moesten ze door België. België wilde geen risico’s nemen en wilde meteen oorlog, Engeland hielp mee, want zij hadden een bondgenootschap met België. Het plan van Duitsland was mislukt. Oostenrijk Hongarije was boos(moord), en er werd een onderzoek gehouden in Servië, want ze werden beschuldigd om wapens binnen het land te hebben. Door dit schot kwamen Oostenrijk Hongarije en Servië in oorlog. Servië weigerde dit onderzoek en er ontstond oorlog. Rusland hielp Servië en Duitsland had een bondgenootschap met O-H.

Oorlog:
Het opvallende aan de manier van oorlog voeren in de Eerste Wereldoorlog was dat deze helemaal nieuw was. Namelijk:

De loopgravenoorlog: Hierbij graven legers zich in, in een stelsel van manshoge gangen om beter beschermd tegen vijandelijk vuur. Ook had je offensieven: Hier floot een generaal op een fluitje en liepen de soldaten massaal naar het vijandelijk gebied. Vaak voelden de soldaten zich ‘kanonnenvoer’ Al gauw werd hun motto: Overleven is de enige manier om hier nog uit te komen.
Ook was er in de Eerste Wereldoorlog een duikbotenoorlog. Hierdoor kwam de VS in aanmerking met de oorlog, omdat ze de onbeperkte duikbotenoorlog van Duitsland zat was.

Wapenstilstand en vredesverdragen:
Vrede van Bresk-Litovsk: Toen in 1917 een tweede revolutie in Rusland uitbrak, staakte het vijandelijke vuur tussen RU en DU. In maart 1918 sloten de machthebbers in Rusland en de keizer van Duitsland deze vrede. Dit had invloed op de oorlog. Rusland vocht niet meer mee in de oorlog. Duitsland vocht op West,- en Oostfront, Rusland lag op oostfront, en kreeg dus een vrede verslag met Duitsland. Duistland kon zich op het Westfront richten en zijn hele leger daarop op richten, ze stonden daar nu sterker voor dat ze vrede van Bresk-Litovsk hadden gesloten
Einde oorlog: Op november 1918, om 11.00 uur, kwam er een einde aan de Eerste Wereldoorlog. IN een treinwagon in het Noord-Franse Compiègne werd de wapenstilstand getekend.
Vrede van Versailles: In januari 1919 kwamen de 27 landen die aan de oorlog hadden deelgenomen, behalve Rusland, bij elkaar in Parijs. Het doel was een vredesverdrag te sluiten. De bekendste was het verdrag met Duitsland: de Vrede van Versailles. Duitsland kreeg alle schuld van de oorlog, wat niet waar was. Zij waren niet de enige. Of ze nou wel of niet wilde de nieuwe Duitse regering moest het ondertekenen. De landen stelde hoge voorwaarden, waar zij zelf niks over te zeggen hadden.
- 288 goudmark schadeloosstelling
- FA kreeg Elzas-Lotharingen en mocht Rijnland bezetten
- Niet alleen moesten ze aan FA geven, maar ook grensgebieden aan de Oostgrens.
Daarom noemden DU dit ook wel: het Dictaat van Versailles. Ieder land kreeg een zogenoemde zelfbeschikkingsrecht(Beslissen wat er met je land gebeurd) maar DU kreeg dit recht niet.
Veertien punten van Wilson: Wilson wilde vooral vrede. Hij kwam met zijn Veertien punten. Hij had oplossingen voor paar problemen in de oorlog:
Imperialisme: Terugdringen van kolonialisme

Wapenwedloop: Wapenvermindering
Wantrouwen tussen landen: Oprichten van een Volkenbond(Kan je vergelijken met de VN)
Nationalisme: Zelfbeschikkingsrecht.

Overige begrippen:
Spaanse grieppandemie: Griep van enorme omvang die in 1918 en 1919 wereldwijd het leven kostte aan minimaal twintig miljoen mensen.
Coupe: Staatsgreep; In het Duits ook wel een Putsch genoemd.
Republiek van Weimar: Naam voor Duitsland tussen 1919 en 1933.

Belangrijke vragen:
Met welke landen was het Engelse koningshuis door familiebanden verbonden? En waarom?
Rusland, Noorwegen, Duitsland, Spanje, Griekenland en Denemarken. Ze dachten dat de vriendschap hierdoor zal versterken, maar het maakte geen verschil. Ook dacht Engeland zijn invloedsfeer te kunnen vergroten door zoveel mogelijk huwelijken te sluiten tussen hun familie en die van de andere Europese koningshuizen.

Waarom was de gemeenschappelijke interesse, zeevaart, een bron van rivaliteit?
Beide landen wilden een grote vloot hebben om hun macht te laten zien.


Deze spotprent gaat over het zgn. zelfbeschikkingsrecht d.w.z. dat ieder land na WOI zelf het recht had te beslissen wat er met hun land gebeurde. Wat wil de tekenaar zeggen met deze tekening?
Dat Duitsland schuld kreeg van de hele wereldoorlog. Vooral Frankrijk gaf de schuld aan Duitsland. Ze pakt Duitsland alles af en Duitsland kon hier niet over beslissen. Duitsland was niet bij de beenkomst en kreeg niet het zelfbeschikkingsrecht.

Begin 1917 kondigde Duitsland de onbeperkte duikbotenoorlog af hoeverre betekende dit het einde van de oorlog?
De VS verklaarde Duitsland de oorlog. De VS kwam nieuw in de oorlog en was dus fris. Hierdoor werden de geallieerde sterker. Dit was echter nog niet het einde van de WO I, maar door die duikbotenoorlog kwam de VS zich ermee bemoeien wat uiteindelijk de doodsteek voor DU bleek te zijn.

Waarom noemden de Duitsers de Verdrag van Versailles het Dictaat van Versailles?
Omdat de landen die dit verdrag hadden verzonnen zware voorwaarden aan du voor legde
De landen besliste erover, of Duitsland het er nou wel of niet mee eens was, ze moesten het verdrag ondertekenen

Wat was de dolkstootlegende?
Is opstand tegen duitse regering Het volk gaf de Duitse legerleiding de schuld van de nederlaag(VvV en de schulden) Duitse legerleiding zei dat ze de oorlog wel hadden kunnen winnen maar was niet waar, en ze zeiden dat de democratie de schuld had, die hadden de vrede gesloten.

Belangrijke mannen:
Wilson was een groot symbool van vrijheid, hij ging o.a. naar Parijs, Italië, Engeland enz. voor een vredesconferentie met de belangrijkste mensen van deze landen;
Wat wilden zij?

Clemenceau (van FA): Hij wilde DU helemaal verzwakken. Hij wilde dat alle schade werd betaald door DUI aan FA.
Lloyd George (van EN): Wilde de economie in DU behouden, omdat DU veel goederen kocht in Engeland. Het volk van engeland vond hem maar een ‘softie’ en hij heeft dit niet kunnen inbrengen vanwege verkiezingen.
Wilson (Van Amerika): Wilde zijn 14 punten verwezelijken.
Orlando: Had niet veel inbrenging, maar wilde wel gebiedsuitbreiding.

De overwinnaars:
De grote overwinnaars waren vooral Frankrijk, Engeland en de VS. De WS was de grootste overwinnaar!
- De deelname van de VS(Duikbotenoorlog) had de oorlog beslist in het voordeel van de geallieerden.
- EU had grote schulden aan de VS
- De VS was nu de onbetwist de machtigste economie op de wereld.

Gevolgen WO I:
De eerste wereldoorlog heeft veel invloed gehad in Europa er is door die invloed ook veel veranderd:
• Nieuwe wapens
• De vrouw kreeg meer invloed doordat ze in de oorlog moesten werken i.p.v. de man.
• De meeste Koningen en Keizers traden af en de landen werden democratisch.
• Er zijn nieuwe landen ontstaan. Er werden nieuwe grenzen gemaakt, met veel verschillende volken. Joegoslavië bijvoorbeeld.
• Enorme schade in de landen die meededen aan deze oorlog


Ook is heel waarschijnlijk dat de 1e wereldoorlog een oorzaak is van de 2e wereldoorlog. Hitler was namelijk sterk tegen het Verdrag van Versailles.