Wat werd door de Nazi's ondernomen tegen het verzet

Wat werd in Nederland door de nazi’s ondernomen tegen het verzet?
Deelvragen:
Wat deden de nazi’s om het verzet te voorkomen?
Hoe kwamen de nazi’s erachter waar de verzetsorganisaties zaten?

Inleiding
We hebben dit onderwerp gekozen, omdat het onze interesse heeft. We zouden namelijk als we de 2e Wereldoorlog zouden meemaken ook zelf voor de keuze kunnen komen te staan om in het verzet te gaan. Om deze keuze te maken moet je vele veronderstellingen overwegen. Daarom willen wij graag naar de gevolgen van deze keuze voor de verzetstrijders en voor de nazi’s kijken. Het verzet was sterk, maar de nazi’s ook. Hierdoor ontstonden er conflicten. We zullen zien wat voor conflicten dit waren…

Voorlopig antwoord

De nazi’s pakten mensen op waarvan ze dachten dat ze iets wisten. Informatie waar ze iets mee konden. Ze dwongen mensen dingen te zeggen over onder anderen: joden, zigeuners, homoseksuelen, jehova getuigen en anderen waar ze iets tegen hadden, zodat ze die konden oppakken. Dit dwingen deden ze doormiddel van extreme handelingen zoals martelingen.

Samenvatting paragraaf 3 + 4
§3
Verschillen tussen de 1e en 2e wereldoorlog:

1e Wereldoorlog 2e Wereldoorlog
- Burgers en soldaten waren enthousiast. - Een gedrukte en angstige sfeer.
- Men wist niet wat ze konden verwachten. - Men kende de gevolgen, daardoor was het een grotere verschrikking.
- Zwakke luchtmacht en wapens. - Sterke luchtmacht en gifgasbommen en andere sterke wapens.
- Weinig beweging in het leger (loopgraven - Een zeer mobiel leger. Bewegelijk oorlog.
- Belangrijkste: de stomme film - Belangrijkste: radio, verboden naar Londen te luisteren.
- Sterke censuur op de pers ⇒ illegale pers. - Nog meer illegale pers.
- Ongeveer 8 miljoen soldaten overleden - ongeveer 20 miljoen soldaten en ook nog eens half miljoen burgers kwamen om het leven.

Verder veranderde er in de 2de wereld oorlog:
- Etnische politiek van de nazi’s.
-Meer landen deden mee aan de 2e Wereldoorlog, daardoor waren er meer soldaten en dus ook veel meer slachtoffers
- Ze mochten zich niet overgeven.
- Door de bewegingsoorlog kwamen er veel meer gebieden in het frontgebied.
- Er waren massale bombardementen op steden.
- Etnische politiek van de nazi’s.
- Door de vele landen die deelnamen aan de oorlog werden veel burgers van hun woonplaatsen verdreven. Daardoor werd het risico op overlijden groter.
- Er was een tekort aan voedsel, kleding en andere goederen.
- Steeds meer mannen en vrouwen moesten werken in de oorlogsindustrie.
§ 4

Inleiding.

Vrijdag 10 mei trokken de Duitse troepen Nederland onverwacht binnen. Dit was onderdeel van een Duits aanvalsplan voor West-Europa. Het Nederlandse leger was in verhouding groter, maar was slecht bewapend en het was niet voorbereid op een moderne oorlog. De Nederlandse regering was al weg gegaan naar Londen tot 1945. Hitler nam de volledige macht over in ons land en benoemde allerlei functionarissen om ons land te leiden. Nederland was neutraal totdat de Duitsers Nederland binnen trokken. Seyss- Inquart werd rijkscommissaris. Hij was een van de mannen die rechtstreeks onder Hitler stond. De Duitsers voerden in Nederland allemaal Duitse ambtenaren en regels in. De Duitse bezetters hadden bij hun bestuur 2 doeleinden:
- Nederland inschakelen in de oorlogsvoering.
- De Nederlandse bevolking winnen voor het Nationaal-Socialisme (Nazificatie).

Fase 1: Mei 1940- begin 1941

Een aantal Nederlanders wilden wel vrijwillig meedoen aan het Nationaal-Socialisme, omdat ze dan dachten hun oude leventje weer op te kunnen pakken net als voor de oorlog. Een belangrijke verschils regeling: de isolatie van de joden begon. Dit kwam door werkafname want joden werden geregistreerd en ontslagen. Propaganda had een grote rol in het Nationaal-Socialisme. Nederland merkten vrij weinig van de onderdrukking, maar achter de schermen was de bezetter de baas. De 1e en 2e kamer werden uitgeschakeld en bepaalde politieke partijen werden verboden. De SDAP kwam onder het toezicht van Nationaal-Socialist Rost van Tonningen te staan. Op advies van de leiding verlieten de meeste leden de partij, daardoor stopte feitelijk het bestaan van de SDAP. De Nederlandse Unie maakte een nieuwe politieke vernieuwing. Men begon te twijfelen aan de waarde van de parlementaire democratie. Ze wilden een nieuwe start maken. Er moest samen gewerkt worden met de bezetter, maar er werd wel veel nadruk gelegd op het Nederlandse karakter. Er was maar een kleine groep pro-nazi’s. Op de technische hogeschool in Delft en de Universiteit van Leiden werden stakingen georganiseerd vanwege het ontslag van Joodse hoogleraren.

Fase 2: Begin 1941- voorjaar 1943

2 Oorzaken voor het harder optreden om het Nationaal-Socialisme door te voeren.
- Nationaal-Socialistische propaganda sloeg niet aan.
- Nederland moest een grotere bijdrage leveren aan de oorlogsvoering.
Steeds meer Duitsers moesten in het leger. Van Nederlandse arbeiders werd verwacht dat ze vrijwillig in Duitsland gingen werken. Door het moeten leveren van goederen aan Duitsland werden die goederen hier schaarse goederen. De nazificatie ging niet vrijwillig, daarom werd er dwang gebruikt. De NSB was de enige toegestane politieke partij met als leider Anton Mussert. De joden werden nog meer geïsoleerd en vervolgd: Eerst werd er op hun persoonsbewijs een hele grote J gedrukt. Later moesten de joden op hun kleding een grote gele jodenster dragen. Vervolgens werden de opgepakte Joden al vrij snel naar Westerbork gezonden en van daaruit verder naar de vernietigingskampen Auschwitz(Duitsland) of Sobibor(Polen) gezonden. Door deze maatregelen werd de verstandhouding tussen de Nederlanders en Duitsers nog slechter. Er kwamen ook meer verzetsgroepen, maar de groep bleef maar klein.

Fase 3: Voorjaar 1943- zomer/herfst 1944

De militaire situatie van de Duitsers verslechterde. Hierdoor kon iedere Nederlander worden opgeroepen voor werk in Duitsland. Doordat er niet genoeg vrijwilligers waren om naar Duitsland te gaan moesten oude krijgsgevangenen weer opgeroepen worden. Uit protest kwamen er toen de april/meistakingen. De Duitsers pakten dit hardhandig aan door executie. De nazificatie had maatregelen die de bevolking wilde ontduiken, daardoor moesten Joden onderduiken of vluchten via Zwitserland naar Spanje. Door een nog slechter geworden verstandhouding tussen de Duitsers en Nederlanders kwamen er meer en grotere verzetsgroepen. In het begin van de oorlog ( de 1e en 2e fase) had de oorlog nog niet echt invloed op het dagelijks leven, maar nu in de 3e fase wel.

Fase 4: Zomer/herfst 1944- mei 1945

Na de invasie in Normandie, stond vast dat de Geallieerden hadden gewonnen. September 1944 bereikten de Geallieerden Nederland. De Nederlandse regering in Londen riepen de spoorwegen op tot stakingen om de Duitsers tegen te werken. Maar de Geallieerden stranden bij de grote rivieren, door de niet veroverde brug bij Arnhem over de Rijn. Beneden de grote rivieren waren we vrij, maar het was wel frontgebied. En de Geallieerden in het zuiden bleven de baas. In het nog bezette deel van Nederland werden razzia’s gehouden. Dan werden de joden van de straat gehaald en naar Duitsland gezonden. Als wraak voor de wraakacties nam de bezetter steeds hardere maatregelen. In het westen was een hongersnood uitgebroken door de spoorwegstakingen, er heerste toen een strenge winter. Dit werd de hongerwinter genoemd(oktober 1944). Veel mensen namen nu deel aan het verzet. In het voorjaar van 1945 wisten de Geallieerden de Duitse tegenstand in Nederland te breken. Op 5 mei 1945 gaven de Duitse troepen die zich in ons land bevonden zich officieel over. Enkele dagen later capituleerde het hele Duitse leger en kwam er een einde aan het Nationaal-Socialistische bewind in Duitsland.

Gevolgen:

Zo’n 250.000 Nederlanders kwamen om in de 2e Wereldoorlog. Voor de overlevenden heeft de oorlog ook grote gevolgen: lichamelijk en psychische problemen. Economisch was een grote schade aangericht. Berechtiging van mensen die hadden samengewerkt met de Duitsers (collaboratie) was moeilijk om de goede straf te geven. Er is geen neutraliteitspolitiek meer teruggekeerd. Er moest een nieuwe samenleving worden opgebouwd. Deze had 3 hoofdrichtingen: - Einde aan de verzuiling in Nederland
- Meer socialistische samenleving
- Meer autoritaire regering.
Politieke partijen en verzuilde omroepen keerden meestal terug, soms met een andere naam. Op korte termijn waren de gevolgen groot, op lang termijn waren deze gevolgen minder groot. Per persoon was dit natuurlijk verschillend, maar dankzij oorlogsmonumenten en de jaarlijkse dodenherdenking blijven de sporen, nagedachtenis en herinnering van de oorlog bij ons.

Begin van het verzet.

In het begin van de oorlog werd er nog niet echt verzet gepleegd, dit kwam pas wat later.
Er waren zoveel concentratiekampen in het begin van de oorlog waar voornamelijk inzaten: mensen met lange strafbladen, homoseksuelen, zwervers, zigeuners, jehovagetuigen en joden die de anti-joodse wetten hadden overtreden; onder andere gingen ze zich verzetten daardoor waren er mensen die met verzet begonnen. Maar men wist in het begin van de oorlog natuurlijk nog niet veel van de kampen en wat er zich daar achter de hekken en versperringen afspeelde.
Activiteiten van verzetsgroepen:
Verzet had een risico want: een deel van de bevolking was in het begin van de oorlog voor Hitler, omdat hij iedereen iets goeds beloofde. Daardoor was er aardig wat kans op verraad.
Ondanks de moeilijkheden ontstonden er vooral onder de communisten en socialisten verzetsgroepen. Ook in liberale, conservatieve en kerkelijke kringen kwam na verloop van tijd verzet op gang. De verzetsgroepen zorgden ervoor dat:
- door politie gezochte personen konden onderduiken.
- anti-Hitler pamfletten werden verspreid (15 mei 1940 het eerste pamflet in omloop).
- inlichtingen werden doorgegeven aan de tegenstanders van Duitsland.
Maar met deze verzetsacties lukte het de geallieerden niet om Hitler ten val te brengen. Vele verzetsstrijders werden opgepakt, in concentratiekampen opgesloten of ter dood gebracht. Vanuit het leger van de geallieerden ontstond de grootste bedreiging voor de nazi’s. De meeste hoge officieren waren conservatieven maar geen nazi’s. Ondanks hun eed van trouw hebben sommigen toch geprobeerd Hitler ten val te brengen, zonder enig resultaat.

Hoofdvraag:
Wat werd in Nederland door de nazi’s ondernomen tegen het verzet?

1) Maken en verspreiden van illegale bladen  Als je op heterdaad betrapt werd, ging je bijvoorbeeld via Vught en Ravensbruck naar een werkkamp.
2) Staken  februaristaking: slechts 22 mensen opgepakt.
3) Joden als normale mensen beschouwen  De Jodenhaat was zo groot, dat je al opgepakt werd als je bijvoorbeeld zei: Joden zijn gewoon aardige mensen en er is geen reden om tegen ze te zijn.
4) Contact met Engeland  Gevangenis straf.
5) Valse papieren maken  Word acuut naar een concentratiekamp verbannen.
6) Aan bonkaarten komen  Word acuut naar een concentratiekamp verbannen.
7) Joden in huis ondergedoken  Mee naar concentratiekamp
8) Overvallen en liquidaties  Naar concentratie kamp, met geluk kwamen ze er uit, met ongeluk werden ze zelf ook geliquideerd
9) Sabotage  Als je werd gepakt, werd er van je verwacht dat je na verschrikkelijke mishandelingen mensen zou verraden die vervolgens ook werden opgepakt.
10) Spionage  Naar concentratiekampen.

Er zijn natuurlijk veel meer manieren van verzet, maar dit vonden wij de belangrijkste 10 verzets manieren.

Deelvragen:

Wat deden de nazi’s om het verzet te voorkomen?

Ze zorgden voor zeer zware straffen. Ze probeerden zoveel mogelijk mensen aan hun kant te krijgen, zodat de mensen die aan hun kant stonden de mensen van de andere kant konden verraden, zodat ze hun “vijanden” konden oppakken en vervolgen.
Angst wekken was een probaat middel voor verraad.

Hoe kwamen de nazi’s erachter waar de verzetsorganisaties zaten?

Door mensen te vragen die al opgepakt waren. En als ze het niet vrijwillig zeiden, gingen de nazi’s van kwaad tot erger. De extreme handelingen zorgden er in de meeste gevallen wel voor dat de namen wel genoemd werden. Enkele extreme handelingen waren bijvoorbeeld: nagels uit de vingers trekken. Tanden uit de mond trekken zonder verdoving. Tuinslang in het achterwerk en dan de tuinslang aansluiten op de kraan en dan spoelen maar (hard gezegd). Ogen uitprikken. En nog veel meer lugubere dingen. Het komt er dus op neer dat ze met behulp van anderen die de mensen verraden achter de informatie kwamen.

Interview:

Wij hebben een interview gehouden met de oma van Elske: F. Gerrits – Bergman.
Zij heeft de oorlog ook mee gemaakt. Zij was 17 jaar toen de oorlog begon en woonde in Zutphen, later is ze voor haar werk alleen de oologs tijd naar Enschede gegaan, maar keerde na de oorlog weer terug in Zutphen. Wij hebben haar enkele vragen gesteld waarmee we wat kunnen en wat ons interesseerde. We hebben haar opgebeld en hebben dit interview afgenomen op 8 februari.

Wat merkte u voor verschil in oorlogstijd en vredestijd?

’s Avonds moesten alle ramen verduisterd worden en er mocht absoluut geen licht op straat. Perse voor 8 uur naar binnen anders had je een probleem met de Duitsers. DE mensen mochten niet naar de boerderijen voor eten, en moesten alles stiekem doen.

Waren er veel verschillen in de regels en wetten tijdens en na de oorlog?

Gelijk na de bevrijding werden alle oude Nederlandse wetten weer ingevoerd. In het begin toen de oorlog was afgelopen waren de wetten nog hetzelfde maar werden later veranderd door wat men geleerd had van de oorlog.

Heeft de oorlog u ook nog iets wijzer gemaakt? Zo ja, Wat?

Ja, men schiet niets op met de oorlog, het enige wat je hebt zijn veel gewonden en doden en lost niets op. Het had ook iets te maken met wederzijds respect, want alle Nederlanders waren boos op alle Duitsers en dit was niet terecht omdat lang niet alle Duitsers iets met de oorlog te maken hadden. De Nederlanders gingen na de oorlog bijvoorbeeld de hoofden van de meisjes die met Duitsers om gingen kaal scheren, zodat ze wel een stempel hadden.

Van hoe dichtbij maakte u de oorlog mee?

Als een normaal mens. Zolang je deed wat de Duisters wilden kon je voor een groot deel (vooral in het begin van de oorlog) wel gewoon verder leven. Toch heb ik het wel van redelijk dichtbij meegemaakt door de vele gewonden in het ziekenhuis waar ik sinds 1942 werkte. En mijn vader werkte bij de spoorwegen en toen zij in staking gingen moest hij ook onderduiken voor eigen veiligheid.

Welke jaren van de oorlog waren het hevigst?

Vooral de laatste jaren waren het heftigst door de vele honger die geleden werd onder de burgers. Voedselbonnen waren zo gering dat hele gezinnen met 2 bonnen moesten doen. Dan kon je bijvoorbeeld alleen maar brood kopen zonder beleg of boter.

Had u veel moeite met overleven in de oorlog?

Ik werkte in het ziekenhuis, daar hadden ze altijd wel iets te eten. Waar ze het vandaan haalden weet ik nog steeds niet, maar er was altijd wel eten voor de verpleegsters en zieken. Het was niet altijd goed eten, maar er was eten.

Wanneer merkte u voor het eerst duidelijk iets van de nazi’s

Niet vaak, want ze waren niet in het zicht voor de gewone burgers.

Wat merkte u toen van de nazi’s?

Bijna niets, je zag ze wel eens lopen op straat, maar dat was alles.

Wist u ook iets van de straffen die werden gegeven door de nazi\'s?

Je kon in de gevangenis belanden, in de gevangenis zwaar mishandeld worden, het kon zijn dat je geen eten kreeg, of ze schoten je dood als je iets heel ergs had gedaan en je kon verbannen worden naar concentratie kampen.

Had u ook bange momenten om te worden opgepakt voor iets?

Nee, ik had niets strafbaars gedaan, dus kon nergens voor opgepakt worden.

Heeft u ook dingen van het verzet gemerkt? Zo ja, wat merkte u en hoe merkte u dat?

Nee, niet duidelijk, alles was heel erg stiekem en gepland, dat je er eigenlijk niets van merkte. Daarvoor was de structuur van het verzet veel te sterk.

Heeft u overwogen om in het verzet te gaan?

Nee, ik zou het nooit alleen kunnen en ik vond het veel te gevaarlijk, daar kwam bij dat ik het lef er niet voor had.

Wat vond u toen van het verzet? En wat vind u er nu van?

Ik vond het heel erg dapper dat ze het durfden en ik vind het nu heel erg goed van ze dat ze het gedaan hebben want het heeft wel geholpen.

Heeft u ook dingen gedaan in de oorlog waar u achteraf spijt van heeft?

Nee, ik had geen kwade dingen gedaan, absoluut niet.

Heeft u veel gemerkt van de acties van het verzet?

Nee, niet duidelijk en het verzet gebeurde buiten bereik van de burgers, daar kwam bij dat ik in het ziekenhuis werkte en dus minder op straat kwam. Ik las wel kranten maar daar kreeg je niet veel informatie uit.

Heeft u de nazi’s wel eens in actie gezien tegen het verzet?

Nee, gelukkig niet.

Heeft u mensen gekend die iets met het verzet te maken hadden?

Ja, ik kende een man die in het verzet zat, hij zat ergens ondergedoken, niemand van de familie en vrienden wist waar hij zat. Hij seinde berichten naar Engeland en hij gaf de plannen door en alle informatie door waar de Duitsers zaten.

Heeft u mensen gekend die iets met de nazi’s te maken hadden?

Nee.

Bent u wel eens benaderd door het verzet?

Nee, maar anders had ik het zeker overwogen om in het verzet te gaan.

Bent u wel eens benaderd door de nazi’s?

Nee, zelfs niet op straat.

Werkte u ook in de oorlog?

Ja, in de eerste twee jaar van de oorlog werkte ik nog in een kantoor en daarna heb ik vanaf 1942 tot 1945 in de verpleging gewerkt in Enschede.

Heeft u in het ziekenhuis nog veel gevolgen van de oorlog meegemaakt?

Ja, er werd veel en hard gewerkt aan de wederopbouw van Nederland. De daardoor werd de zorg in het ziekenhuis beter, doordat de ondergedoken oude verpleging ook weer kwam.

Hoe heeft u de bevrijding meegemaakt?

Er was een heel groot feest. De Engelsen en Amerikanen reden in grote auto’s veel met open daken door de staten. Bijna alle mensen waren de straat op gegaan om de bevrijders toe te juichen. De blijdschap was te zien in de ogen van de burgers. Iedereen stond toe te juichen en de dagen erna werd er ook nog veel gefeest.

De SD en de SS zetten overal wegversperringen uit voor de controle van alle mensen op hun papieren.

Elske’s opa was voor de oorlog politieagent. Toen hij van de Duitsers Joodse mensen moest oppakken en arresteren heeft hij dit geweigerd. Hij moest toen naar een concentratiekamp. Eerst in Vught en later in Duitsland. Hij is in Duitsland ontsnapt uit het concentratiekamp. Hij heeft toen ook wel gemerkt dat er ook zeker goede Duitsers waren. Veel gewone mensen wilden eigenlijk niets van Hitler weten. Een paar hebben hem toen geholpen te overleven. Hij kon in 1944 terug naar Nederland vluchten en heeft daar vervolgens ondergedoken gezeten. Na de oorlog kon hij zijn ouder beroep weer oppakken. Hij heeft er wel altijd iets aan overgehouden in de vorm van een oorlogssyndroom.