Vietnam
1.1
1917 - Rusische Revolutie (olv Lenin) -> doel= communistische wereldrevolutie
- Amerika sluit zich aan bij Engeland Frankrijk en Rusland om te vechten tegen het Duitse keizerrijk en wereld ‘safe for democracy’ te maken.
Na WO1 -> Amerika (olv Wilson)richt volkenbond op = als één land wordt aangevallen, komt de rest te hulp. Amerika sluit zelf niet aan (politiek van isolement)
1945 -> (olv Roosevelt (1933-1945)) de VN wordt opgericht. VS, SU, Groot-Britt, China en Frankrijk bezetten permanent 5 zetels in de veiligheidsraad en hebben Vetorecht. Overige landen zitten in de Algemene Vergadering en bezetten omstebeurt een van de overige 10 zetels van de veiligheidsraad.
VS en SU komen als wereldmachten uit de oorlog; de rest is verzwakt. VS=kapitalisme -> SU=communisme. Beide proberen ze hun invloedssfeer uit te breiden over de verzwakte landen.
1.2
Stalin lijfde Estland, Letland, Litouwen, Roemenië(Moldavië) en het oosten van Polen in. De rest van Oost Europa was in zijn invloedssfeer (hij had de landen bevrijd)
1944-1948= Stalin bracht communistische regimes aan de macht in oost Europa.
1947= Amerika begint Marshallhulp (als onderdeel van containment (indamming) politiek)
1946= SU probeert Griekse en Turkse vloot over te nemen, Amerika voorkomt het.
1945= Duitsland wordt verdeeld in 4 stukken (VS, Engeland, Frankrijk, SU)
SU wil schadevergoeding van Duitsland, overige landen niet omdat dat economisch herstel van Europa zou tegenwerken.
1948=Engeland, Frankrijk, VS voeren één munt in -> Stalin sluit alle toegangswegen naar Oost-Duitsland af, ook in Berlijn wat hij helemaal in handen hoopte te krijgen. West-Duitsland begint luchtbrug om west-Berlijn te bevoorraden -> Stalin geeft hoop op Berlijn op.
Mei 1949= west-Duitsand= Bondsrepubliek, Oost-Duitsland= Duitse Democratische Republiek (DDR)
1949= VS richt Noord Atlantische VerdragsOrganisatie (NAVO) op.
1955= SU richt als tegenwicht het Warschaupact op bestaande uit landen van bufferzone.
1.3
1949= -China wordt communistisch -> nieuwe regering wordt niet geaccepteerd in VN (Taiwan Kwestie) -> SU weigerden nog VN vergaderingen bij te wonen
- SU voert geslaagde atoomproef uit.
(President VS= Truman)
1950= Communistisch Noord-Korea pleegt staatsgreep in Zuid-Korea -> Stalin steunt Noord-Koreaanse leider Kim-Il-Sung materieel. -> VS verdedigt onder VN vlag (SU had niets in te brengen door Taiwan kwestie) Zuid-Korea en dringt Noord-Korea binnen -> Mao komt de Noord-Koreanen (op aandringen van Stalin) te hulp. Tot 1953.
Vanaf Korea oorlog voert Amerika een containment politiek en dominotheorie en begint de wapenwedloop.
1.4
Opvolger van Stalin= Chroestsjov -> vanaf 1956 vooert hij politiek van vreedzame coëxistentie= geen oorlog maar economische en politieke concurrentie.
1960= door wapenwedloop was totale wederzijdse vernietiging mogelijk= padstelling -> SU = vreedzame coëxistentie VS= ontspanningspolitiek.
Mao voelt zich verraden door Chroestsjov -> China en SU zijn concurrenten geworden.
Na WO2= ‘kolonisatie’ = China en VS proberen landen voor zich te winnen door steun aan opkomende partijen/regeringen.
Zuid-Oost-Azië waren gedekoloniseerd door capitulatie van Japan -> Vietnam en Indonesië riepen meteen eigen, onafhankelijke regering uit.
Frankrijk was de enige die kolonies wilde behouden. VS hielp Frankrijk omdat de nieuwe regering een communistische was.
2.1
Frankrijk beloofde Vietnam economie te ontwikkelen, een moderne samenleving naar Frans model te maken. Maar: ze stellen autoritair door Parijs aangestelde regering in. Industrialisatie en onderwijs wordt nauwelijks op gang gebracht. Het Noordelijke gedeelte (grotendeels onvruchtbaar) wordt helemaal verwaarloosd. In het Zuidelijke gedeelte werd de Mekong-Delta met soort feodaal stelsel bewerkt.
Meeste Vietnamezen zijn Boeddhistisch en hebben een hekel aan Frans gezag -> door gebrek aan achterban en samenwerking stellen de enkele opstandjes die er zijn niets voor.
Ho Chi Minh (1890-1986) kon dmv communisme wel genoeg achterban krijgen.
Ho Chi Minh; zeeman, werkte als arbeider in VS en Frankrijk. Na WO2 overhandigde hij de Franse overheid een petitie voor onafhankelijkheid van Vietnam (naar Amerikaans model). Hij raakte geïnspireerd door de brochure van de koloniale kwestie van Lenin (=de communisten in het westen helpen de onderdrukte communisten om in opstand te komen. Daarna roepen de lokale communisten opnieuw een revolutie uit) omdat Rusland ook voor het grootste gedeelte uit kleine boeren bestond en daar de revolutie ook was geslaagd.
2.2
1923=Ho Chi Minh vertrekt naar SU voor hulp -> SU stuurt hem naar Zuid-China -> ICP (Indochineese Communistische Partij) wordt opgericht door Ho Chi Minh -> na hongeroproer werden 2000 van de 2400 leden geëxecuteerd door Vietnamese overheid -> de partij vestigde zich later in een bijna onbegaanbaar stuk jungle op de Chinees-Vietnamese grens.
1941= Nationale bevrijdingsbeweging van Vietnam wordt opgericht (Vietminh). Vietminh staat onder communistische leiding maar dat moet geheim blijven omdat 1e streven onafhankelijkheid was.
Vietminh leger= olv Vo Nguyen Giap
Na capitulatie van Japan nam Vietminh de macht over in bijna heel Vietnam
2 september 1945= Ho Chi Minh roept onafhankelijkheid uit -> Vietnam is DVR (Democratische Republiek Vietnam)
Ho Chi Minh had gehoopt op Steun van VS (VS=anti-imperialistisch). Zijn gezag wordt door niemand erkend -> Frankrijk neemt Vietnam vanaf het zuiden weer in.
1946= oorlog tussen Frankrijk en Vietminh (pogingen vanuit Vietminh tot onderhandeling leidde tot niets)
Guerrillatactiek= overdag was iemand gewoon boer, ’s nachts vielen ze belangrijke Franse settlements aan.
1950= Chinese Revolutie -> Mao helpt DRV materieel en adviesmatig, Stalin volgt -> VS steunt Frankrijk om het communisme in te dammen.
1953= conferentie van Genève (want beide partijen waren oorlogsmoe)
Voor de conferentie probeerde beide partijen nog snel de overhand te krijgen -> Frankrijk lokte slag bij Dien Bien Phu uit.
Dien Bien Phu= Vietminh was veen sterker dan Frankrijk -> Frankrijk vroeg hulp bij VS, maar zij wilden alleen helpen als Engeland ook mee kwam. Engeland was bang voor WO3.
Mei 1954= Vietminh wint slag bij Dien Bien Phu één dag voor Genève conferentie -> Frankrijk wil terugtrekken, VS (olv Eisenhouwer) kan niet terug vanwege dominotheorie.
Afspraken van Genève:
- Vietminh trekt zich terug tot boven de 17e breedtegraad
- Wapenstilstand
- Fransen verlaten Vietnam binnen twee jaar
- Vietnam mocht zich niet aansluiten bij een militair bondgenootschap
- Troepen mochten niet versterkt worden en ze mochten geen buitenlandse troepen op het grondgebied laten.
- In 1956 zouden er verkiezingen komen die het land verenigen
- Canada Polen en India zijn internationale commissie van toezicht
Ho Chi Minh is niet blij met resultaat (Vietnam was nog steeds onverenigd en afhankelijk.) maar had geen keus omdat VS dreigde met militair ingrijpen; China en SU drongen aan op akkoord. VS tekent Geneefse akkoord niet en probeerde in Zuid-Vietnam anticommunistische samenleving op te bouwen -> in de omliggende landen richtte VS de ZOAVO (Zuid-Oost-Aziatische verdragsorganisatie) op; een NAVO maar minder verplichtend. 2.4 1955= Zuid-Vietnam weigenrde verkiezingen voor te bereiden, ze hadden nooit een handtekening onder het akkoord gezet -> Ho Chi Minh vraagt SU en China te hulp, zij willen zich er niet mee bemoeien. Vanaf 1954 was Noord-Vietnam communistisch, maar economisch zwak door oorlog en verwaarlozing en doordat beteropgeleiden naar Zuid-Vietnam vluchtten -> communisme wordt rustig aan ingevoerd: grote Franse plantages en bedrijven gaan naar de staat en herverdelingspolitiek word op het platteland toegepast. Vanaf 1958 werd communistische ideologie sterker doorgevoerd dmv vijfjarenplan, industrialisatie werd op gang gebracht en alle platteland wordt van staat. Tijdens Genève had de Franse marionetregering Ngo Dinh Diem aangewezen als premier van ZV want: -hij was fel anticommunist, katholiek, nationalist. Diem vestigde geen democratie (zoals VS hoopte), maar Monarchie; familieleden bezetten belangrijke posten, staat was corrupt. VS liet het toe omdat ze een anticommunistische overheid nodig hadden. 3.1 1954-1959= geen gewapende strijd in Vietnam
NV besluit opstand te organiseren tegen Diem die stiekem geleid wordt door communisten -> via Ho Chi Minh-route werden wapens en infiltranten naar ZV getransporteerd per voet of fiets. Voor opstandelingen in ZV werd een nieuwe organisatie opgericht: NLF (Nationaal BevrijdingsFront). Het leger van NLF= Vietcong. Vietcong word gesteund door ZV boeren omdat ze het land wat ze hebben veroverd herverdelen. Diem steunt landheren. Onder druk van VS werden er agrovilles (‘versterkte dorpen’) gesticht= dorpen met school, gezondheidszorg en sanitaire voorzieningen omringd door prikkeldraad en beschermd door gewapende militairen. Boeren moesten onder dwang in de agrovilles wonen; is in tegenspraak met hun geloof. VS had de dorpen gefinancierd, maar de boeren moesten toch betalen; ze werden er eerder gecontroleerd dan beschermd. Door onvrede van bewoners van agrovilles konden guerrillastrijders de dorpen innemen en als fort gebruiken. 1963= Boeddhisten protesteerde omdat ze Boeddha’s verjaardag niet mochten vieren -> Diem opende vuur op de Boeddhisten -> overal brak de pleuris uit: Boeddhisten overal kwamen in opstand -> Diem Reageerde met harde repressie -> ook katholieken en intellectuelen kwamen in opstand -> zelfverbranding door Boeddhist. 3.2 Pas na Verkiezing van Kennedy (1961) werd Vietnam oorlog serieus genomen door Guerrilla acties in ZV. 1961= toespraak Chroestsjov: hij zal onderdrukte landen die tegen imperialisme vechten steunen. Hiermee gaat hij de machtsstrijd met China aan. Amerika vat het op als bedreiging -> Kennedy zendt onderzoeksteams naar Vietnam -> onderzoeksteams komen met tegenstrijdige berichten (grondtroepen/diplomatieke oplossing) -> Kennedy stuurt ontbladeringsmiddelen, Napalm, Helikopters en meer adviseurs om leger ZV te steunen. ZV moest zelf de oorlog voeren -> adviseurs gingen steeds vaker actief meevechten. November 1963= ZV generaals plegen staatsgreep (Diem was onhandelbaar voor VS en gehaat door volk, dus VS vond het wel best) -> Diem werd veilige aftocht beloofd maar werd toch vermoord
1963= Kennedy wordt vermoord en opgevold door Jonhson
Jonhson zet Kennedy’s beleid voort omdat pas later doordrong dat VS er veel slechter voorstond dan gedacht: sinds val van Diem was Vietcong erg succesvol.
3.3
1964= als er niets gebeurde zou Saigon door communisten worden ingenomen:
- Vietcong had halve platteland in handen
- ZV soldaten deserteerden
- Georganiseerde leger was alleen bezig met staatsgrepen
- Situatie in ZV was chaos na afzetting van Diem (overal rellen en protesten, steeds gewelddadiger)
3 mogelijkheden:
- atoombom (sinds jaren 60 geen optie)
- terugtrekken (Vietnam zou communistisch worden)
- grondtroepen sturen
Jonhson was erg terughoudend het 1e jaar: hij zette net genoeg adviseurs en ZV leger in om Saigon te behouden. Hij stuurde geen troepen en voerde geen bombardementen uit want hij had geld nodig voor the ‘Great Society’. Hij wist dat het onvermijdelijk was, maar stelde het zo lang mogelijk uit. Great Society= opbouw van verzorgingsstaat in VS. Armen en zwarte zouden gelijkwaardige positie krijgen in de samenleving. 1965= oorlog breekt tóch uit, Jonhson kiest voor ‘limited war’: - zo min mogelijk VS slachtoffers - oorlog met conventionele middelen - oorlogsgebied blijft beperkt tot Vietnam (VS verzekerde China geen oorlog met hen te willen, China zei niet actief te vechten als VS grondtroepen buiten NV houdt) 3.4 2 augustus 1964= Tonkin incident: Amerikaanse torpedojagers varen door de golf van Tonkin en worden beschoten door NV torpedoboten. Ondanks weinig schade neemt VS dreiging erg serieus en stuurt nog een boot die ook beschoten zou zijn. Tonkin incident bewijst (volgens VS) dat Hanoi zich schuldig maakt aan ‘systematische volledig onuitgelokte agressie’ Tonkin incident achteraf: Is wel uitgelokt door VS: torpedobootjagers voeren binnen territoriale wateren om positie van radarinstallaties vast te stellen zodat de luchtmacht ze kon bombarderen. De tweede aanval op VS schip heeft waarschijnlijk nooit plaatsgevonden, geruchten kwamen alleen van verdachte geluiden. Vóór Tinkin incident= Jonson vraagt zijn ministers om onbeperkte oorlogsbevoegdheid. Ministers zouden toestemmen als er actieve agressie vanuit NV komt. 4 augustus 1964= Tonkinresolutie= president VS is opperbevelhebber van leger en heeft carte blanche voor militaire acties in Vietnam (letterlijk moest hij: ‘alle noodzakelijke maatregelen nemen om elke gewapende aanval op Amerikaanse strijdgroepen de vergelden en verdere agressie te voorkomen) -> VS voerde vergeldingsacties uit op NV havens -> Hanoi stuurde legers naar ZV om Saigon in te nemen voordat VS te sterk was. Jonhson moest opnieuw verkozen worden dus rust in Vietnam. Jonhson verzekerde het volk geen VS jongens naar Vietnam te sturen. Na zijn herverkiezing blijft hij ondanks het aandringen van ministers en generaals niet actief in ZN. Hij vond dat eerst een stabiele regering nodig was. Begin 1965= Jonhson is overtuigd dat er eerst actie moet komen om een stabiele regering te kunnen vormen -> toen 8 Amerikaanse soldaten werden gedood werd de oorlog ingezet -> VS zendt grondtroepen en start ‘Rolling Thunder’ (systematisch bombarderen van NV) Jonhson dacht te kunnen winnen door Ho Chi Minh route af te sluiten, NV te bombarderen (zodat ze geen steun konden bieden aan Vietcong), blokkades op te werken bij de 17e breedtegraad. 1968= 540 duizend VS soldaten vechten in Vietnam (hebben de oorlog overgenomen van ZV) NV is sterk door China als bondgenoot (leverancier van wapens munitie, technici en arbeiders) en SU als leverancier van straaljagers en luchtdoelraketten. 4.1 Afknijptactiek van Jonhson werkt niet: Ho Chi Minh route loopt grotendeels door Laos en Cambodja, Hanoi, haven Haipong en grens met China mochten niet worden gebombardeerd en er mochten geen grondtroepen naar NV uit angst voor oorlog met China -> China en SU konden probleemloos wapens en munitie NV binnenvoeren
Vietcong voert guerrillatactiek -> VS voert ‘search and destroy’ tactiek. Guerrillatactiek= Vietcong houdt zich schuil in de jungle in gangenstelsels en mengt zich onopgemerkt tussen de bevolking, onverwachts slaan ze toe en verdwijnen snel weer in de jungle. Search and destroy tactiek= Om te zorgen dat ze zoveel guerrillastrijders afmaken dat er geen nieuwe aanvoer meer mogelijk is moet de vijand worden opgespoord en vernietigd vaak met dorpen tegelijk(er is geen duidelijke frontlinie) 1968= oorlog leek bijna voorbij: communisten waren ernstig verzwakt, VS had ferme grip op grote steden, ZV leider Nguyen Van Thieu had de touwtjes stevig in handen. 1068= Tet-offensief (tet= Vietnamees nieuwjaar)= Vietcong kwam massaal in actie -> grote steden kwamen in handen van Vietcong -> na 3 dagen werd het offensief gebroken. VS had steden weer terug -> VS besloot bombardementen te stoppen en in onderhandeling te gaan met NV (13 mei 1968) -> Jonhson stelt zich opnieuw verkiesbaar omdat hij zich op onderhandelingen zou richten. 4.2 Tussen 1965 en 1968 groeide protest binnen Amerikaanse bevolking (beginnende bij studenten) en regering tegen Vietnam oorlog. Vooral aanhangers van Jonhsons, democratische, partij keerden zich steeds meer tegen de oorlog maar de overheid wilde de soldaten ook niet in de steek laten en keurde daarom keer op keer de defensiebegroting goed. Hoe langer de oorlog voort duurde, hoe meer er getwijfeld werd.
4.3
1966= J. William Fullbright (democraat) keert zich openlijk tegen beleid van Jonhson -> hij organiseert parlementaire enquetes waarin regeringsleden scherp worden ondervraagd. De hoorzittingen werden live uitgezonden -> vertrouwen in Jonhsons Vietnam politiek nam af; sommigen vinden dat er harder gevochten moet worden, andere zijn voor terugtrekking -> in het congres ontstaan 2 kampen: de duiven (mensen voor vredesonderhandelingen en beperking van geweld) en de havikken (mensen voor sterker militair ingrijpen)
Tet-offensief bracht spanningen over Vietnam tot een hoogtepunt vooral omdat gevechten in Vietnam op televisie te volgen is -> toen Walter Cronkite (gerespecteerde tv journalist) zelfs zei dat de oorlog in Vietnam niet te winnen was, wist Jonhson dat hij het anders moest aanpakken.
1968= nieuwe verkiezingen in VS -> democraten gaan voor medestander Jonhson, Republikeinen gaan voor Nixon.
Vredesonderhandelingen tussen Jonhson en Vietnam verliepen niet lekker -> Jonhson besluit weer te bombarderen -> Nixon wint verkiezingen.
Nixon= havik maar door publieke opinie toch wat terughoudend: ‘peace with honour’
‘Eervolle vrede’= - VS zou oorlog terug geven aan Vietnam: VS grondtroepen worden teruggetrokken en ZV leger word versterkt door moraal te versterken en corruptie aan te pakken.
- VS moet NV tot concessies dwingen door militaire druk op te voeren
- door meer te bombarderen dan grondtroepen in te zetten
- door zich als bezeten anticommunist af te spiegelen
- door toenadering te zoeken tot SU en China (VS zou hen verleiden om NV tot vrede te dwingen)
- door onderhandelingen met NV
Begin 1969= officiële vredesbesprekingen in Parijs. (Henry Kissinger ging buiten officiële besprekingen om naar met NV leiding onderhandelen.) 4.4 Nixon breidde in het geheim de oorlog uit naam Laos en Cambodja om vrede af te dwingen door Ho Chi Minh route af te snijden. Na een jaar lekt de operatie uit -> Nixon valt Cambodja binnen -> proteststromen in VS -> politie dood 4 demonstrerende studenten in Ohio -> iedereen de straat op. Universiteiten moesten sluiten, Witte Huis beschermd -> congres dwingt Nixon invasie te stoppen. In Vietnam blijft machtsverhouding gelijk: VS trekt langzaam groepen terug, Vietminh houd zich rustig door geblokkeerde Ho Chi Minh route. (VS levert veel wapens, maar zonder luchtmacht stelt ZV leger niets voor) Onderhandelingen met NV zitten muurvast: NV wilde dat alle VS troepen en generaal Thieu verdwenen. VS wilde dat NV troepen uit ZV terugtrok; NV ontkende daar troepen te hebben. Onderhandeliongen VS-SU= VS zou wapenwedloop beëindigen en SU goedkoop van graan technologie en consumptiegoederen voorzien als er afspraken over Vietnam en kernwapens gemaakt zouden worden. Om SU onderdruk te zetten werd gezegd dat China en VS ook onderhandelde (spanningen tussen SU en China waren opgelopen toe oorlog aan grensgebied) -> SU en China zeiden NV nergens toe te kunnen dwingen. Voorjaar 1972= NV begint massaal offensief met Russische tanks in ZV -> VS geeft in: NV mag posities in ZV behouden. Maar gaat wel massaal terug bombarderen ook op Haiphong en Chinees grensgebied -> Vietnam geeft in: Thieu hoeft niet meteen weg. Oktober 1972= akkoord(want congres draait geldkraan dicht, publieke opinie en gebrek aan grondtroepen): laatste VS soldaten moesten binnen 60 dagen weg, Vietcong mocht bezette posities behouden, NV en ZV moesten samen verkiezingen voorbereiden. Generaal Thieu (hoorde achteraf van akkoord) was het er niet mee eens maar Kissinger had de akkoorden al aan de wereld aangekondigd. Na herverkiezing van Nixon werden bombardementen hervat: kerstbombardementen (kerstmis1972) waren de zwaarste bombardementen uit de Vietnam oorlog met ook burgerdoelwitten met als doel NV terug naar onderhandel tafel te dwingen. Januarie 1973= Parijse Vredesakkoorden (zelfde voorwaarden als vóór Nixons herverkiezing) SU voerde ná 1973 militaire druk op -> VS kon ZV nauwelijks helpen door gebrek aan geld en troepen -> 1975=NV start offensief dat binnen een paar weken Saigon tot van brengt -> NV en ZN zijn vanaf dan DRV. 5.1 situatie NV
Tijdens oorlog is NV veel gebombardeerd maar er was geen sprake van een slagveld zoals in ZV. Door dreiging van bombardementen verplaatste veel activiteiten in NV zich naar onder de grond: bijv, fabreiken. ’s Nachts werd het land bewerkt. Jaarlijks gingen 200 duizend mannen in oorlog door dienstplicht maar ook vrouwen vochten mee. Dankzij strak communistisch regime (een hulp van China) werd hongersnood nét voorkomen. Soldaten kregen iets meer eten als stimulans, niemand protesteerde omdat geklaag aan autoriteiten werd verklikt en ze slechtere tijden kenden tijdens Japanse bezetting. Situatie ZV
ZV is veel zwaarder getroffen dan NV: er werd gevochten én gebombardeerd (meer dan op NV) met Napalm en ontbladeringsmiddelen (wat landbouwgronden vernielden en tot op de dag van vandaag ziektes veroorzaakte). Boeren vluchtten massaal naar de redelijk veilige steden. Plattelandsbevolking zat tussen vuren van Vietcong en ZV leger in: overdag heerste ZV, ’s nachts Vietcong. Wie Vietcong niet hielp werd in de jungle geëxecuteerd, wie de Vietcong wél hielp werd door ZV gemarteld -> sommige sloten zich aan bij een van de twee. ZV leek welvarender (ze hadden electriciteit, tv, meubels, scooter/auto), maar economie was zwak. Alleen VS gerelateerde handel wakkerde aan (tabak, frisdrank, prostitutie) -> VS vulde tekorten aan maar infrastructuur, bouwgronden en bossen werden vernield. Bij steden ontstonden grote vluchtelingenkampen -> mensen gingen daar misdaad en prostitutie in; medische zorg was er zo goed als niet. Vanaf Franse bezetting was ZV welvarender dan NV, door oorlog is het verschil versterkt. De twee V’s wisten nauwelijks wat van elkaar.
5.2
¾ van VS soldaten kwam uit lager sociaal milieu (welvarende middenklasse jongens weigerde diens of vluchtten naar het buitenland, jongens uit lagere klasse zagen het als een eer of iets onvermijdelijks). Studenten konden uitstel krijgen wat soms kon leiden tot afstel.
VS leger in Vietnam was erg jong: gemiddeld 21 -> 1/5 soldaten stierven vóór hun 20e.
Soldaten trokken naar Vietnam met beeld van kameraadschap en heldendom maar waren niet opgewassen tegen guerrillatactiek: het leverde ondragelijke spanning -> het zelfvertrouwen werd ernstiggekrenkt samen met het besef dat niemand gelukkiger werd op de oorlog.
Na 1968= frustratie onder soldaten is op een hoogtepunt -> soldaten raken aan drank/heroine, racisme op de basissen kent hoogtepunt (vooral na moord op Martin Luther King), massale desertie en oorlogsmisdaden (My Lai)
Vietnam syndroom= combinatie van psychologische (verslaving contactstoornis, aggresiviteit, nachtmerries/waanvoorstellingen, extreme nervositeit) en lichamelijke (verminking, kanker, diabetes, zweren, bloedingen, onvruchtbaarheid) klachten.
Verklaring Vietnam syndroom= door bijzondere eigenschappen van Vietnam oorlog:
- Vietnam veteranen werden niet als helden onthaald (de oorlog was te ver weg en had geen belang voor VS burger)
- Vietnam veteranen werden thuis niet begrepen
- Vietnam veteranen hadden op grote schaal vrouwen en kinderen vermoord of vermoord zien worden
- Ze waren blootgesteld aan agent orange
Na een tijdje gingen Vietnam veteranen (vets) zich organiseren -> er kwamen speciale voorzieningen voor de vets waardoor ze carrière konden maken -> rond 1980 kwam de Vietnam verwerking op gangen werd de veteranen muur geplaatst in 1982
Tegenwoordig is er diep respect voor de vets: Bill Clinton werd door sommige gehaat omdat hij zijn dienstplicht had ontlopen. 5.3 Rond 1960 had VS veel prestige gewonnen door als redder van Europa op te treden. VS was het voorbeeld van welvaart en democratie; welvaart zou daar alleen maar blijven groeien -> na Vietnam was het zelfvertrouwen ernstig geschaad en Europa ergerde zich aan de aanpak van VS. Door oorlog verslechterd VS economie -> VS munt is niet meer gekoppeld aan Europese munt -> Europa richt zich meer op zichzelf -> Europa staat als economisch machtsblok tegenover VS. Vietnam brengt enorme verdeeldheid binnen de VS bevolking
Door verzet van VS burgers word NV sterker. Eind 1773= congres neemt War Powers Act aan: president moet congres raadplegen voor militaire acties (omdat -Nixon en Kissinger voortdurend het congres hadden voorgelogen of info hadden achtergehouden. –Fullbright onthulde dat Tonkin incident was uitgelokt door VS. –pentagon papers) Pentagon papers= geheime studie van ministerie van defensie naar Vietnam politiek waarin duidelijk blijkt dat Jonhson de oorlog sterk heeft gemanipuleerd. Pentagon papers zijn uitgelekt door hoge defensiemedewerker met afkeer van Nixon -> Nixon begint overal complotten te zien tegen hem -> Watergate schandaal (1972) -> uit Watergate proces bleek dat Nixon zich voortdurend schuldig maakte aan omkoping, intimidatie, vervalsing, enz. -> 1974= Nixon treedt af om te voorkomen dat het congres hem afzet. Halverwege jaren 70 is het vertrouwen van de VS burger zo gedaald dat ze een totale buitenstaander als nieuwe president kiezen: Jimmy Carter (een man uit de provincie) 5.4 Vietnam is bron van irritatie tussen Europa en VS. Door protestgeneratie wordt de VS als bron van het kwaad gezien. Verhouding VS - China en VS – SU zijn verbeterd omdat VS hen nodig had voor een oplossing voor Vietnam en wapenwedloop(die in combinatie met oorlog veel te duur was) -> toen in 1972 SU gelijkwaardig waas aan VS qua nucleaire macht werden SALT akkoorden gesloten: afspraken over kernraketten en economische samenwerking. 1972= erkenning Volksrepubliek China -> toelating tot VN en Veiligheidsraad
1975= afspraken tussen SU en VS over mensenrechten -> SU trok zich er niet echt iets van aan -> VS tikte SU voortdurend op vingers -> opnieuw irritatie tussen VS en SU. Door Agent Orange worden er nog steeds zieke kinderen geboren en is de landbouw pas net weer een beetje op orde. Na Vietnam oorlog is Cambodja ontwricht -> dictator Poll Pot kwam aan de macht met Rode Khmer en vestigde een van de bloederigste regimes ooit -> 1978= Vietnam valt Cambodja binnen, brengt Poll Pot ten val en stelt pro-Vietnamese regering op -> China ergert zich aan machtsuitbreiding Vietnam en begint grensoorlog -> China verliest grensoorlog. Na oorlog werd in ZV een streng communistisch systeem opgebouwd -> een Miljoen zuid Vietnamezen vluchten -> 1986= communistisch systeem wordt iets versoepeld. VS voerde handelsboycot tegen Vietnam tot 1993
Vietnam is nu 3e rijstexporteur in de wereld, industrie/dienstensector is nooit echt van de grond gekomen. Voor jongeren onder de 25 is Vietnam oorlog iets uit het geschiedenisboek.
Na capitulatie van Japan nam Vietminh de macht over in bijna heel Vietnam
Ho Chi Minh is niet blij met resultaat (Vietnam was nog steeds onverenigd en afhankelijk.) maar had geen keus omdat VS dreigde met militair ingrijpen; China en SU drongen aan op akkoord. VS tekent Geneefse akkoord niet en probeerde in Zuid-Vietnam anticommunistische samenleving op te bouwen -> in de omliggende landen richtte VS de ZOAVO (Zuid-Oost-Aziatische verdragsorganisatie) op; een NAVO maar minder verplichtend. 2.4 1955= Zuid-Vietnam weigenrde verkiezingen voor te bereiden, ze hadden nooit een handtekening onder het akkoord gezet -> Ho Chi Minh vraagt SU en China te hulp, zij willen zich er niet mee bemoeien. Vanaf 1954 was Noord-Vietnam communistisch, maar economisch zwak door oorlog en verwaarlozing en doordat beteropgeleiden naar Zuid-Vietnam vluchtten -> communisme wordt rustig aan ingevoerd: grote Franse plantages en bedrijven gaan naar de staat en herverdelingspolitiek word op het platteland toegepast. Vanaf 1958 werd communistische ideologie sterker doorgevoerd dmv vijfjarenplan, industrialisatie werd op gang gebracht en alle platteland wordt van staat. Tijdens Genève had de Franse marionetregering Ngo Dinh Diem aangewezen als premier van ZV want: -hij was fel anticommunist, katholiek, nationalist. Diem vestigde geen democratie (zoals VS hoopte), maar Monarchie; familieleden bezetten belangrijke posten, staat was corrupt. VS liet het toe omdat ze een anticommunistische overheid nodig hadden. 3.1 1954-1959= geen gewapende strijd in Vietnam
NV besluit opstand te organiseren tegen Diem die stiekem geleid wordt door communisten -> via Ho Chi Minh-route werden wapens en infiltranten naar ZV getransporteerd per voet of fiets. Voor opstandelingen in ZV werd een nieuwe organisatie opgericht: NLF (Nationaal BevrijdingsFront). Het leger van NLF= Vietcong. Vietcong word gesteund door ZV boeren omdat ze het land wat ze hebben veroverd herverdelen. Diem steunt landheren. Onder druk van VS werden er agrovilles (‘versterkte dorpen’) gesticht= dorpen met school, gezondheidszorg en sanitaire voorzieningen omringd door prikkeldraad en beschermd door gewapende militairen. Boeren moesten onder dwang in de agrovilles wonen; is in tegenspraak met hun geloof. VS had de dorpen gefinancierd, maar de boeren moesten toch betalen; ze werden er eerder gecontroleerd dan beschermd. Door onvrede van bewoners van agrovilles konden guerrillastrijders de dorpen innemen en als fort gebruiken. 1963= Boeddhisten protesteerde omdat ze Boeddha’s verjaardag niet mochten vieren -> Diem opende vuur op de Boeddhisten -> overal brak de pleuris uit: Boeddhisten overal kwamen in opstand -> Diem Reageerde met harde repressie -> ook katholieken en intellectuelen kwamen in opstand -> zelfverbranding door Boeddhist. 3.2 Pas na Verkiezing van Kennedy (1961) werd Vietnam oorlog serieus genomen door Guerrilla acties in ZV. 1961= toespraak Chroestsjov: hij zal onderdrukte landen die tegen imperialisme vechten steunen. Hiermee gaat hij de machtsstrijd met China aan. Amerika vat het op als bedreiging -> Kennedy zendt onderzoeksteams naar Vietnam -> onderzoeksteams komen met tegenstrijdige berichten (grondtroepen/diplomatieke oplossing) -> Kennedy stuurt ontbladeringsmiddelen, Napalm, Helikopters en meer adviseurs om leger ZV te steunen. ZV moest zelf de oorlog voeren -> adviseurs gingen steeds vaker actief meevechten. November 1963= ZV generaals plegen staatsgreep (Diem was onhandelbaar voor VS en gehaat door volk, dus VS vond het wel best) -> Diem werd veilige aftocht beloofd maar werd toch vermoord
1963= Kennedy wordt vermoord en opgevold door Jonhson
Jonhson was erg terughoudend het 1e jaar: hij zette net genoeg adviseurs en ZV leger in om Saigon te behouden. Hij stuurde geen troepen en voerde geen bombardementen uit want hij had geld nodig voor the ‘Great Society’. Hij wist dat het onvermijdelijk was, maar stelde het zo lang mogelijk uit. Great Society= opbouw van verzorgingsstaat in VS. Armen en zwarte zouden gelijkwaardige positie krijgen in de samenleving. 1965= oorlog breekt tóch uit, Jonhson kiest voor ‘limited war’: - zo min mogelijk VS slachtoffers - oorlog met conventionele middelen - oorlogsgebied blijft beperkt tot Vietnam (VS verzekerde China geen oorlog met hen te willen, China zei niet actief te vechten als VS grondtroepen buiten NV houdt) 3.4 2 augustus 1964= Tonkin incident: Amerikaanse torpedojagers varen door de golf van Tonkin en worden beschoten door NV torpedoboten. Ondanks weinig schade neemt VS dreiging erg serieus en stuurt nog een boot die ook beschoten zou zijn. Tonkin incident bewijst (volgens VS) dat Hanoi zich schuldig maakt aan ‘systematische volledig onuitgelokte agressie’ Tonkin incident achteraf: Is wel uitgelokt door VS: torpedobootjagers voeren binnen territoriale wateren om positie van radarinstallaties vast te stellen zodat de luchtmacht ze kon bombarderen. De tweede aanval op VS schip heeft waarschijnlijk nooit plaatsgevonden, geruchten kwamen alleen van verdachte geluiden. Vóór Tinkin incident= Jonson vraagt zijn ministers om onbeperkte oorlogsbevoegdheid. Ministers zouden toestemmen als er actieve agressie vanuit NV komt. 4 augustus 1964= Tonkinresolutie= president VS is opperbevelhebber van leger en heeft carte blanche voor militaire acties in Vietnam (letterlijk moest hij: ‘alle noodzakelijke maatregelen nemen om elke gewapende aanval op Amerikaanse strijdgroepen de vergelden en verdere agressie te voorkomen) -> VS voerde vergeldingsacties uit op NV havens -> Hanoi stuurde legers naar ZV om Saigon in te nemen voordat VS te sterk was. Jonhson moest opnieuw verkozen worden dus rust in Vietnam. Jonhson verzekerde het volk geen VS jongens naar Vietnam te sturen. Na zijn herverkiezing blijft hij ondanks het aandringen van ministers en generaals niet actief in ZN. Hij vond dat eerst een stabiele regering nodig was. Begin 1965= Jonhson is overtuigd dat er eerst actie moet komen om een stabiele regering te kunnen vormen -> toen 8 Amerikaanse soldaten werden gedood werd de oorlog ingezet -> VS zendt grondtroepen en start ‘Rolling Thunder’ (systematisch bombarderen van NV) Jonhson dacht te kunnen winnen door Ho Chi Minh route af te sluiten, NV te bombarderen (zodat ze geen steun konden bieden aan Vietcong), blokkades op te werken bij de 17e breedtegraad. 1968= 540 duizend VS soldaten vechten in Vietnam (hebben de oorlog overgenomen van ZV) NV is sterk door China als bondgenoot (leverancier van wapens munitie, technici en arbeiders) en SU als leverancier van straaljagers en luchtdoelraketten. 4.1 Afknijptactiek van Jonhson werkt niet: Ho Chi Minh route loopt grotendeels door Laos en Cambodja, Hanoi, haven Haipong en grens met China mochten niet worden gebombardeerd en er mochten geen grondtroepen naar NV uit angst voor oorlog met China -> China en SU konden probleemloos wapens en munitie NV binnenvoeren
Vietcong voert guerrillatactiek -> VS voert ‘search and destroy’ tactiek. Guerrillatactiek= Vietcong houdt zich schuil in de jungle in gangenstelsels en mengt zich onopgemerkt tussen de bevolking, onverwachts slaan ze toe en verdwijnen snel weer in de jungle. Search and destroy tactiek= Om te zorgen dat ze zoveel guerrillastrijders afmaken dat er geen nieuwe aanvoer meer mogelijk is moet de vijand worden opgespoord en vernietigd vaak met dorpen tegelijk(er is geen duidelijke frontlinie) 1968= oorlog leek bijna voorbij: communisten waren ernstig verzwakt, VS had ferme grip op grote steden, ZV leider Nguyen Van Thieu had de touwtjes stevig in handen. 1068= Tet-offensief (tet= Vietnamees nieuwjaar)= Vietcong kwam massaal in actie -> grote steden kwamen in handen van Vietcong -> na 3 dagen werd het offensief gebroken. VS had steden weer terug -> VS besloot bombardementen te stoppen en in onderhandeling te gaan met NV (13 mei 1968) -> Jonhson stelt zich opnieuw verkiesbaar omdat hij zich op onderhandelingen zou richten. 4.2 Tussen 1965 en 1968 groeide protest binnen Amerikaanse bevolking (beginnende bij studenten) en regering tegen Vietnam oorlog. Vooral aanhangers van Jonhsons, democratische, partij keerden zich steeds meer tegen de oorlog maar de overheid wilde de soldaten ook niet in de steek laten en keurde daarom keer op keer de defensiebegroting goed. Hoe langer de oorlog voort duurde, hoe meer er getwijfeld werd.
Begin 1969= officiële vredesbesprekingen in Parijs. (Henry Kissinger ging buiten officiële besprekingen om naar met NV leiding onderhandelen.) 4.4 Nixon breidde in het geheim de oorlog uit naam Laos en Cambodja om vrede af te dwingen door Ho Chi Minh route af te snijden. Na een jaar lekt de operatie uit -> Nixon valt Cambodja binnen -> proteststromen in VS -> politie dood 4 demonstrerende studenten in Ohio -> iedereen de straat op. Universiteiten moesten sluiten, Witte Huis beschermd -> congres dwingt Nixon invasie te stoppen. In Vietnam blijft machtsverhouding gelijk: VS trekt langzaam groepen terug, Vietminh houd zich rustig door geblokkeerde Ho Chi Minh route. (VS levert veel wapens, maar zonder luchtmacht stelt ZV leger niets voor) Onderhandelingen met NV zitten muurvast: NV wilde dat alle VS troepen en generaal Thieu verdwenen. VS wilde dat NV troepen uit ZV terugtrok; NV ontkende daar troepen te hebben. Onderhandeliongen VS-SU= VS zou wapenwedloop beëindigen en SU goedkoop van graan technologie en consumptiegoederen voorzien als er afspraken over Vietnam en kernwapens gemaakt zouden worden. Om SU onderdruk te zetten werd gezegd dat China en VS ook onderhandelde (spanningen tussen SU en China waren opgelopen toe oorlog aan grensgebied) -> SU en China zeiden NV nergens toe te kunnen dwingen. Voorjaar 1972= NV begint massaal offensief met Russische tanks in ZV -> VS geeft in: NV mag posities in ZV behouden. Maar gaat wel massaal terug bombarderen ook op Haiphong en Chinees grensgebied -> Vietnam geeft in: Thieu hoeft niet meteen weg. Oktober 1972= akkoord(want congres draait geldkraan dicht, publieke opinie en gebrek aan grondtroepen): laatste VS soldaten moesten binnen 60 dagen weg, Vietcong mocht bezette posities behouden, NV en ZV moesten samen verkiezingen voorbereiden. Generaal Thieu (hoorde achteraf van akkoord) was het er niet mee eens maar Kissinger had de akkoorden al aan de wereld aangekondigd. Na herverkiezing van Nixon werden bombardementen hervat: kerstbombardementen (kerstmis1972) waren de zwaarste bombardementen uit de Vietnam oorlog met ook burgerdoelwitten met als doel NV terug naar onderhandel tafel te dwingen. Januarie 1973= Parijse Vredesakkoorden (zelfde voorwaarden als vóór Nixons herverkiezing) SU voerde ná 1973 militaire druk op -> VS kon ZV nauwelijks helpen door gebrek aan geld en troepen -> 1975=NV start offensief dat binnen een paar weken Saigon tot van brengt -> NV en ZN zijn vanaf dan DRV. 5.1 situatie NV
Tijdens oorlog is NV veel gebombardeerd maar er was geen sprake van een slagveld zoals in ZV. Door dreiging van bombardementen verplaatste veel activiteiten in NV zich naar onder de grond: bijv, fabreiken. ’s Nachts werd het land bewerkt. Jaarlijks gingen 200 duizend mannen in oorlog door dienstplicht maar ook vrouwen vochten mee. Dankzij strak communistisch regime (een hulp van China) werd hongersnood nét voorkomen. Soldaten kregen iets meer eten als stimulans, niemand protesteerde omdat geklaag aan autoriteiten werd verklikt en ze slechtere tijden kenden tijdens Japanse bezetting. Situatie ZV
ZV is veel zwaarder getroffen dan NV: er werd gevochten én gebombardeerd (meer dan op NV) met Napalm en ontbladeringsmiddelen (wat landbouwgronden vernielden en tot op de dag van vandaag ziektes veroorzaakte). Boeren vluchtten massaal naar de redelijk veilige steden. Plattelandsbevolking zat tussen vuren van Vietcong en ZV leger in: overdag heerste ZV, ’s nachts Vietcong. Wie Vietcong niet hielp werd in de jungle geëxecuteerd, wie de Vietcong wél hielp werd door ZV gemarteld -> sommige sloten zich aan bij een van de twee. ZV leek welvarender (ze hadden electriciteit, tv, meubels, scooter/auto), maar economie was zwak. Alleen VS gerelateerde handel wakkerde aan (tabak, frisdrank, prostitutie) -> VS vulde tekorten aan maar infrastructuur, bouwgronden en bossen werden vernield. Bij steden ontstonden grote vluchtelingenkampen -> mensen gingen daar misdaad en prostitutie in; medische zorg was er zo goed als niet. Vanaf Franse bezetting was ZV welvarender dan NV, door oorlog is het verschil versterkt. De twee V’s wisten nauwelijks wat van elkaar.
Na een tijdje gingen Vietnam veteranen (vets) zich organiseren -> er kwamen speciale voorzieningen voor de vets waardoor ze carrière konden maken -> rond 1980 kwam de Vietnam verwerking op gangen werd de veteranen muur geplaatst in 1982
Tegenwoordig is er diep respect voor de vets: Bill Clinton werd door sommige gehaat omdat hij zijn dienstplicht had ontlopen. 5.3 Rond 1960 had VS veel prestige gewonnen door als redder van Europa op te treden. VS was het voorbeeld van welvaart en democratie; welvaart zou daar alleen maar blijven groeien -> na Vietnam was het zelfvertrouwen ernstig geschaad en Europa ergerde zich aan de aanpak van VS. Door oorlog verslechterd VS economie -> VS munt is niet meer gekoppeld aan Europese munt -> Europa richt zich meer op zichzelf -> Europa staat als economisch machtsblok tegenover VS. Vietnam brengt enorme verdeeldheid binnen de VS bevolking
Door verzet van VS burgers word NV sterker. Eind 1773= congres neemt War Powers Act aan: president moet congres raadplegen voor militaire acties (omdat -Nixon en Kissinger voortdurend het congres hadden voorgelogen of info hadden achtergehouden. –Fullbright onthulde dat Tonkin incident was uitgelokt door VS. –pentagon papers) Pentagon papers= geheime studie van ministerie van defensie naar Vietnam politiek waarin duidelijk blijkt dat Jonhson de oorlog sterk heeft gemanipuleerd. Pentagon papers zijn uitgelekt door hoge defensiemedewerker met afkeer van Nixon -> Nixon begint overal complotten te zien tegen hem -> Watergate schandaal (1972) -> uit Watergate proces bleek dat Nixon zich voortdurend schuldig maakte aan omkoping, intimidatie, vervalsing, enz. -> 1974= Nixon treedt af om te voorkomen dat het congres hem afzet. Halverwege jaren 70 is het vertrouwen van de VS burger zo gedaald dat ze een totale buitenstaander als nieuwe president kiezen: Jimmy Carter (een man uit de provincie) 5.4 Vietnam is bron van irritatie tussen Europa en VS. Door protestgeneratie wordt de VS als bron van het kwaad gezien. Verhouding VS - China en VS – SU zijn verbeterd omdat VS hen nodig had voor een oplossing voor Vietnam en wapenwedloop(die in combinatie met oorlog veel te duur was) -> toen in 1972 SU gelijkwaardig waas aan VS qua nucleaire macht werden SALT akkoorden gesloten: afspraken over kernraketten en economische samenwerking. 1972= erkenning Volksrepubliek China -> toelating tot VN en Veiligheidsraad
1975= afspraken tussen SU en VS over mensenrechten -> SU trok zich er niet echt iets van aan -> VS tikte SU voortdurend op vingers -> opnieuw irritatie tussen VS en SU. Door Agent Orange worden er nog steeds zieke kinderen geboren en is de landbouw pas net weer een beetje op orde. Na Vietnam oorlog is Cambodja ontwricht -> dictator Poll Pot kwam aan de macht met Rode Khmer en vestigde een van de bloederigste regimes ooit -> 1978= Vietnam valt Cambodja binnen, brengt Poll Pot ten val en stelt pro-Vietnamese regering op -> China ergert zich aan machtsuitbreiding Vietnam en begint grensoorlog -> China verliest grensoorlog. Na oorlog werd in ZV een streng communistisch systeem opgebouwd -> een Miljoen zuid Vietnamezen vluchten -> 1986= communistisch systeem wordt iets versoepeld. VS voerde handelsboycot tegen Vietnam tot 1993
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden