Van jagers-verzamelaars naar boeren.

1.1 : Van jagers-verzamelaars naar boeren

Feniks Havo bovenbouw.

Kenmerkende aspecten

* Levenswijze van jagers-verzamelaars

* Ontstaan van landbouw, landbouwsamenlevingen

* Het onstaan van stedelijke gemeenschappen

Een van de grootste veranderingen in de geschiedenis is de uitvinding van de landbouw. Mensen konden daardoor zelf eetbare gewassen gaan verbouwen. Voor het eerst ontdekten mensen dat rond 11.000 v. Chr. in het Midden-Oosten.

Het zou nog duizenden jaren duren voordat de agrarische leefwijze de belangrijkste leefwijze in de prehistorie werd.

Toch is dit de Neolitische Revolutie of landbouwrevolutie.

De eerste mensen

 Paleo-antropologen zijn wetenschappers die onderzoek doen naar de oorsprong en ontwikkeling van mensachtigen en de mens. Zij nemen aan dat de eerste mensachtigen ruim drie miljoen jaar geleden zijn ontstaan in Afrika . Deze opvatting is een onderdeel van de evolutietheorie.

Leefwijze van jagers-verzamelaars

De eerste mensen leefden als  jagers-verzamelaars. In het Paleolithicum  of Oude Steentijd was de voedselvoorziening een dagtaak, waaraan iedereen meewerkte.

Jagers-verzamelaars waren nomaden en trokken in kleine groepen rond op zoek naar voedsel.

Dat is nu niet meer zo. Maar voedsel is in iedere tijd heel belangrijk.

Met behulp van opgravingen kunnen de materiële kenmerken van een cultuur relatief eenvoudig worden vastgesteld.

Jagers-verzamelaars begroeven hun doden vaak samen met voorwerpen.

Overgang naar landbouw

In 1989 deed een team van Israëlische archeologen, een sensationele ontdekking door het droogvallen van een gedeelte van het meer van Galilea.

Men vond er een kamp van jagers-verzamelaars dat 20.000 jaar oud was en noemde het de Ohalo-cultuur.

Men ging nu niet alleen de uiterlijke kenmerken van de Ohalo cultuur beschrijven maar probeerden aan de hand van opgravingen de leefwijze van deze mensen te reconstrueren en te verklaren. Bij de Ohalo-cultuur ontdekten de archeologen iets opmerkelijks namelijk dat deze geen nomaden waren maar dat hun kamp het hele jaar bewoond was.

De Ohalo-cultuur vormde dus een uitzondering op de levenswijze van andere groepen van jagers-verzamelaars. Blijkbaar was het klimaat rond 20.000 voor christus gunstig in midden-oosten. Hierna werd het waarschijnlijk warmer en droger en nam de overvloed van wilde planten en dieren af en is toen de landbouw ontstaan.

De landbouw is uitgevonden in het Midden-Oosten en vandaaruit werd de kennis verspreid.

Rond 5000 voor Chr. voltrok de Neolitische Revolutie zich ook in West-Europa.

In ons land vestigden zich tijdelijk omstreeks 5300 voor Chr. de eerste landbouwers in Zuid-Limburg. Sommige archeologen denken dat deze werd overgebracht door kolonisten omdat er onvoldoende landbouwgrond was om de gestegen bevolking te kunnen voeden.

De landbouwsamenleving

De gevolgen waren enorm. De bevolking groeide

Mensen konden zich permanent vestigen (sedentair) en waren vrijwel verzekerd van voedsel. Daardoor groeide het aantal inwoners van de nederzettingen en sommige groeiden zelfs uit tot stedelijke gemeenschappen. Men kon nu andere beroepen gaan uitoefenen zoals ambachtsman of architect.

De gevolgen van de agrarische leefwijze zijn zo groot geweest dat we spreken van de Sedentaire revolutie.

Doordat mensen niet meer rondtrokken, konden ze steeds meer bezettingen hebben.

Hierdoor namen de verschillen tussen mensen toe, want wie veel heeft staat vaak hoger in aanzien. Er ontstonden statusverschillen, sociale ongelijkheid en uiteindelijk sociale hiërarchie.

In de landbouwsamenlevingen van de prehisorie betekende bezit ook dat je een goeie boer was.