Tijd van jagers en boeren

Samenvatting tijdvak 1
Tijd van jagers en boeren

1.1
De samenlevingen van jagers en verzamelaars ontstonden op plaatsen waar de draagkracht groot genoeg was om voedsel voor het hele kamp te vinden. Ze ontstonden daar, omdat er als er niet genoeg eten was, men elkaar moest vermoorden om niet van de honger dood te gaan. Mannen joegen op vlees, vrouwen en kinderen zochten naar ander voedsel. Het was een egalitaire samenleving, iedereen had evenveel macht. Ze geloofden in het hiernamaals (grafgeschenken). Ze hadden een nomadisch bestaan. Dit was omdat de draagkracht van een gebied na een tijdje verstoord raakte, de voedselbronnen raakten uitgeput. Ze moesten verhuizen om voedsel te vinden.

Bij de Ohalo-cultuur waren de jagers en verzamelaars geen nomaden. Tijdens de laatste ijstijd konden hier vele graansoorten en andere gewassen groeien.  langer vestigen op één plaats.


1.2
Mensen gingen over op de landbouw omdat er een grote druk op de bestaande voedselvoorraad was en de landbouw handiger was. Ze konden de natuur naar hun hand zetten; planten en dieren werden gedomesticeerd. De neolithische revolutie vindt plaats omstreeks 11.000 voor Christus. De kenmerken van landbouw zijn: het verblijven op een plaats, gewassen laten groeien, dieren tam maken/fokken. De kenmerken van een landbouwsamenleving zijn: opslag, stevige huizen, werktuigen, bijproducten (secondary products revolution). De landbouw maakte een eind aan nomadisch bestaan. Als je zelf je producten kunt verbouwen, hoef je niet meer rond te trekken op zoek naar voedsel. In een landbouwsamenleving heb je sociale organisatie en organisatie van besluitvorming nodig. Dit omdat het geen zin had als iedereen bijvoorbeeld graan verbouwde. Als iedereen iets anders verbouwde, kon er onderling geruild worden (handel ontstond).

Abu Hureyra is een voorbeeld van een vroege landbouwsamenleving. Er wordt geleefd van de akkerbouw en veeteelt. De mensen bleven op een vaste plek wonen, in een stevig huis.

1.3
De eerste stedelijke gemeenschappen ontstaan in Mesopotamië (Irak en Syrië, tussen Eufraat en Tigris) rond 3500 voor Christus. Dankzij de grote oogsten door de irrigatielandbouw, groeide het aantal inwoners van de doren. De mensen zouden het niet redden zonder samenwerking en steden ontstonden. Kenmerken stedelijke samenleving: er was een hiërarchische opbouw van de samenleving (slaven, boeren, ambachtslieden, priesters, vorst en zijn familie), er was een godsdienstig centrum aanwezig, er was sprake van taakverdeling in de samenleving en het schrift werd gebruikt. Zonder de hiërarchische opbouw zou er geen leider en dus chaos zijn. Er moet iemand verantwoordelijk zijn voor het bestuur van de stad en zorgen voor de taakverdeling. Door deze taakverdeling ontstond het schrift, wat gebeurd moest worden, moest worden vastgelegd. Het werd niet eerder ontdekt, omdat de mensen toen nog alleen bezig waren met de landbouw. De prehistorie kwam overal op een ander moment ten einde, omdat het schrift niet overal tegelijk werd uitgevonden (niet overal was tegelijk sprake van een stedelijke samenleving). Om het ingewikkelde schrift te leren, werden voor het eerst scholen gesticht.

Uruk is een goed voorbeeld van een vroegstedelijke gemeenschap, omdat het geleid werd door een vorst. Hij zorgde voor de taakverdeling. Het irrigatiesysteem moest opgezet en onderhouden worden.