Socialistische stromingen

Socialisme Door industriële kapitalisme grote veranderingen in de 19e eeuw. -> grote uitbreiding fabrieksarbeiders. Lage lonen, slechte woon & werkomstandigheden. Eigenaars fabrieken en bedrijven werden echter heel rijk. Ongelijke verdeling werd normaal gevonden door de meeste mensen, maar sommigen vonden dat het anders moest. Kapitalisme moest worden vervangen door het socialisme. 19e eeuw veel soorten socialisme maar hadden allemaal 1 gemeenschappelijk punt: productiemiddelen waren van de gemeenschap. Dan zouden de arbeiders het veel beter krijgen want alles zou verdeeld worden onder iedereen. Kapitalisme was anders -> eigenaars hielden het grootste deel van de opbrengst zelf, vonden socialisten onrechtvaardig. Belangrijkste stroming van het socialisme is het marxisme. -> genoemd naar Duitser Karl Marx. Hij zag dat de groep die de productiemiddelen in handen had, ook de groep was met de meeste macht enz. Dus: de economische verhoudingen (alles wast te maken heeft met het bezit van productiemiddelen) maken uit wie de macht in handen heeft en wat de cultuur v/d samenleving is. Volgens Marx -> bevolkingsgroep die productiemiddelen bezat, heersende klasse. Deze klasse liet de rest van de bevolking voor hen werken. Dat was de onderdrukte klasse. Loop v/d geschiedenis -> klassenstrijd. Dus: als de economische verhoudingen veranderen, ontstaat er een klassenstrijd en komt er een nieuwe samenleving tot stand. In Marx’ tijd -> industrie kwam op. Voornaamste productiemiddelen in handen van kleine bevolkingsgroep = bourgeoisie. (heersende klasse) Arbreiders = proletariaat (onderdrukte klasse).Dat systeem -> kapitalisme. Voorspelling Marx: er ontstaat een klassenstrijd tussen bourgeoisie en proletariaat. Proletariaat wint & voert revolutie uit. Productiemiddelen in handen v/d staat & zo ontstaat een nieuwe samenleving: het communisme. Kapitalisme zou volgens Marx voor eigen ondergang zorgen. Hoe-> -> door concurrentie weinig kapitalisten. Kapitalisten die overbleven werden rijk maar er kwamen steeds meer arbeiders en door de lonen te verlagen werden de kapitalisten rijker en rijker. Grote werkloosheid ivm vervanging handwerk door machines. Dus: kleine, rijke bourgeoisie tegenover grote massa werklozen en arme arbeiders. (proletariaat) Arbeiders makkelijk winnen en klassenstrijd over hele wereld tegelijk. Noemde Marx communisme. In 1848 Communistisch Manifest met Friedrich Engels. Marx in 1883 dood & nergens was communistische revolutie geweest. Pas in 1917 Russia. De communistische revolutie en de communistische samenleving
Marx -> communistische revolutie 2 delen. 1) proletariaat neemt macht over van bourgeoisie

2) proletariaat neemt productiemiddelen over v/d bourgeoisie (geweld bij niet vrijwillig afstaan) Let the opbouw v/d communistische samenleving begin! -> dictatuur van het proletariaat -> kapitalisten die zich verzetten tegen de communistische samenleving omdat ze veel € en macht zouden verliezen -> was tijdelijk want na een tijdje zou men vanzelf meewerken & ontstond de communistische samenleving -> klassenloze maatschappij, productiemiddelen v/d staat, iedereen werkte voor de gemeenschap en de wereld zou 1 kunnen zijn. Marx dacht dat de mens in zijn hart goed was. Bij slechte leefomstandigheden, hoorden slechte daden. Dus als alles goed was, zou de mens ook goed zijn. 2e helft 19e eeuw, €pese landen marxistische partijen, maar Marx’ ideeën kwamen niet uit. Het kapitalisme heft zichzelf bijv. niet op, maar werd alleen maar sterker. Niet meer wachten op de ineenstorting, ontdekten marxistische leiders eind 19e eeuw. 2 mogelijkheden tot socialisme: 1) gebruikmaken van democratie (arbeiders kiesrecht & zij zouden kiezen voor marxisme, marxisme aan de macht en kapitalisme weg. = revisionisme, werd sociaal-democratisch genoemd, dus socialisme ingevoerd op manier demou aanhangers deze partij socialisten) 2) het organiseren van een revolutie. Dit moest in het geheim gebeuren. Er moest zich dus situatie voordoen die een revolutie vergemakkelijkte. Dan zouden de marxisten de regering afzetten en de kapitalisten dwingen om mee te doen of uitroeien. De laatste mogelijkheid werd beduidend minder gebruikt dan de eerste. Lenin gebruikte dit wel in Russia, en zo werd dit land het eerste land ter wereld met het socialisme. (oktoberrevolutie 1917) Hun partij heette de Communistische Partij (CP) en hun leer het Marxisme-Leninisme. Nederland 1918 Communistische Partij van Holland. (later CPN) Invloed van het marxisme
Voorspelling Marxi zijn niet uitgekomen, maar wel veel invloed: - alle socialistische en communistische partijen hebben veel ideeën overgenomen - 1917 Russia communistisch. Na WO II kregen alle €pese landen die veroverd waren door Russia, een communistisch regime. (Oostbloklanden) China, paar Afrikaanse landen, Noord-Cambodja, Vietnam en Cuba ook communistisch. - In europese landen socialistische partijen en verenigingen grote invloed. Acties veranderden het denken v. bevolkingsgroepen & partijen. Door deze acties raakten steeds meer mensen ervan overtuigd dat iedereen gelijke kansen moest hebben. In Ned. lijsttrekkers ook aanwezig, SP, GL en PvdA.