Samenvatting H4

Beoordeling 10
Foto van een scholier
  • Samenvatting door een scholier
  • 4e klas havo | 2051 woorden
  • 4 februari 2019
  • 1 keer beoordeeld
Cijfer 10
1 keer beoordeeld

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

4.1 handel en nijverheid

Meer landbouwgrond

  • De Autarkische samenleving veranderde door de ontginning

Hierdoor kwam er meer landbouwgrond vrij ook werd de landbouw verbeterd dit gebeurde door:

    • Een nieuw soort ploeg
    • Paarden in plaats van ossen
    • En van het 2 slag- naar het 3 slagstelsel
  • Hierdoor nam de voedselproductie toe en groeide de bevolking

Nijverheid en handel in steden

  • Door voedseloverschotten ontstonden er steden dit kwam omdat niet meer iedereen boer hoefde te zijn. Er ontstonden nieuwe beroepen door ambachten handel en nijverheid
  • Na de 12de eeuw werd het ontstaan van steden gestimuleerd
    • Voor de ontwikkeling van handel en nijverheid
    • En vanuit de stad kon de graaf het omliggende platteland besturen > politieke reden

Brugge haven voor Vlaanderen

  • Productie van lakens was succesvol er moest zelfs wol uit Engeland komen. Maar Brugge was niet goed bereikbaar tot dat door een natuurverschijnsel de schepen wel bij Brugge konden komen Brugge werd de handelsstad van Vlaanderen

Handel over grote afstand

  • Handelaren kwamen in koopmansgilden dit had als voordeel dat:
    • Voordeel geven in de handel
    • Helpen op reis
    • Geld bij elkaar brengen voor een verre reis
  • Door de Hanze werd de samenwerking nog beter
  • Op de jaarmarkten in Frankrijk werden producten verkocht uit andere handelsgebieden in de 14de eeuw namen ze af omdat
    • Frankrijk onveilig werd door oorlog
    • Hogere belastingen
    • Uit Italië voeren ze naar Brugge
  • Door de kruistochten en de succesvolle reconquista waren de rovers verdwenen uit het middellandse zeegebied hierdoor:
    • Heersten Europese zeevaarders over de belangrijkste zeeroutes
    • Er werden grotere schepen gebouwd
  • Brugge raakte in verval schepen konden er niet meer komen. Antwerpen nam de positie van Brugge over

4.2 stadslucht maakt vrij

Steeds mee vrijheid

  • De horige en de vrije boeren werden aangemoedigd om te ontginnen in ruil daarvoor hoefden ze minder belasting te betalen en hoefden ze minder diensten te doen
  • De edelen uit de stad stimuleerde de privileges. Eigenlijk wilde ze zelf profiteren want dan konden ze meer belasting vragen
  • Door de vrijheden in de stad gingen steeds meer mensen in de stad wonen omdat je op het land nog steeds moest werken voor de heer, je verdiende minder en je moest de 10 den nog betalen. Dit zorgde ervoor dat mensen vaak zonder toestemming het platteland verlieten hierdoor waren er te weinig arbeidskrachten op het platteland en werd het platteland weer aantrekkelijk gemaakt door de belastingen en de diensten te verminderen

Het stadsbestuur

  • Mensen uit de stad hadden een directere invloed dan de mensen die op het platteland woonden want dat werd bestuurd door adel
  • In de Vlaamse steden koos de graaf patriciërs uit als schepenen dit waren de rijkste mannen met veel grond en huizen zij mochten als schepen de stad besturen en rechtspreken een schepen bleef je tot je dood.
  • Dit zorgde ervoor dat een kleine rijke elite club de macht kregen zij misbruikte hem alleen door de rijke mensen voor te trekken
  • In Vlaanderen kwam het gemeen in opstand dit waren de mensen die niet tot de participant behoorden
  • Toen de graaf geld nodig had sloten ze een compromis:
    • Elke jaar nieuwe schepenen kiezen
    • Geen familie van elkaar in de raad
    • Stadsraad die de financiën van de schepenen kan controleren

De Guldensporenslag

  • In de tijden van oorlog en conflicten tussen de koning en de leenmannen konden de burgers meer bestuurlijke vrijheid op eisen
  • De Franse koning Filips wilde de greep op Vlaanderen vergroten terwijl graaf gewijde juist zelfstandigheid wilde
  • De patriciërs in de Vlaamse steden zij wilden hun macht behouden. Graaf gewijde probeerde de steden achter hem te krijgen door het gemeen
  • In 1302 versloeg hij met het Vlaamse volksleger de 2000 Franse ridders en 4000 voetridders
  • Overwinnaars verzamelden 500 buitengemaakte gouden sporen die ridders aan hun laarzen bevestigd hadden door de guldensporenslag
  • Door de overwinning bleef de Franse greep op Vlaanderen beperkt en werd de bestuursmacht van de ambachtslieden vergroot

4.3 de macht van de paus

Strijd om het primaat

  • Christenen in de middeleeuwen geloofden dat een leider op de aarde had aangesteld als vervanging voor hem. Deze was verdeeld in 2 machten:
    • De geestelijke macht: leiderschap over de christen en de kerk aan de paus in Rome
    • De wereldlijke macht: over landen en mensen aan de keizers en koningen
  • De ziel was belangrijker dan het lichaam dus stond de geestelijke macht boven de wereldlijke macht.
  • Paus had het hoogste gezag het primaat

Het oosters schisma

  • 395 het romeinse rijk werd verdeeld de kerken in die 2 gebieden waren hun eigen gang gegaan.
  • Oost-Romeinse rijk > Byzantijnse rijk de geestelijke leider was de patriarch van de hoofdstad Constantinopel hij wilde zich niet aan de paus onderwerpen omdat ze sterke meningsverschillen hadden over de:
    • Gebeden tijdens de mis
    • De verering van beelden
    • Het kerkelijke recht
    • Waarom er een paus moest zijn
  • In 1054 was het oosters schisma de scheiding tussen de west- Europese kerk en de oostelijke kerk die werden nu de Grieks orthodoxe kerk genoemd

De Investituurstrijd

  • Door het kerkelijke recht kozen de priesters en de inwoners van het bisdom hun eigen bisschop. De bisschop werd dan bevestigd door de paus en en gaf hem daarna de tekenen: ring, mijter en staf een bevestiging heette investituur
  • De praktijk was anders want de Duitse keizer benoemde de bisschop maat die maakte ook gelijk de bisschop leenman omdat bisschoppen niet mochten trouwen en dus ook geen erfgenamen hadden als ze zouden sterven zou het land weer gelijk bij de keizer terugkomen
  • Pausen die het primaat aan hielden wilden dit niet want dan waren de 2 machten samen
  • Paus Gregorius de 5de voerde de investituurstrijd het heftigst hij schreef Dictatus papae (voorschriften van de paus)
  • De koning Hendrik de 5de bleef gewoon de bisschoppen benoemen als leenmannen hierdoor werd hij in de ban gedaan doordat hij in de ban werd gedaan hoefden de mensen niet meer naar hem te luisteren en ging hij erop achteruit. Hij besloot om vergiffenis te vragen dit gebeurde en hij werd uit de kerkelijk ban gedaan
  • Hierna ging Hendrik Rome bezetten en zette hij Gregorius af. Hij benoemde zelf een nieuwe keizer Clemens de 3de die hem tot keizer kroonde
  • De investituurstrijd eindigde in 1122 met het concordaat van Worms
  • Hierin staat dat de paus de bisschop benoemd en de keizer overhandigd de scepter als teken van de wereldlijke macht

De samenvatting gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Leraar worden

Alles wat je moet weten over leraar worden

4.4 de kruistochten

De eerste kruistocht

  • In de 11de eeuw veroverde de Turkse nomaden stammen de seldjoeken een groot deel van de Arabische gebieden. Ze waren net islamitisch geworden en en accepteerden de joden en de christenen minder dan de Arabieren. Ze beroofden mishandelde en doodden de christenen die naar Jeruzalem gingen
  • 1080 bereikten de seldjoeken de Bosporus en bedreigden Constantinopel
  • De byzantijnse keizer vroeg aan de paus om een leger te sturen. Dit kwam paus Urbanus de 2de goed uit want zijn ridders waren onderling aan het vechten en als ze een gezamenlijke tegenstander hadden moesten ze gaan samenwerken.
  • Hierdoor was de expansie mogelijk en was er een kans dat de 2 kerken zich weer samen konden voegen
  • In 1096 was de eerste goed georganiseerde kruistocht bisschop odo gaf de leiding aan de Normandische ridders en hertog Godfried van Bourdon leidde het andere deel van de kruisvaarders
  • 1099 tijdens de 1e kruistocht veroverde ze Jeruzalem en en stichten ze enkele kruisvaarders staten
  • Godfried van bourdon werd beschermer van het heilige graf en toen hij stierf werd Boudewijn koning van koning van Jeruzalem

Saladin en Richard leeuwenhart

  • Fanatieke christenen wilde de heilige oorlog voortzetten
  • De moslims wilde een kleine jihad
  • In 1187 veroverde generaal saladin Jeruzalem de paus schrok en deed een oproep aan de duiste keizer aan de franse koning Filips 2 en aan Richard van leeuwenhart de koning van Engeland.
  • Ze durfden niet omdat ze bang waren dat ze elkaars land in namen uiteindelijk gingen ze toch op kruisvaart. Richard van leeuwenhart was de enige die was gebleven hij kon Jeruzalem niet veroveren maar kreeg het wel voor elkaar dat de christenen weer in Jeruzalem mochten komen.

Geld voor kruistochten

  • Richard van leeuwenhart besteedde in 1190 meer dan de helft van de belastinginkomsten aan de kruistochten hij kreeg geld door de verkoop van ambten landgoederen en kastelen
  • Door de kruistochten veranderde de mensen in strijders voor het geloof. Hierdoor kregen ze afkeer tegen mensen met andere geloven
  • Joden gingen ze bijvoorbeeld ook vervolgen omdat de ze schuldig waren aan de dood van jezus en ze werden als vreemdelingen beschouwt omdat zich nog steeds aan de gebruiken en gewoontes vasthielden. Ook speelden hier bij economische motieven mee de joden waren uitgesloten tot alle ambachten hierom waren ze bankier of handelaar vele waren rijk maar zouden dus niks betalen voor de kruistochten. En vele edelen hadden goederen verkocht of geld geleend hierdoor zijn er vreselijke vervolgingen geweest.
  • De kooplieden in Italiaanse steden merkten veel van de kruistochten. Omdat mensen nieuwe spullen kochten ze kochten vervoer.
  • Kruisridders waren gelovig maar hadden ook economische redenen om op reis te gaan:
    • Je kwam in de hemel
    • Je kon door plunderingen rijk worden
    • Je kreeg de veroverde gebieden
  • Na de eerste kruistocht zijn er nog meerdere geweest. Het is ze niet gelukt om de christelijke staatjes terug te veroveren de laatste heroverde kruisvaarders stad was Akko.
  • Kruistochten maakten de verschillen tussen de moslims en de christenen groter
  • Kruistochten zorgden ook voor cultuur verspreiding en nieuwe handelscontacten
  • Ook werd er veel kennis gedeeld

4.5 staten ontstaan

Filips 2 en jan zonderland

  • De Franse koning wilde van Frankrijk een goed bestuurd land maken. Terwijl Richard van leeuwenhart aan het vechten was tegen saladin veroverde hij land van hem. Toen zijn broer (jan zonder land) hem opvolgde waren de Engelse boos want nu hadden ze voor niks zoveel geld betaald. Hij moest de magna carta onderteken hierdoor werd de macht van de koning beperkt en mochten de koningen geen belastingen of oude rechten van steden op heffen.
  • Het Engelse volk werd steeds meer een eenheid omdat ze samen moesten werken tegen de Engelse

De 100-jarige oorlog

  • De 100-jarige oorlog ontstond doordat de Engelse koning de leenman was van de Franse koning over de provincie Aquitanië de Franse verloren. Hierdoor bestuurde de Franse koning alleen nog maar het Zuidoosten.
  • Zijn leenman de hertog van Bourgondië was een bondgenoot van Engeland geworden. Hij had Parijs veroverd en er kwam een nieuwe koning die vrede sloot met de Hertog van Bourgondië hierdoor werden de Engelse uit Frankrijk verdreven

Een nieuw Frankrijk ontstaat

  • Het herstel van het Franse grondgebied heeft een grote rol gespeeld in de staatsvorming van het nieuwe Frankrijk.
  • Door de hoge oorlogskosten moest Lodewijk een belastingsysteem ontwikkelen. Ook speelden de steden een grote rol in het ‘nieuwe’ Frankrijk. De koning eiste belasting of leende geld van hen. Hierdoor kon hij zijn leger moderniseren. En geschoolde ambtenaren betalen. Hij bouwde en centraal bestuur op en beperkte de macht van de adel.
  • De steden kregen als ruil privileges op het gebied van handel en bestuur
  • Zelfstandige steden konden een centralisatie en uniformering krijgen.
  • De Franse staten probeerde de macht van de koning te beperken maar dat mislukte.
  • De tailles de belasting op grondgebruik legde hij op zonder het te vragen. Hij legde een basis voor de absolute macht.

Geen bourgondische staat

  • Tijdens de 100-jarige oorlog probeerden de Bourgondische hertogen tussen Frankrijk en het Duitse rijk een eigen staat te stichten. Filips de stoute kreeg in 1363 van zijn vader de Franse koning de provincie Bourgondië. Filips werd de stamvader en wist dit gebied uitbreiden. Door
    • Hertogdommen
    •  Graafschappen
    • Huwelijken
  • Volgens de feodale afspraken moesten de edelen de koning dienen alleen de edelen hadden er geen zin meer in om hun leven in gevaar te stellen voor de ambities van de koning. De maakten een leger van huursoldaten er was veel geld voor nodig dit deden ze door:
    • Het verpachten van grondbezit
    • De opbrengst van tollen en beden
    • Belastingen omhoog
    • En druk opvoeren om leningen af te sluiten.
  • Om het sneller te laten verlopen kwam er een vergadering met alle gewesten in 1 keer.
  • Op zijn opvolger Karel de stoute was veel protest omdat ze de opgehoogde belastingen niet meer konden hebben omdat ze niet bij de privileges pasten (particularisme). Ook was er veel weerstand van het parlement van Mechelen de centrale rechtbank van alle gewesten. Karel de Stoute stierf in een strijd en zijn dochter Maria erfde zijn gebied, zij trouwde met de keizer van Oostenrijk waardoor kleinzoon Karel V een groot deel van de Bourgondische landen zou erven. De vorming van de Bourgondische staat was mislukt.

4.5 staten ontstaan

Filips 2 en jan zonderland

  • De Franse koning wilde van Frankrijk een goed bestuurd land maken. Terwijl Richard van leeuwenhart aan het vechten was tegen saladin veroverde hij land van hem. Toen zijn broer (jan zonder land) hem opvolgde waren de Engelse boos want nu hadden ze voor niks zoveel geld betaald. Hij moest de magna carta onderteken hierdoor werd de macht van de koning beperkt en mochten de koningen geen belastingen of oude rechten van steden op heffen.
  • Het Engelse volk werd steeds meer een eenheid omdat ze samen moesten werken tegen de Engelse

De 100-jarige oorlog

  • De 100-jarige oorlog ontstond doordat de Engelse koning de leenman was van de Franse koning over de provincie Aquitanië de Franse verloren. Hierdoor bestuurde de Franse koning alleen nog maar het Zuidoosten.
  • Zijn leenman de hertog van Bourgondië was een bondgenoot van Engeland geworden. Hij had Parijs veroverd en er kwam een nieuwe koning die vrede sloot met de Hertog van Bourgondië hierdoor werden de Engelse uit Frankrijk verdreven

Een nieuw Frankrijk ontstaat

  • Het herstel van het Franse grondgebied heeft een grote rol gespeeld in de staatsvorming van het nieuwe Frankrijk.
  • Door de hoge oorlogskosten moest Lodewijk een belastingsysteem ontwikkelen. Ook speelden de steden een grote rol in het ‘nieuwe’ Frankrijk. De koning eiste belasting of leende geld van hen. Hierdoor kon hij zijn leger moderniseren. En geschoolde ambtenaren betalen. Hij bouwde en centraal bestuur op en beperkte de macht van de adel.
  • De steden kregen als ruil privileges op het gebied van handel en bestuur
  • Zelfstandige steden konden een centralisatie en uniformering krijgen.
  • De Franse staten probeerde de macht van de koning te beperken maar dat mislukte.
  • De tailles de belasting op grondgebruik legde hij op zonder het te vragen. Hij legde een basis voor de absolute macht.

Geen bourgondische staat

  • Tijdens de 100-jarige oorlog probeerden de Bourgondische hertogen tussen Frankrijk en het Duitse rijk een eigen staat te stichten. Filips de stoute kreeg in 1363 van zijn vader de Franse koning de provincie Bourgondië. Filips werd de stamvader en wist dit gebied uitbreiden. Door
    • Hertogdommen
    •  Graafschappen
    • Huwelijken
  • Volgens de feodale afspraken moesten de edelen de koning dienen alleen de edelen hadden er geen zin meer in om hun leven in gevaar te stellen voor de ambities van de koning. De maakten een leger van huursoldaten er was veel geld voor nodig dit deden ze door:
    • Het verpachten van grondbezit
    • De opbrengst van tollen en beden
    • Belastingen omhoog
    • En druk opvoeren om leningen af te sluiten.
  • Om het sneller te laten verlopen kwam er een vergadering met alle gewesten in 1 keer.
  • Op zijn opvolger Karel de stoute was veel protest omdat ze de opgehoogde belastingen niet meer konden hebben omdat ze niet bij de privileges pasten (particularisme). Ook was er veel weerstand van het parlement van Mechelen de centrale rechtbank van alle gewesten. Karel de Stoute stierf in een strijd en zijn dochter Maria erfde zijn gebied, zij trouwde met de keizer van Oostenrijk waardoor kleinzoon Karel V een groot deel van de Bourgondische landen zou erven. De vorming van de Bourgondische staat was mislukt.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.