Politiek

Politiek

Staatsinrichting: De manier waarop een land bestuurd wordt.
Nederland: rechtsstaat = Alle rechten en plichten van burger en overheid zijn vastgelegd in een grondwet.
Grondwet = constitutie.

Grondrechten: rechten die iedere burger heeft:
- vrijheid van meningsuiting
- vrijheid van geloof
- stemrecht (iedere burger boven de 18 jaar oud)
- recht op onderwijs.
Grondplichten: plichten die iedere burger heeft:
- belasting betalen
- aan de regels en wetten houden.

Het beïnvloeden van politieke beslissingen gebeurt op verschillende manieren:
1) Oprichting van politieke partijen
* iedere 4 jaar gekozen
* hoe meer stemmen, hoe meer invloed
2) Belangenorganisaties
* komen op voor bepaalde groepen in de samenleving.
3) Actiegroepen
* Groepen mensen die zich tijdelijk bezighouden met een probleem in de samenleving
vb:
- tegen aanleg van een vliegveld
- tegen aanleg van de betuwelijn.

Manieren om het doel te bereiken:
x het voeren van campagnes
x handtekeningenacties
x stakingen
x demonstraties
x gebruik van massamedia
x reclame

Kiesstelsel van Nederland: evenredige vertegenwoordiging
- 10 % van de stemmen = 10% van de Kamerzetels.

Nederland is:
(1)Constitutionele (2)Parlementaire (3)Democratische (4)Monarchie
uitleg:
1) Gebonden aan een grondwet
2) Volksvertegenwoordiging, Staten Generaal (1e en 2e kamer). - Mensen kiezen mensen die ons land moeten vertegenwoordigen.
3) Het volk heeft invloed (regeert) in het bestuur door stemrecht.
4) Koninkrijk. Beatrix. Gebaseerd op erfopvolging.

Regering: Beatrix + alle ministers
Kabinet: Alle ministers onder leiding van de minister president (Balkenende) ook wel de ministerraad.

Parlement => 225 leden.
1e kamer: 75 leden, gekozen door de provinciale staten (indirecte verkiezingen) = niet direct gekozen door het volk: getrapte verkiezingen Taak: Het controleren van de 2e kamer en het goed- en afkeuren van wetten (die door de 2e kamer gemaakt zijn).
2e kamer: 150 leden, direct gekozen door het volk. Taak: het controleren van de regering en het maken van wetten.

Coalitie: de politieke partijen die samenwerken in een regering
Oppositie: de partijen die niet in de regering zitten.

2e kamer: 150 leden/zetels
-> meerderheid = 76 of meer. De helft + 1.
In Nederland heeft nog nooit 1 politieke partij de meerderheid van de stemmen (zetels) gehaald. Daarom zullen er altijd 2 of meerdere partijen een coalitie vormen. De partijen die samen de regering vormen, kiezen de ministers. De partij die de meeste stemmen heeft behaald tijdens de verkiezingen, mag bepalen met welke partijen zij willen samenwerken. Als dat eenmaal besloten is, wordt er een regeerakkoord gesloten.
Regeerakkoord = plannen voor de komende 4 jaar van de regering

totaal aantal behaalde stemmen : 150 = kiesdeler.
vb: 15.000.000 stemmen : 150 = 100.000
Cda = 10 zetels.
1 zetel - 1.000.000 stemmen
voordeel hiervan: iedere politieke partij heeft een kans.
Nadeel hiervan: keuze is zo groot, te ruim dus teveel partijen doen mee.

De partijen die in de regering zitten mogen de ministers kiezen. De partij die de meeste zetels heeft, mag de minister-president aanleveren + de meeste ministerposten bekleden.
Nederland heeft op dit moment 16 ministerposten. Er zijn 2 nieuwe ministerposten bijgekomen:
1) voor jeugd en gezin
2) voor wonen, wijken en integratie.
De minister-president is altijd de minister van algemene zaken.
2 vice-presidenten.

Fractievoorzitters zijn de politieke leiders van de politieke partijen.

Kenmerken van Linkse partijen:
1) zijn progressief = dat je in bent voor vernieuwingen, veranderingen
2) rol van overheid in samenleving is veel mee bemoeien
3) Nivellering = de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Rijk moet iets meer afstaan, arm moet iets meer krijgen.
4) Grote voorstander van een verzorginsstaat.

Kenmerken Rechtse partijen:
1) conservatief = ouderwets, tegen veranderingen
2) weinig overheidsbemoeienis
3) zoveel mogelijk vrijheid voor het individu

Er zijn ook centrumpartijen, die zitten tussen rechts en links in, en hangen meestal of iets naar links of iets naar rechts.
Vb= Cda.
Tegenwoordig zijn politieke partijen niet meer uitgesproken links of rechts, maar hangt het af van de standpunten die ze innemen.

Onafhankelijke rechters houden zich bezig met rechtspraak.
Onafhankelijke rechters zijn voor het leven benoemd, ze kunnen niet door de regering worden ontslaan
Wetsovertredingen -> boetes betalen = lichte straf.
Misdrijven: -> geweld, mishandeling, moord. Vallen onder het strafrecht.

Soorten straffen in Nederland
- taakstraf: soort dienstverlening voor de maatschappij (ook wel een alternatieve straf)
- geldstraf: boetes.
- celstraf
- voorwaardelijke straf: een laatste waarschuwing. Niet meteen de cel in, maar breek je de wet dan moet je wel de cel in.
- TBS: ter beschikking stellen. Dwangverpleging. Soort psychiatrische opname.

recidivisten: Mensen die uiteindelijk weer vervallen in hun oude patroon (na bijvoorbeeld een celstraf)
Civiel recht: conflicten tussen burgers vallen hieronder. Burenruzies, echtscheidingen.