Paragraaf 7.1, De verlichting

GESCHIEDENIS WERKPLAATS
Geschiedenis Tweede Fase havo
Handboek historisch overzicht
______________________________________________

Samenvatting: PARAGRAAF 7.1
DE VERLICHTING
Nog nooit hadden zoveel belangrijke wetenschappers aan een overzicht van beschikbare kennis meegewerkt.

Encyclopedie = technische informatie
(voor uitvinders en wetenschappers)
- wetenswaardigheden
- kritische stukken over kerk, politiek en maatschappij.

Doel: bijdrage tegen bijgeloof en onwetendheid


-- De verlichting --
De verlichting stamde uit de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw
Het verlichte denken zou een eind maken aan domheid, intolerantie, geloofsfanatisme en onredelijke verschillen tussen mensen.


Mening van Voiltaire over God
God heeft zich niet aan de mens geopenbaard, en God bemoeit zich niet met de wereld. ( want er zijn wetten van de natuur en er is oorlog)
God was niet nodig om te weten wat goed en kwaad is.

De Fransman Voltaire - aanhanger van de verlichting
- voorstander van godsdienstige vrijheid en tolerantie
- fanatiek geloof moest besteden worden.
- geen democratie

Voiltare was een deïst, hij dacht dat een Opperwezen het heelal had gemaakt als een horlogemaker. Wanneer het heelal klaar was, verliep alles volgens vaste wetten.

Algemene wil
Voiltaire was voor het absolutisme en andere verlichte denkers juist tegen.

John Locke – voor de rechten van burgers, recht op leven, vrijheid en bezit. Regeringen moesten zich aan de wet houden (grondwet), anders mochten de burgers in opstand komen.

Montesqieu: - de wetgevende, uitvoerende en rechtelijke macht moeten gescheiden.

- regering: wetten uitvoeren - onafhankelijke rechters: naleving van de wetten controleren
- parlement: wetten vaststellen.
- trias politica = driemachtenleer

Rousseau – Algemene wil / algemeen kiesrecht (lijkt op democratie)

Jean-Jacques Rousseau was tegen de Franse maatschappij met de voorrechten voor de ade en de kerk en de onnatuurlijke gedragsregels.

Adam Smith - vrijhandel
- vrijheid / talenten

-- Begrippen --
Trias politica / driemachtenleer: Letterlijk: politiek drietal. Volgens Montesquieu is macht te verdelen in rechtsprekende, wetgevende en uitvoerende macht.

Verlichting: Periode waar de mensen in toename gebruik maakt van zijn verstand / rede /ratio. Geloof en absolutisme moesten plaatsmaken voor het verstand (de rede), vrijheid en gelijkheid.

Rationalisme: Stroming in het denken die gebaseerd is op het gebruik van het verstand.