Paragraaf 3.5

In 1941 ontmoetten Churchill en Roosevelt elkaar op een oorlogsschip. Er kwam een verklaring uit die bekend werd als het Atlantische Handvest. Daarin zeiden ze dat het nazisme vernietigd moest worden. Landen moesten na de oorlog samenwerken om de vrede te bewaren. Roosevelt stelde een nieuwe organisatie voor, de Verenigde Naties (VN). Om te voorkomen dat de VN machteloos zou worden als de Volkenbond kregen de grote mogendheden de leiding en konden zij bindende besluiten opleggen.

De VN staat onder leiding van een secretaris-generaal, die word gekozen door de lidstaten. De genomen besluiten zijn niet bindend, maar aanbevelingen. De Veiligheidsraad neemt wel bindende besluitingen. Er zitten vijftien landen in maar de vijf grote geallieerde landen uit de Tweede Wereldoorlog (VS, Rusland, China, Groot-Brittanië en Frankrijk) zijn permanent lid en hebben vetorecht. Dat betekent dat ze de besluiten kunnen tegenhouden. De andere tien landen zitten er maar twee jaar in. De VN heeft ook andere organisaties.

Op 10 december 1948 tekende de lidstaten van de VN de Univerele Verklaring van de Rechten van de Mens. Onder leiding van Eleanor Roosevelt beschreef een speciale commissie 65 mensenrechten in 27 artikelen. Er staan behalve politieke rechten ook economische, sociale en culturele rechten in. Lidstaten moeten proberen de mensenrechten na te leven.

In 1945 besloten de geallieerden de belangrijkste nazileiders en Japanse leiders een eerlijk proces te laten berechten. De processen van Neurenberg en Tokio waren bijzonder. In deze oorlogstribunalen stonden voor het eerst mensen terecht voor het voeren van een agressieve oorlog, misdaden tegen vrede, oorlogsmisdaden en misdaden tegen menselijkheid.

Ieder jaar op 4 mei om 19.50 loopt het staatshoofd van Nederland van de Nieuwe Kerk naar het Nationaal Monument op de Dam om daar een krans te leggen. Om 20.00 is het 2 minuten stil. Na het volkslied is er een korte toespraak over de betekenis van de Dodenherdenking. Zo worden elk jaar de burgers en militairen van het Koninkrijk der Nederlanden herdacht die zijn omgekomen in oorlogsituaties in de Tweede Oorlog. In elke Nederlandse gemeente vind zo herdenking plaats. Ook in andere landen wordt het herdacht. Op 15 augustus is er nog een aparte herdenking van de slachtoffers uit Nederlands-Indië.

Op 5 mei is de stemming anders. Op Bevrijdingsdag is het feest, want dan sinds 1945 wordt het einde van de Duitse bezetting gevierd. Vanaf 1995 werden het accent van 5 mei verschoven van bevrijding en terugkijken naar vrijheid en vooruitkijken.