Hoofdstuk 1: Nomaden worden stedelingen.
Samenvatting
[[De eerste beschavingen Mesopotamië en Egypte]]
Tweederde van de aardolie komt uit het Midden-Oosten en het Midden-Oosten is daarom van enorm belang voor de wereldeconomie. Irak is één van de belangrijkste olieproducenten. Rond 3300 v.C. ontstond in Mesopotamië (het huidige Irak), de eerste beschaving ter wereld zonder dat er een druppel olie aan te pas kwam. Primitieve boerendorpen groeiden uit tot hoogontwikkelde steden, die het middelpunt werden van machtige rijken. Een paar honderd jaar later ontwikkelde zich in Egypte een tweede landbouwbeschaving. Beide gebieden bestonden uit woestijn en rivierdalen met vruchtbare grond.
[[Dorpen worden steden]]
Mesopotamië is een gebied langs de Tigris en de Eufraat. De 2 rivieren komen allebei uit in de Perzische Golf. Onderweg laten zij vruchtbare slib achter. maar de boeren vonden de streek niet aantrekkelijk omdat het er erg heet en droog was waardoor de grond hard werd. Door deze omstandigheden was er kunstmatige irrigatie nodig. Ze groeven kanalen en waterreservoirs, zodat het rivierwater naar de akkers kon stromen. De landbouw leverde overvloedige oogsten voedsel, waardoor de bevolking toenam en er in 3300 v.C. dorpen uitgroeiden tot steden. Dit nieuwe gebied werd Soemerië genoemd, omdat het werd bewoont door Soemeriërs. Door het overvloed aan voedsel, hoefde niet iedereen meer boer te zijn. Mensen specialiseerde zich verder in hun vakken en er ontstonden in de steden verschillende sociale lagen. Sommige mensen werden rijk en woonden in luxe huizen. Ook kwamen er verschillen in macht en aanzien. De koning werd beschouwd als plaatsvervanger van god op aarde. Hij is verantwoordelijk voor het waterbeheer, de rechtspraak, de ordehandhaving en de verdediging van de stad.
[[Goden en schrift.]]
De Soemeriërs geloofden in veel goden. Dit noemen we polytheïsme. Er werd voor de goden een apart bouwwerk opgericht: de tempeltoren of ziggoerat. De grootste uitvinding van de Soemeriërs was het schrift. Ook in Mesopotamië werd de samenleving beter door het schrift. Tempeldienaren en ambtenaren van de koning konden nu veel beter de kosten bijhouden. Er werden nieuwe wetten opgeschreven en bekend gemaakt. Eerst bestond het schrift uit kleine tekeningetjes. De plaatjes werden vervangen door tekens, het spijkerschrift. Met het spijkerschrift kwam er een einde aan de Prehistorie in Mesopotamië. Behalve het schrift vonden de Soemeriërs nog veel meer dingen uit die handig waren voor de samenleving. En ook zijn zij de grondleggers van wiskunde en astronomie.
[[Machtstrijd in Mesopotamië]]
Soemerië was een verzameling van stadstaatjes met allemaal een koning. Rond 2100 v.C. heersten de koningen van de stad Ur over een groot deel van Mesopotamië. In 2000 v.C. werden de Soemeriërs door de Amorieten, onder de voet gelopen. Vanuit Babylon stichtten de Amorieten een nieuw rijk, het Oud-Babylonische Rijk. Hammoerabi is de beroemdste koning uit deze periode. Hij liet op een stenen zuil 282 wetsartikelen schrijven. Het ging over grondbezit, handel, het huwelijk en slavernij. Slaven mochten bijvoorbeeld niet mishandeld worden en hadden ook rechten. Ook blonken de Babyloniërs uit in wiskunde en astronomie. Zij verdeelden het jaar in 12 maanden, maanden in weken van 7 dagen, de dag in 24 uur en een uur in 60 minuten. Het laatste namen ze over van de Soemeriërs.
De steden moesten steeds meer macht aan de vorst afstaan. Er ontstond een gecentraliseerd bestuur. Van 600-539 v.C. werd Babylon opnieuw het machtscentrum van Mesopotamië. Tijdens dit Nieuw-Babylonische Rijk beleefde de stad een laatste grote bloei. Koning Nebukadnezar liet op alle daken en terrassen hangende tuinen aanleggen. Een ander bouwwerk wat Babylon beroemd heeft gemaakt is de Toren van Babel. Hier achter zat een verhaal van de bijbel. Maar waarschijnlijk was de toren van Babel in werkelijkheid een tempeltoren, opgericht voor oppergod Marduk. In 539 v.C. werd Babylon veroverd door de Perzen, heersers van een enorm rijk. Ook veroverden zij Mesopotamië en daarmee kwam voorgoed een einde aan de politieke onafhankelijkheid van Mesopotamië.
[[Egypte, een geschenk van de Nijl.]]
De hele bevolking van Egypte woont bij de Nijl. De Nijl stroomt ieder jaar tussen juli en oktober. Wanneer het water zich terugtrekt blijft er een laagje mineraalrijke modder achter en daardoor is de grond vruchtbaar. De akkerbouw en veeteelt werden in de Nijlvallei geïntroduceerd door boeren uit de Sahara. Daar had de Neolithische Revolutie al plaatsgevonden rond 7000 v.C. Rond 6000 v.C. veranderde het klimaat en de landbouwers trokken daarom naar de Nijlvallei en introduceerde daar de landbouw. In Boven-Egypte en Beneden-Egypte groeide het aantal nederzettingen (dorpen). in 3000 v.C. werd Egypte een koninkrijk. In de 3000 jaren die volgden, veranderde er bijna niets. Bovenaan stond de koning die farao werd genoemd. De Egyptenaren zagen de farao als een god. Na de koning kwamen de andere lagen. De laatste sociale laag bestond uit boeren, mijnwerkers en slaven. Mensen werden in leven gehouden door de enorme voedselproductie die de landbouw opleverde. De boeren waren afhankelijk van irrigatie. De aanleg van de irrigatiesystemen was een grote klus en alle boeren moesten helpen.
De koning was eigenaar van al het land en daarom eiste hij een groot deel van de opbrengst op om daarvan zijn ambtenaren te betalen. Een ander deel werd opzij gelegd als reservevoorraad. De ambtenaren vormden de basis van de organisatie van het rijk. Zij regelden bijna alles wat er moest gebeuren. Ook zorgen ze er voor dat arbeiders genoeg gereedschap hadden als ze tempels moesten bouwen. Voor de administratie was het schrift onmisbaar. Het bekendste schrift van de Egyptenaren was het hiërogliefenschrift. Dat bestond uit allemaal kleine tekeningetjes. Voor het dagelijkse leven was er het hiëratisch schrift. Wat was afgeleid van het hiërogliefenschrift, alleen was ieder plaatje teruggebracht tot een paar snelle tekens. Nog sneller was het demotisch schrift. Alleen ambtenaren en priesters konden schrijven en hadden dus veel aanzien.
[[Egypte, het land van de farao’s.]]
De Egyptenaren hadden veel goden. De belangrijkste waren de zonnegod Re en de hemelgod Horus. Osiris en Isis waren de ouders van Horus.
Ook aanbeden de Egyptenaren veel dieren. Een godsdienst waarbij de natuur word aanbeden noemen we een natuurgodsdienst. Farao Amenophis de 4e Echnaton heeft als eerste koning het monotheïsme ingevoerd. Alleen de zonnegod Aton mocht nog aanbeden worden. De farao veranderde zijn naam in Echnaton, dat betekende: Hij die nuttig is voor Aton. Toen Atons schoonzoon Toetanchamon aan de macht kwam werd dat weer hersteld. Egyptenaren geloofden in het leven na de dood en daarom moest een lijk intact blijven. Koningen en belangrijke mensen werden daarom gemummificeerd. Als je goed geleefd had werd je toegelaten tot het dodenrijk van Osiris, waar je gelukkig kon verleven. Deed je dat niet dan werd je opgegeten door een monster met een nijlpaardenlijf en een krokodillenkop. Farao’s werden begraven met een dodenboek. Dat was een papyrusrol met instructies voor het leven na de dood. De dodenboeken konden kant en klaar gekocht worden. Ook bouwden de Egyptenaren piramides. Die werden gebruikt als rustplaatsen voor de koningen. De grootste piramide is die van koning Cheops, er waren meer dan 2 miljoen stenen voor nodig. Het heeft ook 20 jaar geduurd voordat het af was. In het Nieuwe Rijk werden farao’s begraven in het zuiden van Egypte. Hun graftombes werden uit een rotswand gehakt. Dit werd de Vallei der Koningen. In 1922 werd hier een grote vondst gedaan. Het graf van Toetanchamon werd gevonden. Toetanchamon was als farao niet zo belangrijk maar zijn graftombe vol schatten heeft hem wel belangrijk gemaakt. De graftombes van farao’s waren beschilderd met allerlei dingen uit het dagelijks leven. Door het droge klimaat zijn de schilderingen goed bewaard gebleven. Ook zijn er veel brieven van farao’s bewaard gebleven en werken waarin de belangrijkste gebeurtenissen uit hun leven staan genoteerd. Het was ook een raadsel om de hiërogliefen te ontcijferen. Nadat een franse officier in 1799 een granietblok vond in het Grieks, het demotisch en in hiërogliefen. Het bleek dat op alle drie de granietblokken dezelfde tekst stond.
De Egyptenaren blonken uit in geneeskunde. Veel van onze kennis van medicijnen en geneeskundige planten is afkomstig van de Egyptenaren. Zij vonden uit dat ze van een papyrusplant, papyrus konden maken. Dat was veel goedkoper dan huid, die werd gebruikt voor perkament. Papyrus werd overal voor gebruikt.
Tijdens het Nieuwe Rijk veroverden veel farao’s veel gebieden, zodat ze van alles konden bouwen. Zo liet Ramses de 2e een groot aantal tempels achter. Hij stond bekend als een wrede, maar ook excentrieke en energieke heerser. In 1285 trok hij eropuit met een groot leger om te voorkomen dat gebieden in handen zouden vallen van de Hititieten. Bij de slag bij Kadesh in Syrië kon hij net een zware nederlaag voorkomen. Maar Egypte was over het hoogtepunt van zijn macht heen. De farao’s na Ramses de 2e hielden de zaken ook niet meer onder controle. Egypte werd afwisselend geregeerd door lokale dynastieën (uitgebreide families) en overheersers. In 332 v.C. veroverde de Griekse generaal Alexander de Grote het Egyptische rijk. In Egypte stichtte hij aan de monding van de Nijl een nieuwe stad vernoemt na hem, genaamd Alexandrië. Toen Alexander de Grote overleed liet een van zijn generaals, Ptolemaeus de 1e Soter zich tot farao kronen. Zijn opvolgers noemden zich ook allemaal Ptolemaeus en hun heerschappij over Egypte wordt de Tijd van de Ptolemaeën genoemd. Alexandrië groeide uit tot een internationaal handelscentrum. Net als de Egyptische farao’s profiteerden de Ptolemaeën van de oogsten die de vruchtbare Nijloevers opleverden. Daardoor werden zij de welvarendste Koninklijke familie in de hellenistische wereld. In 30 v.C. verloren ze de macht en viel Egypte in handen van de Romeinen. Egypte werd een van de rijkste provincies in het Romeinse Rijk en ook de belangrijke graanleverancier voor Rome.
Samenvatting
[[De eerste beschavingen Mesopotamië en Egypte]]
Tweederde van de aardolie komt uit het Midden-Oosten en het Midden-Oosten is daarom van enorm belang voor de wereldeconomie. Irak is één van de belangrijkste olieproducenten. Rond 3300 v.C. ontstond in Mesopotamië (het huidige Irak), de eerste beschaving ter wereld zonder dat er een druppel olie aan te pas kwam. Primitieve boerendorpen groeiden uit tot hoogontwikkelde steden, die het middelpunt werden van machtige rijken. Een paar honderd jaar later ontwikkelde zich in Egypte een tweede landbouwbeschaving. Beide gebieden bestonden uit woestijn en rivierdalen met vruchtbare grond.
[[Dorpen worden steden]]
Mesopotamië is een gebied langs de Tigris en de Eufraat. De 2 rivieren komen allebei uit in de Perzische Golf. Onderweg laten zij vruchtbare slib achter. maar de boeren vonden de streek niet aantrekkelijk omdat het er erg heet en droog was waardoor de grond hard werd. Door deze omstandigheden was er kunstmatige irrigatie nodig. Ze groeven kanalen en waterreservoirs, zodat het rivierwater naar de akkers kon stromen. De landbouw leverde overvloedige oogsten voedsel, waardoor de bevolking toenam en er in 3300 v.C. dorpen uitgroeiden tot steden. Dit nieuwe gebied werd Soemerië genoemd, omdat het werd bewoont door Soemeriërs. Door het overvloed aan voedsel, hoefde niet iedereen meer boer te zijn. Mensen specialiseerde zich verder in hun vakken en er ontstonden in de steden verschillende sociale lagen. Sommige mensen werden rijk en woonden in luxe huizen. Ook kwamen er verschillen in macht en aanzien. De koning werd beschouwd als plaatsvervanger van god op aarde. Hij is verantwoordelijk voor het waterbeheer, de rechtspraak, de ordehandhaving en de verdediging van de stad.
De Soemeriërs geloofden in veel goden. Dit noemen we polytheïsme. Er werd voor de goden een apart bouwwerk opgericht: de tempeltoren of ziggoerat. De grootste uitvinding van de Soemeriërs was het schrift. Ook in Mesopotamië werd de samenleving beter door het schrift. Tempeldienaren en ambtenaren van de koning konden nu veel beter de kosten bijhouden. Er werden nieuwe wetten opgeschreven en bekend gemaakt. Eerst bestond het schrift uit kleine tekeningetjes. De plaatjes werden vervangen door tekens, het spijkerschrift. Met het spijkerschrift kwam er een einde aan de Prehistorie in Mesopotamië. Behalve het schrift vonden de Soemeriërs nog veel meer dingen uit die handig waren voor de samenleving. En ook zijn zij de grondleggers van wiskunde en astronomie.
[[Machtstrijd in Mesopotamië]]
Soemerië was een verzameling van stadstaatjes met allemaal een koning. Rond 2100 v.C. heersten de koningen van de stad Ur over een groot deel van Mesopotamië. In 2000 v.C. werden de Soemeriërs door de Amorieten, onder de voet gelopen. Vanuit Babylon stichtten de Amorieten een nieuw rijk, het Oud-Babylonische Rijk. Hammoerabi is de beroemdste koning uit deze periode. Hij liet op een stenen zuil 282 wetsartikelen schrijven. Het ging over grondbezit, handel, het huwelijk en slavernij. Slaven mochten bijvoorbeeld niet mishandeld worden en hadden ook rechten. Ook blonken de Babyloniërs uit in wiskunde en astronomie. Zij verdeelden het jaar in 12 maanden, maanden in weken van 7 dagen, de dag in 24 uur en een uur in 60 minuten. Het laatste namen ze over van de Soemeriërs.
De steden moesten steeds meer macht aan de vorst afstaan. Er ontstond een gecentraliseerd bestuur. Van 600-539 v.C. werd Babylon opnieuw het machtscentrum van Mesopotamië. Tijdens dit Nieuw-Babylonische Rijk beleefde de stad een laatste grote bloei. Koning Nebukadnezar liet op alle daken en terrassen hangende tuinen aanleggen. Een ander bouwwerk wat Babylon beroemd heeft gemaakt is de Toren van Babel. Hier achter zat een verhaal van de bijbel. Maar waarschijnlijk was de toren van Babel in werkelijkheid een tempeltoren, opgericht voor oppergod Marduk. In 539 v.C. werd Babylon veroverd door de Perzen, heersers van een enorm rijk. Ook veroverden zij Mesopotamië en daarmee kwam voorgoed een einde aan de politieke onafhankelijkheid van Mesopotamië.
[[Egypte, een geschenk van de Nijl.]]
De hele bevolking van Egypte woont bij de Nijl. De Nijl stroomt ieder jaar tussen juli en oktober. Wanneer het water zich terugtrekt blijft er een laagje mineraalrijke modder achter en daardoor is de grond vruchtbaar. De akkerbouw en veeteelt werden in de Nijlvallei geïntroduceerd door boeren uit de Sahara. Daar had de Neolithische Revolutie al plaatsgevonden rond 7000 v.C. Rond 6000 v.C. veranderde het klimaat en de landbouwers trokken daarom naar de Nijlvallei en introduceerde daar de landbouw. In Boven-Egypte en Beneden-Egypte groeide het aantal nederzettingen (dorpen). in 3000 v.C. werd Egypte een koninkrijk. In de 3000 jaren die volgden, veranderde er bijna niets. Bovenaan stond de koning die farao werd genoemd. De Egyptenaren zagen de farao als een god. Na de koning kwamen de andere lagen. De laatste sociale laag bestond uit boeren, mijnwerkers en slaven. Mensen werden in leven gehouden door de enorme voedselproductie die de landbouw opleverde. De boeren waren afhankelijk van irrigatie. De aanleg van de irrigatiesystemen was een grote klus en alle boeren moesten helpen.
De koning was eigenaar van al het land en daarom eiste hij een groot deel van de opbrengst op om daarvan zijn ambtenaren te betalen. Een ander deel werd opzij gelegd als reservevoorraad. De ambtenaren vormden de basis van de organisatie van het rijk. Zij regelden bijna alles wat er moest gebeuren. Ook zorgen ze er voor dat arbeiders genoeg gereedschap hadden als ze tempels moesten bouwen. Voor de administratie was het schrift onmisbaar. Het bekendste schrift van de Egyptenaren was het hiërogliefenschrift. Dat bestond uit allemaal kleine tekeningetjes. Voor het dagelijkse leven was er het hiëratisch schrift. Wat was afgeleid van het hiërogliefenschrift, alleen was ieder plaatje teruggebracht tot een paar snelle tekens. Nog sneller was het demotisch schrift. Alleen ambtenaren en priesters konden schrijven en hadden dus veel aanzien.
[[Egypte, het land van de farao’s.]]
De Egyptenaren hadden veel goden. De belangrijkste waren de zonnegod Re en de hemelgod Horus. Osiris en Isis waren de ouders van Horus.
De Egyptenaren blonken uit in geneeskunde. Veel van onze kennis van medicijnen en geneeskundige planten is afkomstig van de Egyptenaren. Zij vonden uit dat ze van een papyrusplant, papyrus konden maken. Dat was veel goedkoper dan huid, die werd gebruikt voor perkament. Papyrus werd overal voor gebruikt.
Tijdens het Nieuwe Rijk veroverden veel farao’s veel gebieden, zodat ze van alles konden bouwen. Zo liet Ramses de 2e een groot aantal tempels achter. Hij stond bekend als een wrede, maar ook excentrieke en energieke heerser. In 1285 trok hij eropuit met een groot leger om te voorkomen dat gebieden in handen zouden vallen van de Hititieten. Bij de slag bij Kadesh in Syrië kon hij net een zware nederlaag voorkomen. Maar Egypte was over het hoogtepunt van zijn macht heen. De farao’s na Ramses de 2e hielden de zaken ook niet meer onder controle. Egypte werd afwisselend geregeerd door lokale dynastieën (uitgebreide families) en overheersers. In 332 v.C. veroverde de Griekse generaal Alexander de Grote het Egyptische rijk. In Egypte stichtte hij aan de monding van de Nijl een nieuwe stad vernoemt na hem, genaamd Alexandrië. Toen Alexander de Grote overleed liet een van zijn generaals, Ptolemaeus de 1e Soter zich tot farao kronen. Zijn opvolgers noemden zich ook allemaal Ptolemaeus en hun heerschappij over Egypte wordt de Tijd van de Ptolemaeën genoemd. Alexandrië groeide uit tot een internationaal handelscentrum. Net als de Egyptische farao’s profiteerden de Ptolemaeën van de oogsten die de vruchtbare Nijloevers opleverden. Daardoor werden zij de welvarendste Koninklijke familie in de hellenistische wereld. In 30 v.C. verloren ze de macht en viel Egypte in handen van de Romeinen. Egypte werd een van de rijkste provincies in het Romeinse Rijk en ook de belangrijke graanleverancier voor Rome.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden