Module 9 en 13

1870  Pruisen begint een oorlog tegen Frankrijk. Hierdoor sluiten andere Duitse staatjes zich aan bij Pruisen. Frankrijk wordt verslagen, nieuwe Duitse koning wordt gekroond in het paleis van Lodewijk XIV. Frankrijk wil wraak nemen. 1882  Vorming van de triple alliante met Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italie. 1894  Frankrijk en Rusland sluiten een verbond. Frankrijk was erg onder de indruk van de snelle Duitse groei, en wilde een bondgenoot in het oosten. Eind 18e eeuw  Engelse fabrikanten gebruiken voor het eerst de stoommachine. Al gauw is het afzet gebied te klein, en zijn er meer grondstoffen nodig. Als gevolg hiervan worden er kolonien gesticht, en begint het modern imperialisme. 1900  Duitse staalproductie groeit explosief. 1907  Vorming van de triple entente als tegenhanger van de triple alliante, met Engeland, Rusland en Frankrijk. Engeland wilde een verbond, omdat Duitsland was begonnen met het bouwen van een vloot. 1914  kroonprins Franz Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije wordt doodgeschoten door een Servische nationalist (voorstander van Groot-Servie = delen van Oostenrijk-Hongarije met Servie) Dit was het laatste fatale conflict op de balkan.Na de moord was Oostenrijk-Hongarije van plan Servie de les te lezen. Omdat Rusland bondgenoot van Servie was, zocht Oostenrijk-Hongarije eerst steun bij Duitsland. De Duitse koning gaf Oostenrijk-Hongarije een blanco cheque. Rusland zocht steun bij de tegenstander van Duitsland; Frankrijk. Parijs gaf Rusland een blanco cheque, hierop mobiliseerd de Russische tsaar zijn legers. Duitsland schrikt hiervan en beveelt rusland te stoppen. Rusland weigert, en Duitsland verklaart Rusland en ook meteen Frankrijk de oorlog. Duitsland valt Frankrijk via Belgie binnen. Engeland had aan Belgie steun beloofd, dus Londen verklaart Berlijn de oorlog. De Grote Oorlog was begonnen. Volgens het von Schlieff-plan (het duitse aanvalsplan) zou Duitsland eerst afrekenen met frankrijk, en daarna met Rusland. De Russische opmars ging echter sneller dan verwacht, dus Duitsland moest troepen uit het westen naar het oosten verplaatsen. Hierdoor kon het Russische leger teruggedrongen worden tot over de Russische grens. Het Turkse rijk sluit zich aan bij de Centralen. De Engelsen zetten hun vloot in om de Duitse havens te blokkeren. Duitsers vallen Engelse schepen en onderzeeers aan, en omsingelen de Britse eilanden. Engels schip met Amerikaanse munities voor de geallieerden en Amerikaanse passagiers wordt door de Duitsers getorpedeerd. Amerika waarschuwt zo krachtig dat de onderzeebootoorlog tot begin 1917 op een laag pitje stond. 1915  Italie opent een nieuw front in het zuiden tegen de oostenrijkers. De geallieerden verdeelden in het geheim alvast het Turkse Rijk. Arabisch sprekende volkeren worden opgestookt om in opstand te komen. Er werd hen een Arabisch rijk beloofd. Deze opstand was fataal voor het Turkse Rijk. 1917  Russische Revolutie breekt uit. Er ontstaat chaos in het Russische leger. In het door Duitsland bezette westen van rusland verklaren veel volkeren zich onafhankelijk. Duitsland kondigt onbeperkte Duikbootoorlog af. Ook Amerikaanse schepen worden nu getorpedeerd. Hierdoor besluit Amerika tot oorlog. Tegen de overmacht van de Fransen, Belgen, Engelsen en Amerikanen kan Duitsland niet op. 1918  Lenin sluit vrede van Brest-Litovsk. Rusland wordt nu Sovjetunie, en trekt zich terug uit de oorlog. Einde aan de oorlog in het westen. Duitse keizer treedt af en nieuwe regering geeft zich over. Na WO I waren veel mensen tegen oorlog. In Frankrijk en Engeland drong dit door tot in de politiek. Zij kozen voortaan voor een verdedigende strategie, appeasement politiek. In de kolonien kwamen de mensen in opstand tegen de engelse en franse overheersing. 1919  Vrede van Versailles. Sovjetunie deed hier niet aan mee, zij hadden een jaar eerder al de vrede van Brest-Litovsk gesloten. De amerikaanse president Wilson had tijdens de oorlog al zijn vredesplan geschreven in zijn 14 punten. O.a. zefbeschkking en democratie. Ook wilde hij een volkenbond invoeren. Maatregelen van Versailles: • Elzas-Lotharingen ging terug naar Frankrijk. • Polen werd met een smalle strook land, de poolse corridor, met de oostzee verbonden. • Danzig werd als een vrijhaven losgemaakt van Duitsland. • Het hoger en dus strategisch gelegen gedeelte van de Belgische Ardennen tussen Eupen en Malmédy kwam Belgie toe. • Het Rijnland moest worden gedemilitariseerd. • Duitsland moest nog jarenlang herstelbetalingen verrichten voor de aangerichte verwoestingen. • Het werd Duitsland verboden er een leger op na te houden van meer dan 100.000 man. • Duitsland mocht zich niet bij het uit Oostenrijk-Hongarije ontstane Oostenrijk aansluiten. • Duitsland kreeg de schuld van WO I. In Oost-Europa werden nieuwe landen gevormd, zoals Hongarije, Oostenrijk, Tsjechoslowakije en Joegoslavie. Het Turkse rijk werd veer kleiner en kreeg een nieuwe grondwet van Ataturk, waarin stond dat staat en geloof gescheiden waren. De nieuwe USSR was veel kleiner, er waren daaruit veel nieuwe landen ontstaan. Polen kwam na WO I weer op de kaart, en behoorde net als Tsjechoslowakije tot de cordon sanitaire; een gordel van landen die de basil van het communisme binnen de sovjetunie moest houden. 1922  Duitsland sluit een verdrag met de USSR, het verdrag van Rapallo. Duitsland wilde zo haar positie verbeteren. In het verdrag werd afgesproken dat Rusland Duitse goederen kon kopen wat voor werkgelegenheid in Duitsland zorgde. Ook verhuurde Duitsland in het geheim legerofficieren en technici om het Rode Leger te helpen opbouwen. Zo kon Duitsland meer van zijn leger overeind houden dan Versailles toestond. 1923  Franse bezetting van het Ruhrgebied, omdat Duitsland volgens Frankrijk niet genoeg herstelbetalingen verrichtte. Dit zorgde uiteindelijk voor een financiele crisis in Duitsland, waardoor het land helemaal moest stoppen met de betalingen. 1924  Amerika stelt Dawes-plan op waardoor Duitsland de betalingen meer kon spreiden. Amerikaanse bedrijven investeerden in de Duitse economie, die daardoor weer wat kon opbloeien. Als tegenprestatie besloot Duitsland zich aan Versailles te houden; erfullungspolitiek. 1925  verdrag van Locarno, hierin erkent Duitsland uit vrije wil de grenzen van Versailles. 1926  Duitsland mag volwaardig lid worden van de Volkenbond. Hiermee mag Duitsland weer meedoen aan de internationale politiek. Dit werd bezegeld met het Biand-Kellogg pact waarin werd afgesproken conflicten niet met oorlog op te lossen, maar te onderhandelen. 1929  beurscrisis, grote werkloosheid als gevolg. 1933  Hitler aan de macht, Duitsland wordt een totalitaire staat. Hitler hield zich aan geen van de verdragen. Zijn doel was herstel en zelfs uitbreiding van het rijk. Er kwam een politiek van chantage en oorlogsdreiging. 1934  oostenrijkse nazi’s die door Hitler waren opgestookt schieten de dictator Dolfuss dood. Een daaropvolgende staatsgreep mislukt, vooral door Mussolini, die toen nog voorkeur gaf aan een buffer tussen Duitsland en Italie. Later veranderde dat doordat hij door de kwestie Ethiopie alleen kwam te staan. 1935  Mussolini verovert Ethiopie (kwestie Mansjoerije) Tijdens deze economische crisis viel Duitsland het eigen Rijnland binnen. Na protesten van Engeland en Frankrijk bood Hitler een nieuw akkoord aan waarbij de grensgebieden in beide landen gedemilitariseerd zouden worden. Dit was voor Frankrijk onaanvaardbaar vanwege de Maginot-linie (appeasement) en dat wist Hitler. Uiteindelijk mochten de soldaten in het Rijnland blijven. 1936  AS Rome-Berlijn, bondgenootschap van Italie en Duitsland. Later kwam Japan erbij en ging het antikominternpact heten, tegen het communisme. Japan wilde zijn macht in Azie uitbreiden, maar zou daardoor problemen krijgen met de kolonisators. Daarom sloot Japan dit verbond met Europese landen die ook niet zoveel met de kolonisators hadden. 1938  oostenrijkse premier Schuschnigg wordt door Hitler uitgenodigd en zó geintimideerd dat hij de nazi Seyss-Inquart tot minister van Binnenlandse zaken benoemd, waaronder ook de veiligheids politie valt. Schuschnigg wordt vervolgens afgezet, waarna Duitse troepen de grens overschreiden, Duitsland sluit zich aan bij Oostenrijk (anschluss). De Tsjechen mobiliseren en er worden waarschuwingen afgegeven. Frankrijk en Engeland zijn geschrokken en besluiten rustig aan te doen om oorlog te vermijden. Tsjechie geeft onder druk van Engeland en Frankrijk autonomie aan de Sudeten-Duitsers. Dit was niet genoeg voor Hitler. Conferentie van Munchen. Frankrijk, Italie, Engeland en Duitsland praatten hier over de USSR en Tsjechoslowakije. Deze landen waren vreemdgenoeg niet aanwezig. Staling ging in een complottheorie geloven tussen Engeland Frankrijk en Duitsland, waarbij Duitsland samen met Engeland en Frankrijk met Rusland af zou rekenen, en daarna met Engeland en Frankrijk zelf. 1939  Hitler maakt Duits protectoraat van Tsjechie. Verder eist hij dat Danzig weer bij Duitsland gaat horen, en de Poolse corridor moet worden opgeheven. Duitsland valt Polen binnen
Stalin geloofde niet meer in zijn complottheorie, en sloot het Molotov-von Ribbentrop-pact met Duitsland. Hierin stond dat zij elkaar niet aan zouden vallen, en dat Polen onder hen verdeeld zou worden. Duitsland valt Polen binnen. Frankrijk en Engeland verklaren Duitsland de oorlog, maar gaan niet over op militaire acties. 1940  Duitsland zet de strijd door en valt Denemarken, Noorwegen, Belgie, Frankrijk en Nederland binnen. O.a. bombardement op Rotterdam. Frankrijk geeft zich over, Engeland staat er nu alleen voor. 1941  Rusland wordt door Duitsland binnengevallen en sluit zich aan bij Engeland. Japanse aanval op Peal Harbor, Amerika sluit zich aan bij Engeland en Rusland. Zij vormen samen de Grote Alliantie. 1942  Grote Alliantie wint geleidelijk terrein. Duitsers en Italianen verslagen bij El Alamein

Duitsers verslagen bij Stalingrad. 1943  Succesvolle invasie van de geallieerden op Sicilie. 1944  spoorwegstaking. Als wraak wordt de toevoer van voedsel bijna helemaal stilgelegd. Gevolg: hongerwinter. 1945  Duitsland geeft zich onvoorwaardelijk over. Japan blijft doorvechten in Azie. Zij geven zich pas over als de Amerikanen atoombommen op Hiroshima en Nagasaki hebben gegooid. Amerikaanse leger bereikt Sovjetlinies ten zuiden van Berlijn. Oprichting Verenigde Naties (opvolger van de Volkenbond) Duitsland en Berlijn worden in vieren gedeeld en bezet door Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjetunie. Later groeit Duitsland in 2 delen uiteen, in het oosten de DDR, en in het westen de BRD. 1947  Amerika bood steun door middel van het Marshall-plan om de Europese economie te herstellen. 1949  West-Europa, Amerika en Canada vormen de NATO. Als reactue hierop vormen de Sovjetunie met andere Oost-Europese landen het Warschaupact. Gevolg van de vijandelijke houding tussen beide partijen: Koude Oorlog. China wordt communistisch. De leider van de nationalisten, Tsjian K’ai-sjek vlucht met meer dan een miljoen Chinezen naar Taiwan, waar zij worden beschermd door de Amerikaanse vloot. Japan wordt van onschatbare strategische waarde voor Amerika in de strijd tegen het communisme. Russen hebben nu ook een atoombom. 1950  Noord-Korea (onder Russische invloed) valt Zuid-Korea binnen. Amerika stuurt troepen om de Noord-Koreanen terug te dringen. Noord-Korea krijgt steun van Rusland en China. 1951  Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) wordt opgericht. Zo hoopten ze oorlog onmogelijk te maken. 1953  wapenstilstand in Korea. Stalin overlijdt. 1956  Stalins opvolger Chroestsjov levert openlijk kritiek op zijn voorganger. De greep van de staat op de samenleving wordt iets losser. Hongarije wil gebruik maken van de destalinisatie en zich uit het oostblok bevrijden, Rusland grijpt hardhandig in. 1958  Mao kondigt een nieuw economisch ontwikkelingsprogramma af (een grote stap voorwaarts) dit loopt uit tot een grote mislukking. Misoogsten en hongersnoden zijn het gevolg. 1960  openlijke breuk tussen rusland en China. 1961  Sovjetunie bouwt een muur om zijn zone van Berlijn. In heel Oost-Europa waren inmiddels communistische regeringen aan de macht gekomen. 1962  Russen installeren kernraketten op Cuba. Amerika richt blokkade om Cuba op, en dreigt met oorlog. Rusland geeft toe en de crisis is voorbij. 1968  Breznjev doctrine. Rusland geeft zichzelf het recht om in Oost-Europa militair in te grijpen als het communisme werd bedreigd. 1980  Reagan aan de macht. 1983  Amerika lanceert peperduur futuristisch project, het Strategic Defense Initiative (SDI), ook wel bekend als Star Wars. 1985  Gorbatsjov aan de macht in de Sovjetunie. Hij streefde naar ontspanning in de relatie met Amerika, zodat bezuinigd kon worden op de defensiekosten. Ook riep hij op tot perestrojka (herstructurering) en glasnost (openheid). 1989  einde koude oorlog. Berlijnse muur wordt gesloopt. Gorbatsjov verklaart dat de Sovjetunie zich niet langer zal bemoeien met de beinnenlandse zaken van de Oost-Europese landen. Ineenstorting van het communisme. 1990  Duitse eenwording