GS 3.4 Christendom in europa

3.4 Christendom in Europa

De verspreiding van het christendom in geheel Europa

De kerken van Rome en Constantinopel:

• • •  Vanaf het begin van het christendom werd de kerk in grote steden geleid door een bisschop
    • Deze hoge geestelijke zag toe op de gelovigen en benoemde lagere geestelijken
    • In de Romeinse rijk wilde de keizer ook de leider zijn van de kerk, in het Byzantijnse rijk lukte dit uiteindelijk
    • Keizer Justinianus liet in 533 de bisschoppen erkennen dat in de kerk niets mocht gebeuren tegen de wil in van de keizer
    • De hoogste bisschop van Constantinopel (oosterse kerk) à patriarch

• • • In het westen was geen keizer meer
    • Daar werd de bisschop van Rome de leider van de kerk à de paus
    • Deze stelde dat er twee machten waren
    • De geestelijke
    • De wereldlijke
    • Volgens deze tweezwaardenleer had de paus de geestelijke macht en hadden koningen en keizers allen wereldlijke macht
    • Het oosterse en westerse christendom groeiden uit elkaar en uiteindelijk kwam het tot een scheuring
    • Hierdoor ontstonden twee aparte kerken
    • De rooms-katholieke kerk (katholiek) onder de leiding van de paus
    • De orthodoxe kerk onder de leiding van de Byzantijnse keizer
    • In het westen werd de geestelijkheid net als de adel een sociale groep met speciale voorrechten en een vaste positie in de samenleving à stand
    • Beide kerken hadden vanaf het begin ook speciale geestelijke die zich van de wereld afzonderden à monniken en nonnen
    • De meesten woonden in een klooster
    • De meesten rooms-katholieke kloosters hanteerden de regels van Benedictus
    • Monniken moesten dagelijks volgens een vast schema bidden
    • Mochten het klooster niet verlaten
    • Moesten strikt gehoorzamen aan het hoofd van het klooster à abt
    • Ze hadden geen persoonlijk bezit, maar het klooster bezat vaak wel grond, waarop horige boeren werkten

Europa wordt christelijk:

• • • Het christendom werd in 395 de Romeinse staatsgodsdienst, maar had in grote delen van het westen weinig aanhangers
    • Toen het Romeinse rijk in 476 kwam te vallen bleef het christendom bestaan
    • De bekering van Clovis werd een keerpunt
    • De Frankische koning liet zich in 496 met zijn soldaten dopen
    • Misschien geloofde hij dat God en Jezus hem onoverwinnelijk maakten
    • Het Frankenrijk werd een christelijk rijk en Frankische koningen hielpen het christendom verspreiden

• • • In 690 stuurde de paus de Angelsaksische monnik Willibrord van Engeland naar Nederland
    • Hij moest de Friezen bekeren
    • Willibrord en andere missionarissen trokken predikend rond en bouwden kerken
    • De kerstening van de Friezen schoot niet op
    • Telkens kwam er verzet zoals in 754, toen de missionaris Bonifatius met tientallen helpers werd vermoord
    • B
    • Pas onder Bonifatius’ opvolger Liudger werden de Friezen definitief tot het christendom bekeerd
    • Missionarissen wilden het geloof zonder geweld en dwang verspreiden
    • B
    • De verspreiding van het christendom in Europa werd in de 9e en 10e eeuw bemoeilijkt door invallen van Germaanse Vikingen uit het noorden en Slaven en Hongaren uit het oosten
    • Hieraan kwam omstreeks 1000 een eind toen Scandinavische koningen en de koning van Polen en Hongarije zich bekeerden
    • De orthodoxe kerk stuurden missionarissen naar Oost-Europa
    • Hierdoor werden Rusland, Oekraïne, Servië en Bulgarije met steun van hun vorsten tot het orthodoxe christendom bekeerd

Samensmelting:

• • Om mensen te overtuigen, besloten missionarissen om aan te sluiten bij de gebruiken en geloven van heidenen
  • Godenvering was verboden, net als waarzeggerij en toekomstvoorspelling: alleen God kende de toekomst
  • Maar geloof in dwergen, reuzen, elfen en geesten werd vaak wel getolereerd
  • Het christendom nam ook allerlei heidense elementen over
  • Deze samensmelting begon al onder keizer Constantijn, die Christus met de zonnegod verbond
  • Hij liet Christus’ geboorte vieren op 25 december (de geboortedag van de zon) en voerde de zondag in als rustdag, in plaats van zaterdag zoals aangewezen in de Bijbel
  • Pasen werd gevierd op de dag van het Germaanse lentefeest
  • Heidense goden leefden voort in christelijke heiligen zoals Maria
  • Relikwieën (overblijfsel van heiligen) vervingen amuletten, dierenhoofden en andere voorwerpen die voorspoed moesten brengen of onheil moesten afwenden