Koude Oorlog, p64-78

Geschiedenis – De Koude Oorlog
pagina 64 t/m 78 (en lezen 80 t/m 89)

§1 De Grote Alliantie valt uiteen

Grote Alliantie
Tijdens WO II: Grote Alliantie (SU, VS & Groot-Brittanië) ↔ Duitsland, Italië en Japan
In 1941 het Atlantisch Handvest door Roosevelt (VS) & Churchill (UK) voor een betere toekomst
niemand mag streven naar annexatie van gebieden;
gebiedswijzigingen zijn niet toegestaan tegen de wens van de plaatselijke bevolking;
alle volken mogen hun eigen regeringsvorm kiezen;
vrede moet worden nagestreefd;
alle naties moeten afzien van het gebruik van geweld;
naties die dreigen met geweld moeten ontwapend worden;
algemeen stelsel van veiligheid
De Verenigde Naties werden het leven in geroepen om te zorgen voor naleving van het Handvest.

Wantrouwen van de SU en de westelijke Geallieerden
De SU en westelijke Geallieerden wantrouwden elkaar, redenen:
Na de Oktoberrevolutie sloot de SU vrede met Duitsland en Oostenrijk-Hongarije, westelijke bondgenoten (van de SU) beschouwden dit al verraad. Zij stuurden troepen.
Het Westen voelde zich door het Komitern (overal communisme dmv revolutie) bedreigd
Westen vijandig tegenover communisme (/SU). Reden voor SU voor wantrouwen
In 1938 trok Stalin uit het vedrag van München de conclusie dat de SU niet op hulp van West-Europa hoede te reken bij een Duitse aanval
In 1939 sloten Hitler en Stalin een niet-aanvalsverdrag
Polen werd aangevallen en verdeeld door Duitsland en de SU
↳ Leek er niet op dat ze bondgenoten zouden worden in WO II, inval van de Duitsers zorgde daar wél voor

De Grote Alliantie had een gemeenschappelijk vijand: het Derde Rijk
Wantrouwen bleef bestaan in WO II, volgende kwesties droegen daarin bij:
De SU moest 3 jaar wachten op een 'tweede front' (:invasie in Frankrijk om de Duitse druk aan het Oostfront (:eerste front) te verlichten)
De Poolse kwestie; Polen wilde haar gebied terug, Stalin stemde niet mee in
↓
Wantrouwen nam nog meer toe aangaande de Polen kwestie:
Veel vermoorde Poolse officieren werden in Rusland gevonden;
Poolse verzet kwam in opstand in Warschau tegen het Duitse leger, SU hielp de Polen niet;
Churchill had een voorstel gedaan Polen op te schuiven naar het westen, Polen wilde dit niet

Toekomst Europa
In 1945 was er een conferentie van Roosevelt, Churchill en Stalin in Jalta over de toekomst van Europa
Na die conferentie een vervolg in Potsdam, nu met Truman (VS), Attlee (UK) en Stalin. Zij maakten de volgende afspraken:
Duitsland, Oostenrijk en Berlijn werden in 4 bezettingszones gedeeld;
Duitsland moest alle gebieden ten oosten van Oder-Neisse-lijn afstaan;
Oostenrijk werd losgekoppeld van Duitsland;
In de politiek zou democratie ten grondslag liggen;
Nazisme zou worden uitgeroeid (denazificatie) en oorlogsmisdadigers berecht;
Duitsland zou worden ontwapend en oorlogsindustrie ontmanteld;
Duitsland zou vergoeding moeten geven voor de aangerichte schaden (herstelbetalingen)
Duitsland zou, in de tijd van de bezetting, als economische eenheid worden beschouwd
↳ Allemaal tijdelijke afspraken

Een deel van de afspraken (↑) kon leiden tot onenigheid, namelijk:
De afspraak over economische eenheid, deze was vaag
De afspraak over herstelbetalingen (onenigheid wie dan het meest)

Na WO II leek het beter te gaan tussen de SU en de westelijke Geallieerden, het ging echter anders:
Truman (opvolger Roosevelt) had minder vertrouwen in Stalin;
Onduidelijkheid over de toekomst van de bevrijde gebieden, wie in een gebied het meeste invloed had 'had' dat gebied.

Stalin liet vrije verkiezingen houden in Oost-Europese landen, echter geen meerderheid voor communisme dus op andere manier toch communisme doorgedrukt
↳Westerlijke Geallieerden protesteerden daartegen

§2 De Koude Oorlog

Verhouding tussen SU en westelijke Geallieerden zo slecht dat ze elkaar als vijanden zagen, oorzaken:
grote verschillen op politiek, economische en sociaal gebied;
toegenomen wantrouwen van wat er al was
het wegvallen van Duitsland als 'buffer', beide partijen wilden zoveel mogelijk invloed; het wegvallen van Japan

Het Westen dacht dat de SU de hele wereld wilde 'overnemen' en de SU dacht dat het Westen alleen uit was op economische overheersing

Amerikaanse vrees voor de SU
Men dacht dat de SU naar meer macht streefde, afgeleid van de volgende feiten:
SU had bijna alle Oost-Europese staten bezet en had daar het communisme aan de macht geholpen;
in Iran en Griekeland waren communisme in opstand gekomen, het westen stelde de SU aansprakelijk;
de communistische partijen in West-Europa volgende Stalin

De Trumanleer
Truman stelde dat er in veel naties moest worden gekozen tussen samenlevingen (doelend op communisme en ?), het communisme was 'slecht' en na de uitspraak van Truman verzette de Amerikanen zich tegn het communisme.
↳Dit werd ook wel de Trumanleer of de politiek van contaimment genoemd
↳Was moeilijk uitvoerbaar

Het Marshallplan
In de VS werd nagedacht over een plan om Europa economische hulp te bieden
In 1947 (na Trumanleer) kwam de Amerikaanse minister voor BZ Marshall met een plan om de West- en Oost-Europese staten een programma aan te bieden voor economisch herstel. Oost-Europese landen zagen er vanaf (onder druk van Stalin)

Onenigheid over de Duitse toekomst
SU had een ander idee bij de toekomst van Duitsland dan de Amerikanen en Engelsen:
Stalin wilde Duitsland economisch en militair zwak houden;
De Engelsen en Amerikanen wilde een democatie zonder herstelbetalingen (wilde SU wel)

Amerika en Engeland voegende hun Duitse zones samen voor economische redenen. Stalin zei dat dit niet overeenkwam met de afspraken van Potsdam
De D-mark zou komen in de westelijke zones van Duitsland

de blokkade van West-Berlijn
De D-Mark was reden voor Stalin om in te grijpen → blokkade van West-Berlijn
krachtmeting tussen oost en west

De VS en UK vonden een geweldloze oplossing:
de luchtbrug, het voorzien van voedsel etc voor West-Berlijn dmv vliegtuigen
↳Stalin hefde de blokkade op, hij zag dat het geen zin had

Resultaat van de blokkade: een sterker verenigd westen
Truman kreeg toestemming van de Britten om atoomraketeen op Groot-Brittanië te plaatsen
Noord-Atlantische Verdragorganisatie, militair bondgenootschap van westerse landen
De drie westelijke bezettingszones werden een zelfstandige staat: Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

de verdeling van Duitsland
Stalin antwoorden op de BRD met de DDR; Duitse Democratische Republiek ↳Duitsland verdeeld in 2 staten
Begin jaren '50 een kans op herenigen: De SU schrok ervan dat het Westen Duitsland een leger op zou kunnen gaan zetten (als lid van de NAVO) en was bereid tot onderhandelingen
↳ Hij stelde een ongedeelde, democratische (?) maar neutrale Duitse staat voor
↳Er werd mee ingestemd maar eiste vrije verkiezingen
↳Werd door de SU geweigerd
In 1954 kreeg de BRD een leger, Stalin reageerde hierop door het Nationale Volksarmee op te richten en het oprichten van het Warschaupact
Warschaupact: militair bondgenootschap tussen SU, Polen, Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Tsjechoslowijke en de DDR → tegenhanger van de NAVO

China wordt communistisch
Gebeurtenissen in China en Korea zorgden voor een slechterse verhouding tussen oost en west
VS steunde Chiang Kaisjek → tegen communisme
Terwijl de VS jaagden op commusten en Noord-Korea viel Zuid-Korea binnen

de Koreaanse Oorlog
De Russen hadden het noorden van Korea veroverd en de Amerikananen het Zuiden.
↳Het noorden communisme en het zuiden democratie
In 1949 vertrokken de Russische en Amerikaanse troepen
Noord-Korea viel in 1950 Zuid-Korea binnen, de VN riep op het geweld te stoppen
De VN greep in en drong het Noord-Koreaanse leger terug
Door het Korea gebeuren verloren de Democraten de presidentsverkiezingen en kwam Eisenhower aan de macht → een wapenstilstand in Korea

kernbewapening
Gevolg van de Koude Oorlog was de kernwapenwedloop → tussen de VS en SU

§3 Voortzetting Koude Oorlog of vreedzame coëxistentie?

politiek van 'roll back' bepleit, maar niet uitgevoerd
VS en SU allebei in jaren '50 een nieuwe regering
politiek van roll back in Amerika: bevrijding van volkeren die door een communisme onderworpen waren, desnoods met gebruik van kernwapens
↳bleef echter alleen mooi taal, waarom geen uitvoering?:
Er was weinig geld voor defensie
SU was inmiddels bezig met een eigen kernmacht, daardoor zou oorlog gevaarlijker worden

vreedzame coëxistentie, maar niet voor iedereen
Na het overlijden van Stalin kwam Chroesjtsjov, hij:
ging door met het opbouw van een Sovjet-kernmacht
pleitte voor vreedzame coëxistentie met de kapitalistische wereld

In 1955 werd en een vredesverdrag in Oostenrijk gesloten:
↳Oostenrijk werd onafhankelijk
Ook Eisenhower en Dulles (BZ) werden overtuigd van vreedzame coexistentie
Conferentie van Gevève in 1955; een ontmoeting van de leiders
Chroesjtsjov toonde zich later echter minder vreedzaam:
hij liet een opstand tegen het communistische bewind in Hongarije onderdrukken door Sovjet-troepen
en dreigde met kernraketten naar Groot-Brittanië en Frankrijk ivm het Suez-kanaal

In 1959 ging Chroesjtsjov naar de VS en Eisenhower zou in 1960 naar de SU gaan maar een Amerikaans spionage vliegtuig werd door de Russen neergschoten.

nieuwe conflicten staan vreedzame coexistentie in de weg
In 190 John. F. Kennedy de president van Amerika
Kennedy hoopte dat Chroesjtsjov begrip voor hem toonde, dit was echter niet zo, er kwamen 2 conflicten de Berlijnse Muur en de Cubacrisis.

de Berlijnse Muur
Veel mensen vertrokken van Oost naar West Berlijn, om dit tegen te gaan liet Chroesjtsjov een muur bouwen in 1961
Kennedy liet het Amerikaanse leger niet ingrijpen

de Cubacrisis
Fidel Castro kwam in 1958 aan de macht en sloot zich ahw af van Amerika en sloot handelsovereenkomsten met de SU.
↳De regering Eisenhower reageerde met een economische boycot
Toen Kennedy aan de macht was probeerde hij Cuba ten val te brengen, dit mislukte (wel een groot succes voor Cuba en de SU)
↳Castro verkondigde dat hij een communist was en de SU als bondgenoot had
In 1962 plaatse Chroesjtsjov kernraketten op Cuba. Kennedy koos voor een blokkade van Cuba.
Kennedy en Chroesjtsjov bereikten een akkoord; Cuba werd gewaardeerd en de raketten gingen weg.

EIND LEERSTOF

Vietnam
Derde Wereld
Kernwapens
Non-Proliferatie-Verdrag; het niet bezitten van kernwapend voor 108 landen
SALT-verdragen; VS en SU spraken af intercontinentale kernraketten verminderen
Einde van de Koude oorlog
Reagens en later George Bush van de VS en Gorbatsjov van de SU
Goede relatie, in 1989 Koude Oorlog 'afgesloten' op Malta door Bush en Gorbatsjov