Hst 5 en 7

Geschiedenis hst 5 en 7 Zuid-Afrika
1652-> Jan v Riebeeck land met 3 schepen op Kaap de Goede Hoop, het zuidelijkste puntje van Afrika. v Riebeeck was in dienst van de VOC. Op de Kaap zou een pauze post ingesteld worden voor vers voedsel en voor herstellen. De post heette Kaapstad en later Kaapkolonie. De oorspronkelijke bewoners, de Khoikhoi en de San werden verdreven en op neer gekeken. Ook de Khosa woonde nabij. 1806 -> De Kaap werd Brits omdat de Republiek der Verenigde Nederlanden veroverd was door Napoleon. Uit strategische overwegingen nam Engeland de Kaapkolonie over. De Afrikaners waren niet blij mee want de Britten stelde veel nieuwe wetten in die voor hen tamelijk nadelig waren. 1828-> Er kwam een wet die besloot dat alle mensen in Afrika gelijk waren.. Ook werden de slaven vrij gelaten. 1836-> De Grote Trek. Vanwege de afschuw die de Afrikaners hebben jegens de Britten /1845 trokken ze weg. Zij werden voortrekkers genoemd. Maar de gebieden waar zij terecht kwamen waren al bewoond door de Zoeloes-> knokken!! De leider, Piet Retief werd vermoord door de Zoeloes. De plek waar dit gebeurde heet nu de Bloedrivier. Als gevolg van de Grote Trek ontstonden er 3 boerenrepublieken. Transvaal, Natal en Oranje-Vrijstaat. De Zoeloes hadden Shaka als leider. Hij maakte het Zoeloerijk machtiger en sterker dan ooit. Dat gebeurde door een getraind en gedisciplineerd leger. Hij was echter ook een gemeen man. Hij werd dan ook vermoord door zijn halfbroer Dingaan. De zwarten woonden in dorpen met een stamhoofd als leider. De familie was erg belangrijk. Door de komst van de Blanke Boeren, die het land met geweld innamen kwam dat gemeenschapsleven in gevaar. Ook kwamen de zendelingen die de zwarten wilden bekeren. 1862-> Kaapstad telde inmiddels 50.000 inwoners. Het was een echte havenstad geworden. Rond Kaapstad en in het binnenland woonden de blanke boeren. Zij ontwikkelen een eigen levenswijze en taal en gingen zich Boeren of Afrikaners noemen. De stadsmensen keken op hen neer. 1853-> Door een nieuwe wet mocht 15% van de zwarten stemmen. De Boeren waren het hier niet mee eens. 1880-> De Boeren voerden een oorlog tegen de Britten, verrassend genoeg wonnen de /1881 Afrikaners. Piet Joubert was de commandant die de slag bij Majoeba won. 1899-> Tweede oorlog tussen de Boeren en de Britten. Dit keer wonnen de Britten wel. De /1902 boeren streden onder het commando van Paul Kruger. Cecil Rhodes werd geboren in 1853 in Engeland en stierf in 1902 in Zuid-Afrika. Hij werd schatrijk door de diamantvondsten. Op veel plaatsen, onder andere in Kimberly en Johannesburg werden diamanten gevonden wat leidde tot een goldrush. Na die vondsten wilden de Britten helemaal een eind maken aan de boerenrepublieken
Door die nederlaag gingen de Afrikaners zich nog heviger verzetten tegen de Engelse taal en cultuur. Ze gingen hun eigen taal en cultuur verheerlijken. 1902-> Einde oorlog. De Boeren tekende het Verdrag van Vereeniging waarin zij de Engelse koning als soeverein erkennen in ruil voor een zelfstandige status in het rijk. 1910-> Unie van Afrika is een feit. De Unie bestond uit Kaapstad, Natal en de overige boerenrepublieken. De Unie had een Britse Dominion. Dat betekende dat het volledig zelfbestuur was maar formeel onder het gezag van de Engelse koning viel. De Unie had een centrale regering die gecontroleerd werd door een democratisch gekozen parlement. Het kiesrecht was in elke provincie anders geregeld. 1913-> Land Act wordt ingevoerd. Slechts 7% van het landgebied is voor de zwarten. Om te voorkomen dat teveel zwarten, die door de landact hun land waren kwijt geraakt, naar de stad zouden trekken werd er een vergunningen systeem ingesteld. Voor zwarten werden er vrijwel altijd tijdelijke en persoonsgebonden vergunningen afgegeven. Daardoor werden zwarte gezinnen verscheurd. Door de Eerste Wereld Oorlog werd de economische neergang nog meer versterkt. Kort na de oorlog gingen de mijnwerkers in staking om zich te verzetten tegen een oneerlijke maatregel. De stakingen werd hardhandig onderdrukt door het leger en er vielen 20.000 ontslagen. De NP kwam met een politiek van ‘beschaafde arbeid.’ Daarbij werden ongeschoolde blanken tegen een beschaafd loon aangesteld bij de overheid. 1938-> De Grote Trek werd symbolisch overgedaan, 100 jaar na de overwinning bij de Bloedrivier. Ze trokken met negen huifkarren van Kaapstad naar Pretoria. In Pretoria werd ook begonnen met de bouw van het Voortrekkers-monument. Er waren 3 grote politieke partijen. De Nasionale Partij; opgericht in 1914 door Hertzog

De Labour Partij en
De Suid-Afrikaanse Partij geleid door Botha en Smuts. Op deze partij stemden veel gematigde Engelsen. 1934-> Fusie van de Np en de SAP. Engelstaligen richten de Dominion Partij op. Een groep felle Afrikaners richten de Gesuiwerde Nationale Partij. 1941-> Alle Afrikaners verenigen zich in de Nasionale Partij. Langzaam aan kregen de Afrikaners steeds meer macht. De belangrijkste leiders tot 1941 zijn: Malan, Strijdom, Verwoerd en Vorster. Tegelijkertijd nam de Engelse macht ook af. 1948-> Malan, van de NP, won de parlementarische verkiezingen. Hij was ervan overtuigd dat God wilde dat de Afrikaners over de zwarten moeste regeren. Hij hield ook veel immigratie tegen van Britten. De zwarten moesten gescheiden leven van de blanken door middel van wetten. Deze segregatiepolitiek werd apartheid genoemd. Kleine apartheid-> gedragsregels zodat blank en zwart goed met elkaar omgaan. Grote apartheid-> scheiding blank en zwart via wet. Al sinds 1912 was er verzet tegen de blanken. Het ANC (African National Congres) zorgde daarvoor. Dit verzet was geweldloos. 1960-> Demonstratie bij Sharpeville waarbij de politie 70 mensen zomaar neerschoot. Vanaf toen was het verzet niet meer geweldloos. Nelson Mandela werd in 1918 geboren als lid van de Xhosa-stam. Hij studeerde rechten en richtte daarna een advocatenbureau op. In 1956 werd hij opgepakt voor hoogverraad, maar in 1961 vrij gelaten. Als oprichter van Umkhento we Siwze werd hij in 1962 gearresteerd. Hij was ook opgenomen in de leiding van het ANC. In 1964 werd hij veroordeeld tot levenslang. Het verzet nam even af omdat bijna alle verzetsleiders vast zaten. Maar vanaf 1970 nam het weer toe. Vooral na de scholierenstaking in Soweto. Er was erg veel geweld in Zuid-Afrika. Vanuit het buitenland kwam ook steeds meer kritiek. De landen gingen Afrika boycotten. 1960-> rondreis Engelse minister Macmillan. Zijn toespraak op 3-2 maakt erg veel indruk. In de jaren 70 was Steve Biko een belangrijke leider van de zwarten. Hij wilde de positie verbeteren door scholing, medische voorzieningen en vakbonden. 1977-> Hij werd doodgemarteld door de blanken na een uit de hand gelopen scholieren staking in Soweto. 1989-> De Klerk kwam aan de macht. Hij zorgde ervoor dat de zwarte leiders vrijkwamen van Robbeneiland. 1994-> Het officiële einde van de apartheidspolitiek. Het ANC moest nu gaan zorgen voor een economische gelijkheid. Nelson Mandela was president. Er was nog sport ongelijkheid. Blank – cricket
Zwart - voetbal
Onder de zwarten heerst nog veel onenigheid. Vooral in KwaZulu, het voormalige thuisland, bestaat grote rivaliteit tussen de Inkhata-beweging en het ANC. Dat leidt tot een stammen oorlog. Door de reisvrijheid die de zwarten kregen zagen ze dat zij in enorme armoede leefden. Daardoor nam de criminaliteit enorm toe. Protest van buitenland tegen apartheid
1960 – Britse premier Macmillan. 60/80- Protesten tegen de multinationals die in Zuid-Afrika opereerden en aan de anti- apartheidsbeweging. 1976 – Afrikaanse landen boycotten de Olympische Spelen. 1976 – VN erkennen opgerichte thuislanden niet. 1977 – Westerse diplomaten bezoeken begrafenis Steve Biko. 1977 – VN kondigt wapenembargo af tegen Zuid-Afrika
Kritiek op apartheid binnen Zuid-Afrika
1983 – Beperkte vorm van kiesrecht kleurlingen door Botha. 1985 – Botha weigert apartheidssysteem te veranderen. Afkondiging noodtoestand Kaapstad. 1986 – 20.000 ontslagen na staking. Oppakking van leden van anti-aparheidsorganisaties, vakbonden en kerkelijke leiders. 1987 – Overleg tussen progressieve Afrikaners en ANC. 1989 – NP leidt nederlaag maar blijft meerderheid. Legale betoging in verband met vrijlating leider ANC
1990 – Vrijlating Mandela 11-2
1991 – Opheffing apartheidswetten
1993 – Nieuwe grondwet
1994 – Mandela president
Overgebleven problemen - onverdeelde welvaart. - tegenstanders nieuw Zuid-Afrika. - ruzie ANC en Inkatha-beweging. - toename geweld en misdaad. Duitsland
1871-> einde aan verdeeldheid van Duitsland. Voorheen leefden ze in afzonderlijke koninkrijken, graafschappen en hertogdommen. De Pruisen kwamen met het idee dat Duitsland een moest worden. Zij hadden al het grootste grondbezit en het sterkste leger. Het Ruhrgebied en Silezie zorgden voor erg vele economische macht. 1870 -> Oorlog tegen Frankrijk. Frankrijk verloor en moest 5 miljard Mark betalen en ook /1871 nog eens Elzas-Lotharingen afstaan. Om ze nog eens extra te pesten liet de eerste Duitse keizer, Wilhelm I zichzelf kronen in het paleis van Versailles. Wilhelm I was de keizer maar in feite was de minister president Otto v Bismarck nog machtiger. Duitsland werd een federatieve bondsstaat. De afzonderlijke staten behielden een deel van hun macht. Er was een Reichstag (Parlement) met weinig macht en een gekozen parlement door mannen boven de 25. De Reichskanselier heeft de touwtjes in handen. Tot 1890 is dat v Bismarck. De meeste partijen volgen slaafs, behalve de SDP. Door de Industriële Revolutie maakt Duitsland een enorme economische groei door. Junkers waren de invloedrijkste groep. Zij vonden dan ook dat zij recht hadden op macht in het Keizerrijk. De industriële arbeiders klasse was minder blij met het systeem.. De buitenlandse politiek van v Bismarck was vooral gericht op handhaving van het machtsevenwicht op het Europese continent en was niet erg risicovol. Hij vond Duitsland groot genoeg. Wilhelm II wou echter uitbreiding. Hij wou ook een koloniale mogendheid worden. 1890-> groeiende internationale spanningen. Onder leiding van Wilhelm II zoekt Duitsland /1914 de confrontatie met buurlanden. Dat leidt tot de Eerste Wereldoorlog. Tot grote ergernis verloor Duitsland. Ook had het hongersnoden te verduren. 10/11-1918-> oproer en opstanden in de steden
8-11-1918-> aftreden keizer

10-11-1918-> vlucht keizer naar Nederland
11-11-1918-> wapenstilstand
12-11-1918-> nieuwe rijkskanselier en parlement stellen in Weimar nieuwe grondwet op. 1918-> Friedrich Ebert wordt de nieuwe rijkskanselier
1919-> Vrede van Versailles. Dit betekende voor Duitsland - enorm gebiedverlies - herstelbetalingen van 132 miljard goudmark - geen leger en vloot toegestaan. Ook werd de Republiek van Weimar in gesteld. - president was het staatshoofd maar moest het vertrouwen hebben van het parlement en werd om de 7 jaar herkozen. - Duitsland bleef een federatieve bondsstaat. Elke deelstaat werd bestuurd volgens democratische grondbeginselen. - Kabinet had de macht om het parlement de president weg te sturen. - Met artikel 48 kon de president zonder tussenkomst van anderen zomaar noodverkondigingen afkondigen. Het Duitse volk verloor al snel het vertrouwen in de politiek vanwege de onervarenheid van de politici. Ze waren namelijk niet gewend om te onderhandelen. Er waren dan ook veel kabinetswisselingen. In januari 1919 hadden deze partijen de meerderheid van de stemmen - SDP - Sociaal democratisch - DDP - Liberaal - Centrum - Katholiek
Gevolg van de oorlog was de enorme inflatie in 1922. Ze bleven achter met de herstelbetalingen waarop in 1923 de Fransen en Belgen het Ruhrgebied binnen vielen. Dat zorgde voor nog meer inflatie. Op aandringen van de regering legden de arbeiders in het Ruhrgebied het werk neer maar kregen wel door betaald. Toch leek de republiek te werken, dat kwam door - Het Dawes-plan. Economische financiering van Amerika. - Inspanningen van minister van Buitenlandse Zaken; Gustav Stresemann om Duitsland weer in een positief licht te stellen. - Vertrek Belgische en Franse troepen uit Ruhrgebied. - Duitse toetreding tot de Volkenbond. Kritiek op Republiek van Weimar. 1. Dolksteeklegende. Het leger was boos dat de strijd niet op het slagveld was uitgevochten maar op papier was beëindigd. 2. Acceptatie van Vrede v Versailles wat enorm veel geld kostte
3. Geen enkel land wilde iets te maken hebben met Duitsland
4. Extreem recht en links accepteerden het niet. * rechts wil het oude Duitsland terug * links was er tegen omdat het hun revolutie stopte. 5. Door de herstelbetaling en de crisis van 1929 veel armoede. 6. Het parlement werkte niet
7. Grote groepen van het volk geloofden niet in de democratie * middenstand * politie/leger * onderwijs/rechtbanken * oude adel/elite
Door de Amerikaanse beurskrach op 25-10-1929 ontstond er een economische wereldcrisis. Vooral voor Duitsland was dat erg vervelend want zij waren erg afhankelijk van Amerika. Het gevolg was een stijgende werkeloosheid en nog meer ontevredenheid over de democratie. 1929-> Democratische partijen verliezen stemmen in het parlement. Terwijl de niet- /1933 democratische partijen juist stemmen winnen. Op 30-1-1933 wordt Hitler tot kanselier benoemd. De rest van de regering denkt hem wel klein te krijgen. 1919-> nieuwe grondwet waaruit artikel 48 verdween. Het parlement (Bondsdag) kreeg meer macht. De Bondsdag benoemde de Bondskanselier voor 4 jaar. De deelstaten (Lander) hadden een eigen volksvertegenwoordiging en regering. Alleen partijen met meer dan 5% van de stemmen konden in het parlement komen. Inrichting Bonds Republiek Deustschland - federatie/bondsstaat. - macht president is beperkt tot ceremonieel - bevordering stabiliteit politiek. * kiesdrempel van 5% * meer macht aan het parlement * parlement mag kabinet wegsturen als er een nieuwe kabinet klaar staat. Dit om vroegtijdige en veelvuldige kabinetswisselingen te voorkomen. Ontwikkeling en oorzaken acceptatie BRD
1. Politieke stabiliteit onder Adenauer. * Hij was een ouderwetse democraat. 2. Economische bloei * wirtschaftswunder

3. Buitenlandse intergratie * lid van NAVO, EGKS * buitenlandse politiek ten opzichte van DDR was tweeledig. # 1955/1969 -> Hallstein-doctronatie waardoor BRD de DDR niet erkent # 1969/1989 -> Toenadering zoeken met DDR en deling erkennen. DDR werd lid van het Warschaupact. Het antwoord van de Oostbloklanden op de NAVO. Hierdoor werd een eventuele samenvoeging nog onmogelijker. Kritiek BRD - links -> Ausser Parlementarische Opposition (APO) en Buergeriniatieven. In de jaren 60 en 70 waren zij gericht tegen het kapitalisme maar voor emancipatie en democratisering en waren tegen geweld. -rechts-> Extreemrechts en neonazistische partijen bleven bestaan maar haalden de kiesdrempel niet of werden tegen gehouden door het ‘radikalenersatz.’ De linkse bewegingen versplinterden in: - Baader-Meinhoff-Gruppe en de Rotte Armee Fraktion. Zij wilden met geweld de BRD ten val brengen en aantonen dat de BRD een fascistisch, kapitalistisch onderdrukkend land was. - Gruenen met de nadruk op het milieu en gelijkheid. Waren tegen geweld. 1970-> De 2 Duitse staten ontmoeten elkaar. De BRD erkent eindelijk de DDR. De BRD ontwikkelt een economisch hulpprogramma voor de DDR. 1979 -> Intrekking van het radikalenersatz. 9-11-1989 -> Sloop van de Berlijnse muur. In 1991 word de keerzijde van de medaille duidelijk - economische crisis - mentaliteitsverschillen - armoede in de DDR leidt tot emigratie naar BRD, vreemdelingenhaat en criminaliteit - eind jaren ’90 een revival van de DDR. Vragen oefentoets
Twee manieren van verzet van ANC - geweldloos - met geweld (vooral na 1960) Welke twee groepen blanken waren er en wat waren de conflictpunten? - Er waren de Afrikaners en de Britten. - Conflictpunten waren grondstoffen en gelijkheid. Twee argumenten voor positieve toekomst ZA? - grondstoffen export - regering is weerspiegeling van volk
Twee argumenten tegen - criminaliteit - aids - sociaal economisch weinig veranderd. Argumenten voor stelopdracht - junkers zijn tegen want hebben geen macht meer - communisten ook
die twee sluiten duivelspact
dolksteeklegende
slechte economie
weinig werknemers door oorlog
stop leningen Amerika. Na 1945 totaal geen voorzieningen; geen leger en politie. Nieuwe regering met Adenauer. Marshallplan voor stabiele economie
Geen artikel 48 meer
Minder ontevredenheid
Uitroepen BRD.