Hoofdstuk 8 Fascisme

Geschiedenis Hoofdstuk 8 Fascisme De eerste wereldoorlog heeft voor een breuk in de geschiedenis gezorgd. - het geloof in vooruitgang, vrede en groeiende welvaart was ernstig aangestast. (kapatilistische stelsel) - mensen waren opzoek naar een nieuw houvast, het christendom en kapatilistische stelsel minder populair. - Europa was sterk verzwakt. * geen overheersende positie meer * veel schulden
Dit zorgde voor nieuwe problemen: - slecht functioneren van parlementair stelsel. `veel praten, weinig doen' - economische crisis (1929) werkloosheid - afkeer van het communisme

Door al deze onzekerheden ontstonden er in Europa dictaturen; een man die zekerheden kan bieden. Een dictator wilde geen verantwoording afleggen, toch werd de macht ingedamd door: * grootte van het land * gebrekkige communicatie middelen * het bestaan van andere machtige instanties of groepen
Totalitaire staat (20e eeuw) - individu ondergeschikt aan het collectief - rol van de leider is overheersend - eenpatrijselsel - masamedia voortdurend gebruikt voor propaganda - via onderwijs en organisatie wordt de jeugd geindoctineerd - geen twijfel, de leer van de staat is de enige juiste. het kwaad bestaat uit een of iets meer bevolkingsgroepen - ijzeren handhaving van de orde door de geheime politie en strengfe straffen
fascistische totalitaire staat: - de eigen natie was zeer belangrijk eigen volk was superieur - afkeer van intellectualisme, geen denken of realtiveren, maar doen, de sterkste overwint, net als in de natuur. - leven was avontuur - racisme - antileer * anti-democratie; algemeen kisrecht is individueel en volgens het fascisme is die niet belangrijk, omdat het over het hele volk gaat. Tegen grondrechten, tegen verschillende partijen, want daardoor ontstaat trage besluitvorming. * anti-intellectueel, alles gaat volgens de natuur en volgens het gevoel. * anti-liberaal, geen vrijheid voor het individu, maar nadruk op collectief * anti-christendom, want uiteindelijk zal een christen altijd God gehoorzamen i.p.v. een andere leide. Eigenlijk is de staat God. * anti-communisme, verafschuwing van de klassenstrijd, want dat zorgt voor verdeeld heid. Wie werd er fascist? - werkloze arbeiders, maar veel daarvan bleven geloven in het communisme. * ambtenaren voelden zich vaak meer dan de proletariers, dus minachting voor de sociale beweging. * middenstanmders, voelden zich bedreigd door warenhuizen en grote winkelbedrijven. anti-kapitalistisch, alternatie -> fascisme. * uitgebuite kleine boeren
anti-atheisme, dus socialisme * bovelaag van de bevolking, wilde graag een bezem halen door de kwalen van de halfzachte democratie. Ondanks dat de beloften vals bleken te zijn bleven de mensen het fascisme toch steunen. Het fascisme was een typische mannelijke macholeer. De man was kracht en geweld. Vrouwen waren tweederangs wezens. Toch steunden de vrouwen het fascisme: * veel vrouwen raakten in de ban van het charisma van Hitler en Mussolini. * vrouwen waren bang voor feminisme en hielden liever de oude tradities in stand. Italie was een trend-setter in het fascisme, maar toen het erop aankwam bleek al dat machtsvertoon zinloos geschetter. Mussolini was een geweldadige socialist, die het niet kon aanzien dat ziijn land, dat ook meegevochten heeft in WOI geen waardering genoeg kreeg en moest leven im zulke chaos en armoede. Fasces (lat.) - een bundel twijgen en een bijl. Teken van macht en mogelijkheid tot straffen. Fasci (It.) - verenigingen van geheime genootschappen
Fasci die Combattimento - oudstrihders die nationaal-fascistische partij in italie aan de macht hielpen. 1922 Mussolini kreeg met 6% van de stemmen toch opdracht om een regering te stichten. andere politici steunden dat, zij dachren Musolini wel weer orde op zaken zou kunnen stellen. 1926 door blufferige beloftes, terreur en een nieuw kiesstelsel werd Mussolino alleenheerser. 1938 parlement opgeheven en vervangen door een kamer van fasces en corporaties. Geen parlementair systeem meer. 1929 verdrag met de paus, leverde veel goodwill op. Mussolini erkemde het katholieke geloof als staatsgodsdienst. Rome en de kerkstaat waren eerder al van de kerk afgepakt. Paus Pius XI schreef een encycliek met kritiek op het fascisme en het nationaal-socialisme. De volgende paus (Puis XII) zweeg over de jodenvervolging en tekende het verdrag. Het economische leven van Mussolini
corporaties, organisatie voor een bepaalde bedrijfstak, warin werkgevers en werknemers verplicht zijn samen te leven. Eenheid van het volk werd zo gewaarborgd, dus geen klassenstrijd. er was geen inspraak, de staat had alle macht. Het land werd steeds armer: * gestimuleerde bevolkingsgroei * kunstmatig hooggehouden koers van de lire * kostbare buitenlandse politiek
Het ging steeds slechter met Italie. Italie wilde het romeins rijk herstellen. Hitler had aanvankelijk bewondering voorde manier waarop Mussolini te werk ging. De relatie tussen Duitsland en Italie was desondanks moeilijk. * Ruzie over ostenrijk * 1935 conferenti tegen Duitsland (Italie, GB en Fr) Etipoie werd ingenomen door Mussolini. De Volkenbond ging over tot economische sancties, waarop Mussolini uit de volkenbond stapte en bondgenoot wer van Duitsland. 1936 Spaanse burgeroorlog tussen
links ( Rusland, stalin antiklerikaal. opstandige leger Franco, kerk, grootgrondbesitters, fascisten. Zij kregen steun van Duitsland en italie. Franco wint en blijft in de tweede wereld oorlog neutraal. Stalen Pact, Italie en Duitsland steunen elkaar in tijden van oorlog. Ze werden steeds sterker geisoleerd. Veel mensen vinden het achteraf `logisch' dat Hitler zoveel succes had. De vrede van versailles was immers onmenselijk en de economische crisis mensonterend, maar in de praktijk lag het allmaal toch net iets ingewikkelder. Veel mensen wisten niet echt wat er gaande was en welke gevaren er in het nationaal-socialisme schuilden. In 1919 probeerden de spartakisten (communisten) de macht over te nemen. Deze opstand werd met behulp van het leger neergeslagen. Toch was het een teken van zwakte dat de regering enkel kon winnen door het leger te gebruiken. 1919 Verdrag van Versailles
Duitsland verloor: * Elzas-Lotharingen (Frankrijk) * Saarland (volkenbond -> Frankrijk) * Eupen-Malmedy (Belgie) * Noord-Sleeswijk (Denemarken) * Poznan, West-Pruisen en een deel van silezie (Polen) * Danzig (onafhankelijke vrije stad) * Memel (Litouwen) * alle kolonien (Engeland etc. om ze op te voeden) - alle legers moesten weg bij de Rijn (demilitariseren) - rijnland bezet door geallieerde legers - leger beperken tot 100000 man, geen dienstplicht meer, geen onderzeers en van de opbouw van de luchtmacht. - schadevergoeding betalen

De republiek van Weimar had een redelijk democratische grondwet. De president had weliswaar het recht de wetten tijdelijk buiten werking te zetten als het land in gevaar was, maar niemand kon toen vermoeden waartoe dat recht nog eens kon leiden. op politiek gebied was het land veranderd van een sterk uitvoerende macht naar een sterk wetgevende macht. Maar op sociaal-economische gebied is er niets veranderd. De groorgrondbezitters beataan nog steeds. door de staatsgreep werden door de staatsgreep vijanden. In 1920 vond er een nieuwe opstand plaats. Oud-officieren verdreven Kapp, de regering. Maar door stakingen mislukte dit. Het leger greep echter niet in. In 1923 begon een ernstige economische crisis. Frankrijk moest worden betaald, maar Duitsland had geen geld. De regering liet ongedrukte biljetten drukken wat weer leidde tot inflatie. De afkeer van het verdrag van versailles groeide. Dawes kwam met een plan om Duitsland te helpen. Ze moesten nog wel herstelbetalingen doen, maar dan wel met leningen van Amerika. Dit was zo omdat zij ook nog geld kregen van Frankrijk en Engeland. Deze leningen waren alleen op korte termijn opeisbaar. 1925 Pact van Locarno minstister Stresemann van BZ zorgde voor verzoening en erkende de grenzen die vastgesteld waren door de volkenbond. hij werd ook lid van de volkenbond. Briand Kellog pact, daarbij werd besloten dat geschillen voortaan op vreedzame wijze moesten worden opgelost. Alles ging goed totdat de koers sterk daalde. Amerika wilde haar geld terug. Het aantal werklozen steeg snel. De NSDAP kon toen haar slag slaan. in Wenen groeide Hitler op, waar hij het anti-semitisme kreeg aangeleerd. Hitler heeft vier jaar gevochten in de eerste wereldoorlog. Daarna stortte hij zich in de politiek, war hij zijn grootste talent ontwikkelde, dat van redenaar en volksmenner. In 1923 pleegde hij een staatsgreep die mislukte en waarvor hij vijf jaar gevangenisstraf kreeg. In de gevangenis schreef hij Mein Kampf. Sturmarbteilung (SA) knokploeg van Hitler. Hindenburg die de verkiezingen gewonnen had, benoemde Hitler tot rijkskanzelier, omdat hij hoopte dat de rust in het land zouy terugkeren. 1933 Van der lubbe stak de rijksdag in brand, wat goed uitkwam voor de NSDAP, omdat deze nu boven de communisten werden gekozen. Hitler kreeg veel stemmen door deze verwarringen. Hij maakte een wetsvoorstel dat hij vier jaar onbeperkte macht had. Alleen de socialisten stemden tegen. Het was Hitler duis gelukt. Hitler heeft altijd de legale weg bewandelt, ondanks het geweld en de knokploegen. massale werkloosheid is een bodem voor het fascisme. Alle andere partijen werden verboden. het Deutsche arbeitersfront kwam in de plaats van de vakbewegingen. Zo probeerden ze ook het berijfsleven te beinvloeden (lonen). Van alle anti-kapatilistische leuzen kwam niets terecht, wle had de staat veel meer invloed op de planning van de economie. Door veel industrieen konden veel werklozen aan de slag, al hadden ze gee rechten meer. Toen Duitsland te weinig grondstoffen kreeg moest het een autarkie worden van Hitler, onafhankelijk van import. De schulden liepen op, oorlog was de enige oplossing. Hitler wilden ook het Derde Rijk vergroten. Twee redenen voor oorlog dus. Ook de cultuur werd geregeld van bovenaf. Wie niet bij de Reichskulturkammer was aangesloten mocht niets publiceren. Sommige kunst werd entartet en verboden. Boeken werden in het openbaar verbrand. Veel duisters kregen alleen nog maar onder ogen wat volgens de staat gewenst was. Hitler sloot een concordaat met de kerken. Hij wilde wel dat de kerk zou uitstrven, maar dit was strategischer. de kerken zagen niet in dat het fascisme strijdig was met het christendom, ze ondernamen alleen niets.