Hoofdstuk 8

Kenmerkende aspecten:

• De industriële revolutie
• Politiekmaatschappelijke stromingen
• Democratisering
• De sociale kwestie
• Emancipatiebewegingen
• Modern imperialisme

Enkele moeilijke begrippen:

• Modern Imperialisme

De Europese expansie vanaf 1870, waarbij Europese mogendheden hun koloniale bezit uitbreidden en hun kolonies grondiger gingen exploiteren. Imperialisme is het streven naar territoriale machtsuitbreiding door directe heerschappij of via invloedssferen. Voorbeeld: het Romeinse imperialisme.

• Sociale kwestie

Door de industriële revolutie ontstond het vraagstuk van de armoede en de slechte werk – en leefomstandigheden van de arbeiders en de vraag hoe de arbeiders konden worden geïntegreerd in de samenleving.

Belangrijke jaartallen:

1750 Begin industrialisatie in Groot-Brittannië

1780 Stoompomp die ook buiten mijnen te gebruiken viel

1800 IJzeren spinmachines – aangedreven door stoom

1820 Weefgetouw

1780 – 1850 Katoen 20 keer goedkoper

1750 – 1825 Arbeider 350 keer meer produceren

1815 Ontstaan nieuwe politieke stromingen

1840 Onrust in Europa werd aangewakkerd door liberalen en nationalisten.

1848 Liberalisme overheerst

1848 Einde monarchie in Frankrijk

1862 Oorlog uitlokken Denemarken

1866 Tegen Oostenrijk

1870 Aanval op Frankrijk

1871 Erkenning koning Pruisen als keizer Duitse rijk

1890 Ontstaan extreem nationalistische bewegingen

1866 – 1871 Ontstaan Duitse eenheid

1830 Belgische afscheiding

1870 Eising van kiesrechtuitbreiding socialisten – links liberalen

1887 Akkoord Tweede Kamer kiesrechtuitbreiding

1890 Liberalen raken nog verdeelder over kiesrecht

1901 Helft van de mannen stemmen

1913 Twee derde van de mannen stemmen

1916 Feministische handtekeningen verzameling

1918 Alle mannen mochten stemmen

1922 Algemeen kiesrecht

1848 Grondwet – vrijheid van onderwijs

1870 Protestanten en katholieken samenwerken tegen liberalen

1878 Verhoging kwaliteitseisen door liberalen

Tot 1878 geen vrouwelijke ambtenaar

1900 Opkomst Feminisme

1920 Helft leraren was vrouw

1870 Arbeidersonrust

1874 Kinderarbeid wordt beperkt – kinderwetje van van Houten

1880 Economische crisis – sociale kwestie verscherpt

1889 Arbeiderswet

1900 Sociale wetten: Ongevallenwet en Woningwet

1919 Beperking arbeidsduur

1880-1900 Snelle veroveringen van Europese mogendheden

1869 Suezkanaal gegraven

1870 Concurrentie voor Engeland bij koloniën

1900 Nederland viel eilanden aan om ze te onderwerpen