Hoofdstuk 5, Romeinse Rijk

§1 Van dorp tot stad

A. De Romeinse samenleving was evenals de Egyptische en de Griekse gelaagd. Uit welke lagen bestond de Romeinse samenleving in de eerste eeuwen?
1 patriciërs (rijke families)
2 plebejers (vrije families)
3 de slaven

B . Tussen 500 en 275 voor Chr. Veroverden de Romeinen het grondgebied van de anderen volken in Italië. Het laatste volk dat zei onderwierpen waren de Grieken. Die hadden in het zuiden van Italië koloniën gesticht.

C. In de twee Punische oorlogen in de 3e eeuw voor Chr. Veroverden de Romeinen al het grondgebied van de Carthagers buiten Afrika.

D . In de laatste 2 eeuwen voor Chr. Breidden de Romeinen hun macht verder uit in het gebied rond de Middellandse Zee. De Romeinen noemden hun rijk Imperium Romanum.

Het Romeinse bestuur

E . Belangrijke ambtenaren in de romeinse republiek waren de 2 consuls en de senaat.
- De senaten waren de baas. Ze mochten wetten voorstellen. En ze hadden het makkelijk ten opzichte van elkaar.
- De volksbanen verdedigden de belangen van de plebejers. Ze hadden het recht van veto over besluiten van en mochten wetten voorstellen.

F. De senaat had het recht de wetten tegen te houden en de 2 consuls raad te geven. Ook bepaalde de senaat een wet die aan de volksvergadering werd voorgelegd

De senaat kreeg in de loop van de tijd de meeste macht in Rome. Oorzaken daarvan waren:
- de senaat bestond uit zeer ervaren mannen.
- De senatoren bleven hun leven lang lid van de senaat.

G. Twee groepen hadden in de Romeinse geschiedenis helemaal geen invloed op het bestuur in Rome:
1 vrouwen
2 slaven

§2 gevolgen van de veroveringen

Belangrijke gevolgen ban de veroveringen waren;
Gevolg 1: er werden provincies ingevoerd
Gevolg 2: de invloed van de Griekse cultuur werd zo sterk dat men de cultuur van het Romeinse rijk de grieks-romeinse cultuur noemden
Gevolg 3: er ontstond een nieuwe beneden laag van proletariërs. Door de vele veroveringsoorlogen waren veel achtergebleven familie leden gedwongen hun land te verkopen. Zij trokken naar Rome en vormden daar samen met arme plebejers een nieuwe benedenlaag. Particiërs en rijke plebejers vormden samen een nieuwe bovenlaag: de nobiles

Gevolg 4: In het leger namen beroepssoldaten de plaats in van dienstplichtige burgers. Dat kwam omdat de proletariërs hun eigen wapenuitrusting niet meer konden betalen.
Gevolg 5: Het aantal rijke mensen groeide dankzij de enorme buit en het recht om belasting te heffen
Gevolg 6: Slaven namen in aantal toe. Dat kwam door het grote aantal veroveringen.

§3. Julius Caesar

De belangrijkste hervormingen van Caesar waren:
- Hij gaf land aan veel arme mensen en aan oud soldaten
- Hij gaf bewoners van de provincies voortaan ook de mogelijkheid het burgerrecht te verkrijgen;
- Hij wijzigde de kalender.

§4 Onder leiding van Augustus komt het keizerrijk tot stand.

A . Na de moord op caesar ontstond een strijd om macht.
Als winnaar kwam tevoorschijn Octavianus. Hij veranderde zijn naam in Augustus. Dat betekend de verhevene. Hij wilde boven alle partijen staan. De naam Augustus herinnerden teveel aan Burgeroorlogen.

B . Augustus deed alsof hij geen alleen heerser wilde zijn. Waaruit blijkt dat?

- Hij liet bestaan de senaat, volksvergadering, ambten van de consuls en de volkstribuun.
- Hij bleef de senaat om raad vragen
- Hij gaf zichzelf de titel Princeps

C. Augustus wilde wel alleenheerser zijn. Waaruit blijkt dat?

- Augustus liet zichzelf steeds meer macht krijgen.
- Hij liet zich in het hele rijk vereren met standbeelden
- Buiten Italië bevorderde hij zelfs dat hij als god vereerd moest worden.

D. Waarom gaven de senatoren alle macht aan Augustus?
- De senatoren kregen belangrijke taken
- De senatoren waren bang voor Augustus

E. de soldaten bleven Augustus trouw, omdat
- Zij meer geld of betere grond kregen;
- Augustus benoemde bevelhebbers die hem trouw waren.

§5 Pax Romana

A. De Pax Romana is een periode van vrede in het Romeinse rijk die van 30 voor tot 192 na Chr. Duurde.

B. Het overgrote deel van de bevolking bleef werkzaam in de landbouw. De meeste grond was van grootgrondbezitters. Een klein deel van de grond behoorde aan vrije boeren.

C. Er werd buiten het Romeinse rijk handel gedreven met: Azie en Afrika.

D. Door de handel groeide ook de nijverheid. Daardoor ook de bevolking toe en ontstonden steden.

E. Tijdens de Pax Romana kregen steeds meer inwoners van het Romeinse rijk het Romeinse burgerrecht. De voordelen van het burgerrecht waren:
1. Men viel onder de Romeinse rechtspraak
2. Men had kans in het Romeinse bestuur

Het burgerrecht kon je alleen maar krijgen als je voldoende was geromaniseerd. Met romaniseren wordt bedoeld:
De Romeinse cultuur overnemen.

F. De Romeinen drongen hun cultuur niet op. Toch werden veel volken geromaniseerd. Dit romaniseren hield in op het gebied van:

- De godsdienst: Ze gingen Romeinse goden vereren.
- De rechtspraak: Ze moesten zich aan de Romeinse regels houden
- Onderwijs en Literatuur: Latijnse taal werd geleerd.
Boeken v. Romeinse schrijvers leren.

§6 Het recht.

A. Op onze rechtspraak hebben de Romeinen nog steeds grote invloed. Twee belangrijke Romeinse ideeën over de rechtspraak:
- Alle rechten en plichten van mensen moeten in wetten worden vastgelegd
- Alle wetten moeten voor iedereen gelijk zijn.

B. Noem twee Romeinse regels op het gebied van de rechtspraak die jij het belangrijkst vindt.
Niemand mag worden gestraft voor wat hij denkt.
Een verdachte moet de kans krijgen zich tegen de aanklacht te verdedigen.

§7 De ondergang van het West-Romeinse rijk

A. keizer Constantijn maakte in de 4de eeuw Byzantium hoofdstad van het Romeinse rijk. Hij deed dat, omdat het oosten welvarend was en beter verdedigd kon worden.

B. Het West-Romeinse rijk was sinds de 3de eeuw langzaam aan het uiteenvallen. Dat kwant door de volgende 5 oorzaken:

1. Volken vallen het Romeinse rijk binnen, oorzaak: Germaanse volken vielen het Romeinse rijk binnen Romeinse legers konden de Germanen niet tegenhouden.
2. Romeinse leger en vloot worden steeds zwakker, oorzaak: Er komen onvoldoende soldaten en mensen voor vloot, dus moesten ze er inhuren maar die waren alleen geïnteresseerd in het geld en waren niet zo gemotiveerd.
3. De Romeinen kunnen de steeds hogere belastingen niet meer betalen, oorzaak: ze moeten de indringende volken omkopen en moeten soms oorlog voeren dat koste veel geld, hierdoor hogere belastingen.
4. Er komt minder handel en nijverheid door toenemende onveiligheid, oorzaak: de handel nam af door slecht onderhoud aan de weg, slechte veiligheid en ze moesten de prijzen hoger maken. Daardoor kunnen ambachtslieden moeilijker aan hun grondstoffen komen.
5. Geen vertrouwen meer in West-Romeinse rijk, alleen over eigen omgeving, oorzaak: Romeinse legers konden niet meer het West-Romeinse rijk beschermen. verloren het vertrouwen in Rome en gingen zich alleen over hun eigen omgeving zorgen maken.