Hoofdstuk 4.3

3 Vanaf de jaren '60 komt er een einde aan de politieke rust

In Nederland werd altijd een kabinet gevormd van meerde partijen. Ook verschillende zuilen.  Hoe konden groepen die zo van elkaar verschilden, in de politiek toch met elkaar samenwerken?

• Trouw aan en respect voor de leiders van de eigen zuil
• Samenwerking tussen de leiders van zuilen

Trouw aan respect voor de leiders van de eigen zuil

De elite had een goede greep op haar zuil dankzij verschillende omstandigheden:

• Door allerlei regelingen kunnen de leiders controle uitoefenen op de eigen zuil. Zo moest het katholieke dagblad De Maasbode in elk geval 1 priester in de hoofdredactie hebben.
• Veel leden van de elites bekleden allerlei dubbelfuncties. Parlementsleden waren tegelijkertijd binnen hun zuil bestuurdslid van een verniging, of een hoofdredacteur ergens van. Of burgemeester of hoogleraar.
• Aanhangers bleven de leiders altijd trouw, ze vetrouwden dat zij wisten wat goed was.

Samenwerking tussen de leiders van de zuilen

Men bleef eigenlijk altijd in hun iegen zuil met alles. Met politieke activiteiten hielden de meeste zich niet bezig. De leiders zagen in, dat zij met de leiders van de andere zuilen moesten samenwerken. Daarom zorgden zei voor onderling overleg:

• Eerst alleen onofficieel en bij speciale gebeurtenissen zoals kabinetsformaties.
• Later bij permanente overkoepelende organen, waarin alle zuilen vertegenwoordigd waren. Een voorbeeld is de SER (Sociaal-Economische Raad). Deze raad werd het voornaamste adviesorgaan op sociaal economisch gebied. Door dit overleg ontstond er toch samenwerking in de verzuilde samenleving

Slechts tijdelijk verandering door de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de oorlog werkten soms in het verzet mensen uit verschillende zuilen samen. De meeste kwamen erachter dat na de oorlog een nieuwe samenleving moest worden opgebouwd zonder verzuiling. Maar na de oorlog, wilden de meerderheid terug naar de 'goede oude tijd'.  Na de oorlog veranderde er dan ook weinig:

• Oude omroeporganisaties keerde terug
• Oude kranten keerde terug
• In het partijbestel bleef uiteindelijk ook bijna alles hetzelfde.

De bevolking bleef trouw aan haar leidersen de leiders bleven de zaken onderling regelen. De kiezers mochten wel stemmen, maar de leiders van grote politieke partijen bespraken na afloop de mogelijkheden tot samenwerking in een kabinet. Vanaf de jaren '60 verandert er veel in de politiek

 1.Trouw aan en respect voor de leiders bleken af te nemen:

• A.Steeds meer mensen werden mondiger:
• -Politieke leiders moesten verantwoording afleggen voor 

• hun beleid.

• -Er werd om meer inspraak gevraagd.
• B.Steeds meer kiezers stemden niet meer automatisch op dezelfde partij. Daarom moesten de leiders veel meer moeite doen om de stemmen van deze kiezers te winnen.
• C.De leiders kregen te maken met oppositie in: de eigen partij, de eigen fractie in het parlement en de media.

2.De houding van de journalisten veranderde:

• A.Tot de jaren ’60 was de houding van de journalisten als volgt:
• De leiders helpen bij het uitleggen van hun beleid
• De leiders beleefd en eerbiedig benaderen
• B.Vanaf de jaren ’60 veranderde de houding van de journalisten tegenover de politieke leiders als volgt:
• Journalisten wilden liever zelf nieuws maken, dan doorgeven wat de politieke leiders wilden
• Journalisten gingen de leiders kritisch benaderen. Maar dat betrof vooral de leiders van de zuilen waartoe de journalist zelf niet behoorde.

De tv wordt het belangrijkst

• Via de tv konden politici zichzelf, hun beleid en hun opvattingen aan het publiek doorgeven.
• De tv-journalisten bepaalden wie zij vragen stelden en wat zij vroegen. Dat waren de gespreksleiders.

Politieke partijen verloren aanhang, maar belangen- en actie groepen komen op

Politieke partijen verloren aanhang door:

• Gedeeltelijke ontzuiling
• Kritischer benadering van de leiders
• Belangen en actiegroepen kwamen op.

Belangengroepen willen net als politieke partijen veranderingen in de samenleving tot dtand brengen of tegenhouden.

Er zijn wel 2 verschillen.

1. Belangengroepen zijn niet bereid mee te doen aan het besturen van het land
2. Belangengroepen komen meetal op voor een bepaald belang

Er zijn meestal drie verschillende soorten belangengroepen

• Belangengroepen van mesnen die in de samenleving de zelfde plaats hebben
• Belangengroepen van mensen die met elkaar een bepaald ideaal of belang hebben
• INternationale ondernemingen (multinationals)

actiegroepen willen meestal de uitvoering van een bepaald besluit verhinderen. Als het besluit is uitgevoerd of verhinderd, verdwijnt de actiegroep weer.