Hoofdstuk 4 + 5: Tweede Wereldoorlog

Alle Joden moesten worden gedood, Russiche soldaten waren zo woedend dat ze net zo tekeer gingen als nazi’s op de duitse bevolking.

Vernietigingskampen

• Geallieerden wisten dat Duitsers mensen in concentratiekampen gevangen hielden, langzaam werd duidelijk hoe gruwelijk deze kampen waren.

• in 8 kampen was de situatie nog erger. In deze vernietigingskampen, waarvan Auswitch de bekendste is waren miljoenen mensen vermoord.

• De sterkste gevangenen moesten werken tot hun dood en de zwakkere werden meteen bij aankomst vergast.

• 6 miljoen joden zijn in Duitse concentratiekampen vermoord, deze massamoord wordt de holocaust genoemd.

Hitler pleegt zelfmoord

• Midden in Duitsland kwamen Russen en Amerikanen elkaar tegen, bijna heel Duitsland was veroverd.

• Hitler had opdracht gegeven tot de laatste man door te vechten, toen er werd gevochten bij zijn bunker pleegde hij zelfmoord.

• 7 mei 1945 gaf Duitsland zich over, 60 miljoen mensen hadden de oorlog niet overleefd. De oorlog was voorbij maar de gevolgen waren enorm.

4.4 Nederlands-Indië wordt Indonesië

Baas in eigen land

• Nederland had eeuwen lang veel macht en invloed in Nederlands-Indie, rond 20e eeuw werd het verzet steeds groter.

• 20e eeuw gingen veel Indiërs naar NL om te studeren zo werden ze slimmer en vroegen zich af waarom zij niet vrij waren ze waren nationalistisch.

• Nederland reageerde streng en zette leiders gevangen.

• Ondertussen groeide in Japan het idee dat Europeanen niets te zoeken hadden in Azië, Azië moest bestuurd worden door eigen bevolking.

• Groot deel van Azië vond dit aantrekkelijk en in 1942 viel Japan Nederlands-Indië binnen, 2 maanden later gaven de Nederlanders zich over.

Atoombommen

• 6 augustus gebruikten VS nieuw wapen tegen Japan: de atoombom.

• VS gebruikten bom omdat ze er niet in slaagden Japan te verslaan, dat kwam doordat Japan veel kleine eilandjes had veroverd.

• Ieder eilandje moest worden bestormd, terwijl Japanners op hen schoten.

• Dit Island-Hopping, ‘eilandje springen’ kostte veel Amerikaanse soldaten het leven.

• 1945 hadden Amerikanen nieuwe atoombom tot ontploffing gebracht, het was een nieuw wapen en krachtiger dan alle andere wapens.

• 6 augustus gooiden de Amerikanen een atoombom op de japanse stad Hiroshima deze bom doodde in 1 klap 70.000 mensen, 2 dagen later gooide zij er nog een op Nagasaki.

Onafhankelijk

• Na de Japanse nederlaag riep Soekarno de Republiek Indonesia uit.

• Niet heel Nederlands-Indië wilden bij RI horen, sommige delen wilden meedoen aan de oprichting van Verenigde Staten van Indonesie. Dit plan hield in dat Indonesië geen kolonie meer was van Nederland maar dat de 2 landen nog wel zouden samenwerken.

• Om de RI te dwingen om mee te doen aan het plan van Nederland, stuurde Nederland 110.000 soldaten naar Indonesië, deze soldaten vochten tijdens de politionele acties, zoals de oorlog door Nederland werd genoemd.

• Andere landen waren hier boos over, VS vond dat NL Indonesië de vrijheid moest geven.

• 1949 NL gaf toe en Indonesië werd onafhankelijk, Soekarno werd president.

H5 Koude Oorlog (1945-1989)

5.1 Een verdeeld wereld

Twee Europa’s

• Tijdens WOII was Russische leider Stalin het over veel dingen oneens met bondgenoten. Een belangrijk punt was hoe de macht moest worden verdeeld.

• Stalin wilden dat de landen die door de SU waren bevrijd communistisch zouden worden, de Geallieerden wilden dat de landen democratisch werden.

• Februari 1945 spraken de Grote drie(Stalin, Churchill, Truman) af dat Europa zou worden verdeeld in 2 invloedssferen= gebieden waar de VS of SU het direct of indirect voor het zeggen hadden.

• Churchill bedacht het Ijzeren Gordijn= Grenslijn tijden Koude Oorlog tussen Oost en West Duitland die zwaar werd bewaakt.

Oude bondgenoten, nieuwe vijanden

• Door de oorlog was West-Europa verzwakt en Koloniën zagen hun kans schoon een verklaarden zich onafhankelijk= dekolonisatie.

• Armoede, weinig macht en verlies van kolonien… VS was bang dat veel landen communistisch zouden worden.

• Truman besloot daarom een containmentpolitiek= VS wilde voorkomen dat invloedssfeer van de SU nog groter zou worden. in te voeren.

• Amerikaanse minister Marshall besloot met een Marshallplan te komen ze leende de West-Europese landen geld om de economie weer op te bouwen zodat het communisme minder aantrekkelijk werd.

• Sfeer tussen VS en SU werd steeds slechter.

Nieuwe bondgenootschappen

• Vijandschap tussen het Oosten en Westen werd een Koude Oorlog genoemd: een oorlog zonder direct geweld.

• Om sterker te staan tegen de SU werd in 1949 de NAVO opgericht, VS en Canada maakte afspraak dat als een van de landen werd aangevallen de andere landen verplicht waren mee te vechten.

• 1955 maakte de SU en Oost-Europa een soortgelijke afspraak. Zij noemde hun bondgenootschap het Warschaupact.

• EU was verdeeld in 2 bondgenootschappen.

De Verenigde Naties

• Na de oorlog was 1 ding duidelijk: nooit meer oorlog! Daarom werd de VN opgericht, bijna alle landen in de wereld zijn lid van de VN. de VN zet zich in voor vrede en veiligheid.

Wanneer een regering de veiligheid in gevaar brengt, bijv door te dreigen met oorlog kan de VN op 3 manieren ingrijpen namelijk:

          2. Sancties opleggen, strafmaatregelen om de regering van een land te  

              dwingen zich ander te gedragen.

          3. Een militaire vredesoperatie, De VN heeft een eigen leger, dat bestaat uit  

              soldaten van verschillende landen.

• de belangrijkste beslissingen van VN worden door Veiligheidsraad genomen, een vergadering van 15 landen, de vaste leden zijn. China, Frankrijk, VS, Rusland, Engeland.

• Zij hebben een vetorecht= als een van hen het oneens is met beslissing gaat het niet door.

• De andere tien leden van Veiligheidsraad wisselen iedere twee jaar.

5.2 Crisis tijdens Koude Oorlog

Ruzie om Berlijn

• Verdeling had in Duitsland nog grotere gevolgen, dit land werd verdeeld in 4 stukken verveeld onder de Geallieerden.

• De VS, SU, Frankrijk en Engeland bestuurden alle een eigen deel, de delen werden al snel samengevoegd.

• Ook Berlijn werd verdeeld in 2 delen: Oost en West Berlijn.

• 1948 liet Stalin West-Berlijn afsluiten= Blokkade van Berlijn, er kon geen voedsel en andere voorraden naar de inwoners in West-Berlijn worden gebracht, zo hoopte Stalin dat de Geallieerden zouden toegeven.

• Maar gebeurde niet en enkele dagen later stuurde geallieerden honderden vliegtuigen naar West-Berlijn om voedsel te droppen.

• Dankzij deze luchtbrug mislukte de blokkade, Mensen in Oost-Duitsland waren niet gelukkig en vluchten naar het Westen. Stalin liet daarom een muur bouwen in 1961 de Berlijnse muur.

Steeds meer wapens

• Angst voor een nieuwe oorlog werd in jaren ‘50 steeds sterker, de NAVO en Warschaupact wilde allebei de sterkste zijn.

• Er ontstonden een wapenwedloop= Soort wedstrijd tussen het Oosten en Westen waarbij steeds sterkere wapens werden gemaakt om zich veilig te voelen en de vijand af te schrikken.  

• De kernwapens zorgden voor wederzijdse afschrikking= angst om elkaar aan te vallen.

• In 1962 ging het bijna mis, Stalins opvolger Chroetsjov wilde kernwapens plaatsen op Cuba. Amerikaanse spionagevliegtuigen ontdekten dit en Kennedy was woedend.

• Hij liet oorlogsschepen rond Cuba varen, zij moesten de Russische schepen die opweg waren naar Cuba met hun raketten tegen houden.

• Chroetjov weigerde de schepen terug te sturen en er dreigde weer een oorlog te komen.

• Op het laatste moment werden Chroetjov en Kennedy het eens en stuurde liet hij zijn schepen omkeren, in ruil hiervoor zou VS de kernwapens die in Turkije stonden weghalen. De Cubacrisis was op het nippertje goed afgelopen.

Het einde van de Koude Oorlog

• In de SU ontstonden in jaren ‘70 steeds meer problemen, de wapenwedloop koste ontzettend veel geld. SU kon dit niet betalen.

• 1985 kwam er een nieuwe leider aan de macht Gorbatsjov, hij wilde meer openheid= Glasnost.

• 1889 val Berlijnse muur, Koude Oorlog voorbij !

5.3 Nederland tijdens de Koude Oorlog

Nieuwe Welvaart

• Na WOII, NL had te maken met grote oorlogsschade, havens, bruggen, wegen etc. waren zwaar beschadigd.

• In de tijd van wederopbouw= land weer opbouwen, kwam de marshallhulp van VS goed van pas.

• na ong 15 jaar was oorlogsschade hersteld, de lonen begonnen te stijgen en vanuit VS kwamen luxeproducten zoals TV’s, wasmachines etc.

• Nederland werd een consumptiemaatschappij= maatschappij waarin de mensen deel van hun geld uitgeven aan luxe artikelen.

• De Amerikaanse cultuur kreeg steeds meer invloed op de Nederlandse cultuur= Amerikanisering.

Verzet tegen de regels

• In jaren ‘60 en ‘70 ging het goed met NL, de lonen stegen snel en mensen kregen meer vrije tijd en mensen hadden beter opleiding, dit had gevolgen voor hoe mensen met elkaar om gingen.

         1. Jongeren hadden meer geld en vrije tijd, waardoor ze hun eigen keuzes  

          konden maken, ze kochten hippe amerikaanse kleding, luisterde naar   

          popmuziek en kochten brommers.

          2. Vrouwen waren net zo goed opgeleid als mannen, Vrouwen verdienden  

          vaak minder dan mannen en het werd als zelfsprekend gezien dat vrouwen   

          huisvrouw werden.

3. Veel mensen voelden zich niet meer aangetrokken tot 1 van de 4 zuilen, ze hadden geld en hersens genoeg om zelf te doen waar ze zin in hadden= ontzuiling, het werd versterkt omdat mensen via de tv in contact kwamen met andere ideeën.

4. Tot jaren ‘60 was het voor gelovigen vanzelfsprekend om naar de kerk te gaan, maar als gevolg van ontzuiling veranderde dit. Er ontstond secularisatie= steeds minder mensen beschouwden zichzelf als godsdienst.

Multiculturele samenleving

• Grote welvaart van jaren ‘60 en ‘70 hadden ook nadelen: Weinig mensen hadden nog zin om zwaar, vies en slecht betaald werk te doen.

• Gevolg= Bedrijven gingen gastarbeiders zoeken, arbeiders uit andere landen die tijdelijk in NL woonden om te werken.

• De gedachte was dat dat ze hier tijdelijk zouden blijven maar werkelijkheid was ander de mannen haalden hun gezinnen naar Nederland en bleven hier wonen.

• 1975 werd Indonesie onafhankelijk en er kwam een grote groep Surinamers naar Nederland, zo werd NL een Multiculturele samenleving= samenleving met veel verschillende culturen.

1975 werd Indonesie onafhankelijk en er kwam een grote groep Surinamers naar Nederland, zo werd NL een Multiculturele samenleving= samenleving met veel verschillende culturen.

5.4 Israël, een kruitvat

Ontstaan van het conflict

• 2000 jaar geleden was Israël, heette toen Palestina bezet door Romeinen.

• Na opstand Joden werden zij verjaagd en sindsdien zijn Joden verspreid geraakt over hele wereld= diaspora.

• Eind 19e eeuw ontstond zionisme= streven naar eigen land voor Joden.

• Veel Joden emigreerden naar Palestina, het land van hun verre voorouders, werd toen bestuurd door Engeland.

• Er waren veel problemen en na WOII nam aantal Joden naar Palestina toe.

• VN kwam met idee om land te verdelen, Joden accepteerden dit voorstel maar Palestijnen niet en er kwam een burgeroorlog.

Drie oorlogen

• 1948 Joodse leider Ben Goerion roept staat Israel uit, Engelse vertrokken,        5 buurlanden pikten dit niet en vielen Israël aan.

• Joden wonnen de oorlog, en veroverde veel gebied van Palestijnen die vluchten en leefden in vluchtelingkampen.

• Palestijnen voelden zich in de steek gelaten en richtten in 1964 de PLO op om een eigen land te krijgen.

• 1967 Na oorlogszuchtige taal van Egyptische leider Nasser begon Israël nieuwe oorlog.

• Israël won 6daagse oorlog, gebieden die Israël veroverde noemen we bezette gebieden.

• 1973 Egypte en Syrië vielen Israël aan maar werden verslagen.

Vriendschap met de VS

• Sinds oprichting Israël wordt dit land gesteund door VS dmv wapens en geld.

• Reden van de bondgenootschap= 1. er wonen veel Joden in VS die hun volkgenoten in Midden-Oosten willen steunen 2. Israël heeft veel olie wat VS koopt.

Onderhandelen

• Arabische landen wilden nooit onderhandelen met Israel, 1978 president van Egypte Sadat zetten een grote stap en voerde onderhandelingen met Israël.

• Arabieren zagen hem als een verrader, onder leiding van Carter werden door Sadat en Begin gesprekken gevoerd in Camp David zij namen 2 besluiten:

         1. Egypte zou toegeven dat Joden recht hadden om in Israël te wonen.

         2. Israël gaf de Sinaï(bezet gebied) terug aan Egypte.

De ruzies gaan door

• Met vrede zijn problemen nog niet opgelost,

          * 2009 Israël heeft nog steeds veel macht in Gazastrook en Westelijke  

            Jordaanoever.

          * Israël heeft 10tallen dorpen in Palestijns gebied gebouwd, Joden daar willen

            niet weg dit maakt het moeilijk om gebied terug te geven.

          * Israël wil niet dat de gevluchten Palestijnen terug komen.

          * Jeruzalem is voor beide groepen een heilige stad, beide willen ze de macht             

             hebben daar.

          * 10tallen jaren is er veel geweld, radicale Joden en radicale Palestijnen    

             plegen veel aanslagen hierdoor is er veel haat tussen beide.