Hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3 §1 De aanloop tot de Tweede Wereldoorlog 1934: Hitler en Nazi's zitten stevig in het zadel, kunnen buitenlandse politiek uitvoeren: 'Diktat' Versailles moest worden uitgewist 'Heim ins Reich' (buitenlandse gebieden met Duitsers annexeren) → 'Grossdeutchland' 'Lebensraum' arische ras 'Judenfrei' Europa
Falen van het systeem van internationale veiligheid onder de hoede van de Volkenbond: 1931: Japan veroverde Mantsjoerije, na veroordeling door VB zegt Japan lidmaatschap op
oktober 1935: Italië valt Abbessinië binnen

Hitler voert dienstplicht in en begint met herbewapenen. Zijn soldaten trekken in 1936 het Rijnland in, sinds 1919 was dit gebied gedemilitariseerd. Ondanks Franse protesten gebeurt er niks. Appeasement-politiek Engeland (GB) en Frankrijk. Om oorlog te voorkomen moest worden onderhandeld over de Duitse eisen. In GB leefde het besef dat Versailles herzien moest worden, ook FR volgde deze politiek. Door economische crisis werd eigenbelang belangrijker en ontstond er non-interventie en niet-ingrijpen tegen Duitse, Italiaanse en Japanse agressie. 1938: Conferentie van München
Oostenrijk was al in februari 1938 ingelijfd (Anschluss) zonder ingrijpen en Hitler verwachtte nu niet anders
Chamberlain (prem. GB), Dadalier (prem. FR) dwongen, na inspraak met Hitler, Sudetenland af te staan. Maart 1939: rest Tsjechië ingelijfd, Slowakije vazalstaat Duitsland. Geen reactie van GB en FR betekende in de ogen van Hitler en later ook Stalin: zwakte
Augustus 1939: Duitsland en Sovjet-Unie sloten niet-aanvalsverdrag. Geheime informatie over: Verdeling Polen
Russische invloed Baltische staten. Voldoende rugdekking betekende dat Hitler zijn eisen kon opschroeven. De wereldcrisis trof Japan zwaar. Dit was alleen op te lossen door een veroveringsoorlog in Azië. Sinds 1931 had Japan al oorlog met China. Mantsjoerije werd Japanse vazalstaat Mansjoekwo, met eigen keizer
1940: Vichy-Frankrijk stond kolonies in Zuidoost-Azië af aan Japan. Dit was volgens Japan de Groot-Aziatische Welvaartssfeer. Dit betekende bedreiging voor Amerikaanse economische en politieke belangen: eind 1941 besloten de Amerikanen tot een olie-embargo tegen Japan, tót Frans Indochina en china ontruimd zouden zijn. Door nieuwe grondstoffen door veroveringen van westerse kolonies zoals Nederlands-Indië, zou er oorlog tussen GB en Amerika ontstaan. Japanse keizer Hirohito en min-pres. Tojo leken de aanval de beste keus. 7 december 1941: de marinebasis op Hawaii, Pearl Harbor, werd aangevallen. §2 Het verloop van de oorlog Duitse handelingen in de oorlog: 1 september 5:45 Duitsland valt Polen aan → GB en FA verklaren DL de oorlog → einde appeasement-politiek, begin 2e wereldoorlog
Polen door nieuwe methode in de Blitzkrieg binnen 1 maand op knieën gedwongen
voorjaar 1940: DL bezet Denemarken en Noorwegen om aanval in het noorden onmogelijk te stellen en aanvoer op Zweedse ijzererts veilig te stellen
10 mei 1940: In één aanval worden Luxemburg, Nederland, België en Frankrijk aangevallen
Nu had Hitler West en Noord-Europa, en een deel van Frankrijk

Andere deel van Frankrijk onder maarschalk Pétain collaborerend regime Vichy-Frankrijk, deel van de Fransen als Vrije Fransen onder De Gaulle vanuit London. Hitler wilde nu GB veroveren, en daarvoor moest hij eerst de RAF (Britse Luchtmacht) verslaan met zijn Luftwaffe. Hij verloor de Battle of Britain en hij kon niets anders doen dan druk blijven uitoefenen op de Engelsen met zijn bombardementen (Blitz). Mussolini wilde de Middellandse Zee een Italiaanse Binnenzee maken: Mei 1941: Albanië werd snel veroverd, maar bij Griekenland schoot Hitler te hulp en ze veroverden Griekenland en de Balkan. Noord-Afrika ging ook moeilijk door tegenstand van de Britten, maar door het Duitse Afrikakorps (generaal Rommel) werd in Egypte overwinning geboekt. Duitse leger verslagen door Montgomery bij El Alamein. 1942: DL wordt teruggedreven
Zomer 1941: Operation Barbossa: Lebensraum in Sovjet-unie
Vanaf 22 juni 1941 was de Sovjet-Unie het belangrijkste strijdperk geworden
Bij Moskou werd DL tegengehouden, door nieuwe Siberische troepen. Bij Stalingrad moest DL zich terugtrekken doordat generaal Zjoekow 300.000 man insloot
In mei 1943 werd het Duitse Afrikakorps tot overgave gedwongen, en de Geallieerden (Amerika) stak vanaf daar over naar Sicilië om Italië binnen te vallen. Mussolini werd door Italië gevangen genomen (sep 1943), maar in één gedurfde slag van Hitler werd Mussolini bevrijd en Noord-Italië bezet. 1943-44: Duitse leger verslechterde: In het oosten werd de Wehrmacht bestookt door de Sovjet-Unie
Amerikaanse en Britse bommenwerpers bestookten Duitse steden
vanaf 1943 kon Amerika eindelijk de U-boten de baas op de Atlantische oceaan. Er moest worden afgerekend met Hitler: 6 juni 1944: D-day: invasie op land
vanaf eind juni braken de Amerikanen uit hun bruggenhoofd en werd vooruitgang geboekt
Frankrijk en België werden bevrijd. september 1944: operatie Market Garden (over de Rijn naar Duitse Ruhrgebiet) van Montgomery mislukte → hongerwinter
1944/1945 bevrijdden sovjettroepen grootste deel van Oost-Europa. geallieerde leiders in Jalta op de Krim. april 1945: Duitsland werd vanuit het oosten en westen binnengevallen. 25 april 1945: Russische en Amerikaanse troepen kwamen elkaar tegen bij Torgau / Elbe. Berlijn viel en op 9 mei capituleerde Duitse legers. Hitler had zelfmoord gepleegd. De oorlog tegen Japan: juni 1942 stokte de Japanse opmars. Amerikaanse tegenoffensief: island hopping (leap frogging) Opvolger van de in april 1945 gestorven Roosevelt, Truman, nam een besluit tot atoom-bommen (o.l.v. Robert Oppenheimer) 6 augustus 1945: atoombom op Hirosjima
9 augustus 1945: atoombom op Nagasaki

2 september: einde Tweede Wereldoorlog in Azië Voor het einde van de oorlog waren de geallieerde leiders nog één keer bij elkaar gekomen, op een conferentie in Potzdam, Berlijn, werden de afspraken over Duitsland, Berlijn en de Poolse grenzen vastgelegd. §3 De holocaust (De moord op 6 miljoen joden) Hitler sprak over het 'joods-bolsjewistische grootkapitaal' wat de oorzaak zou zijn voor alle oorlogen en ellende in de wereld in Mein Kampf. Maatregelen van de nazi's: vanaf april 1933 boycot van joodse ondernemingen
1935: Neurenbergse rassenwetten
vanaf 1938 moesten alle joodse bedrijven en vermogen geregistreerd worden. 9/10 november: kristalnacht: joden werden 'geterrorriseerd' met schadevergoeding! 1939: Adolf Eichmann nam ook maatregelen zoals de J in het paspoort, ster, conc.kampen 'Endlösung der Judenfrage' Wannsee-conferentie (januari 1942) (joden naar Poolse kampen) concentratie om deportatie te vergemakkelijken (ghetto's) (Theresiënstadt = voorbeeldgh.) Joden vochten in mei 1943 terug in het SS ghetto van Warschau met binnengesmokkelde wapens. §4 Nederland bezet, 1940-1945 Na de Duitse capitulatie nam Duitsland het bestuur van de naar Londen gevluchte koningin Wilhelmina over. Reichskommissar Seyss Inquart, met 1500 bestuursambtenaren, politie en militairen. Nederland moest geannexeerd worden maar wel inzetbaar blijven in de oorlog. helpen vechten aan het oostfront
productie voor Wehrmacht
nazificatie (Germaans broedervolk) --> gelijkschakeling
Steeds verder in de loop van 1940 (media, bioscopen, maatschappelijke organisaties) Nederlands arbeidsfront: Artsenkamer / Kultuurkamer
Jodenhaat: Ariënverklaring
J in persoonsbewijzen
februari 1941: eerste razzia --> februaristaking
meer razzia's
concentratie > deportatie > doorgangskampen (Westerbork, Vught) > vernietigingskampen
Toen de Duitsers realiseerden dat de nazificatie mislukt was, werden ze hardhandiger. in 1943 was de oorlog in het nadeel van Duitsland geslagen

meer Duitse oorlogvoering uit Nederland
april-mei-staking
Arbeideinsatz (tewerkstelling van alle misbare Nederlanders, behalve die met een Anweis) onderduiking
september 1944: Zuid-Nederland bevrijd. hongerwinter Noord-Nederland door spoorwegstaking
Pas in mei 1945 capituleerde het Duitse leger in Nederland
3 Soorten reacties van de Nederlandse bevolking tegenover de bezetter: Aanpassing of accommodatie
collaboratie
verzet