Hoofdstuk 2, Keerpunt Versailles

Module 9: Oorlog en vrede
2. Keerpunt Versailles Na de oorlog werden de geallieerden als goed beschouwt (witte kruizen) en de centralen als slecht (zwarte kruizen). DL was schuldig aan het leed dat was aangericht. Veranderingen na WOI--> RL communistisch geworden, O-H uit elkaar gevallen, DL vernietigend verslagen. 2.1 Anti-oorlog. Na WOI was vrijwel iedereen niet meer enthousiast over oorlog (pacifisten). Fa + Eng zijn parlementaire democratieën, anti-oorlogsstemming drong door in de politiek, ze kozen voortaan voor een verdedigende strategie. Fa-->Maginot-linie aan de oostgrens, talloze gevechtskoepels, bunkers en treinen onder de grond etc. 1920-1930 stak Fa veel defensiegeld in de grond. Fa+Eng jaren ’30 wel in staat landsgrenzen te verdedigen, maar niet een militaire actie uit te voeren (Appeasement politiek). Westerse landen stimuleerde het nationalisme in Afrika+Azië. 2.2 Versailles. Vrede van WOI werden afgehandeld, Centralen verliezers. Jan 1919Vrede van Versailles-->Wilson (Ame), David Lloyd George (eng), Georges Clemenceau (Fa)-->DL de schuld. Fa wilde DL zo verzwakken, dat het geen bedreiging meer kon vormen. Lloyd George waarschuwde echter dat als DL zich onrechtvaardig behandeld voelt, het wraak zal nemen. Wilson dacht dat via een volkenbond, oorlog volledig kon worden uitgebannen. Wilson had zijn vredesprogramma al tijdens de oorlog vastgelegd in zijn veertien punten(belangrijkste: democratie en zelfbeschikking). Wilson werd gedwarsboomd door zijn eigen congres, die wilde de bemoeienis met Europa niet voortzetten. Amerika werd niet lid vd volkenbond en trok zich terug uit de Eu politiek. VS hielden wel lang vast aan de politiek van isolationisme. DL raakte in Versailles Elzas L. kwijt. Het herrezen Polen werd een smalle strook land dwars door Pruisen, de Poolse corridor, met de Oostzee verbonden. De havenstad Danzig werd als een vrijhaven losgemaakt uit DL. Het Belgische gedeelte tussen Eupen en Malmédy kwam België toe. Het Rijnland moest worden gedemilitariseerd. DL mocht een leger hebben tot 100000 man. DL moest ook herstelbetalingen doen. DL mocht zich niet bij O-H toevoegen. DL kreeg de schuld van WOI. De republiek van Weimar mocht alleen maar een handtekening zetten onder het verdrag. Oost-Europa en het Midden-Oosten

Ook met Turkije en O-H werd vrede gesloten. Einde aan beide veelvolkerenstatenleidde in O-Eu tot nieuwe serie landen; Hongarije, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije en Joegoslavië. Turkije raakte alle gebieden in het M-Oosten kwijt, grondwet van Kemal Atatürk (geloof en staat gescheiden) --> Seculiere staat. De nieuwe USSR was veel kleiner dan het oude tsarenrijk, nog één havenstad --> Leningrad. Langs de Oostzee waren Estland, Letland en Litouwen ontstaan. Na WOI kwam Polen weer terug op de kaart. Net als Tsjecho-Slowakije een buffer, ook wel een cordon sanitaire. 2.3 Duitse politiek. DL probeerde samen te werken met de USSR. In 1922 sloten de USSR en de Republiek van Weimar het verdrag van Rapallo. RL mocht Duitse goederen kopen, dat hield arbeiders en ondernemers in DL aan het werk. In het geheim verhuurde DL legerofficieren en technici om het Rode Leger te helpen, zo kon DL meer van zijn leger overeind houden dan Versailles toestond. Fa bezette in 1923 het Duitse Ruhrgebied, omdat DL niet genoeg herstelbetaling richtte. Duitse kolen gingen richting Fa, hierdoor DL in financiële crisis. VS greep in, 1924 het Dawes-Plan, waarin een spreiding van herstelbetalingen van DL was opgenomen. De republiek van Weimar ging over op buitenlandse politiek, de erfüllungspolitiek, hierin pst het verdrag van Locarno(1925). DL erkende toen de westgrenzen die waren vastgesteld in Versailles. In 1926 mocht DL volwaardig lid worden vd volkenbond. Aan het Briandkellogg-pact namen veel landen deel tijdens WOI die nog tegenover elkaar stonden. Afgesproken werd om tijdens ruzies niet naar wapens te grijpen, maar te onderhandelen. Het leek goed te gaan in Europa, tot 1933 aanbrak… 2.4 Ommekeer. De beurscrisis van 1929 zorgde voor grote werkloosheid. In 1933 kwam Adolf Hitler in DL aan de macht --> totalitaire staat. Dit betekende een radicale verandering in de Duitse buitenlandse politiek, want Hitler wilde afrekenen met Versailles. Hitler brak met de Erfüllungspolitik en hield zich ook niet aan de afspraken van Locarno. Zijn doel was herstel en zelfs uitbreiding van het keizerrijk. Binnen de nationaal-socialistische ideologie werd oorlog verheerlijkt. Ook in Italië zo’n dictator aan de macht, Benito Mussolini. Hij wilde een grote mogendheid maken door het veroveren van gebieden buiten Europa. Hij wilde Ethiopië van keizer Haile Selassie. Probleem, Ethiopië was lid vd volkenbond. In 1935 waagde Mussolini een kansje. En + Fa wisten niet hoe ze moesten reageren, veiligheid vd volkenbond werd hierdoor aangetast. Tijdens deze Ethiopische crisis vielen Duitse troepen het eigen Rijnland binnen. Na protesten van Eng + Fa bood hij aan om een nieuw akkoord te sluiten over de Frans-Duitse gebieden. Rome-Berlijn
Mussolini had oren naar een verbond met Hitler-DL. Zo ontstond de as Rome-Berlijn. In 1936 komt ook Japan hierbij. De overeenkomst van deze drie landen kreeg de naam anti-kominternpact. Japan wilde zijn macht in Azië uitbreiden, betekende een botsing met de koloniale mogendheden Eng (India), Fa (Indo-China) en NL (Nederlands-Indië). Door dit alles liepen de spanningen in Europa hoog op.