Hoofdstuk 2 Grieken & Romeinen

2.1 De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

Griekenland had vroeger allemaal kleine stadstaatjes met allemaal hun eigen bestuur en regels (autonomie) Het was autarkisch; dus geheel zelfvoorzienend.

Er waren verschillende staatsvormen:

• Monarchie: staatsvorm waarbij de macht volgens de wet bij één persoon ligt
• Tyrannie: staatsvorm waarbij de macht onwettig bij één persoon ligt
• Aristocratie: Regering door kleine groep mensen van adel
• Olichargie: Regering door kleine groep mensen die niet persé van adel zijn
• Democratie: Regering door de bevolking met burgerrecht: alléén de mannen uit de stadstaat.

3 belangrijke filosofen:

• Plato
• Socrates
• Aristoteles.

Discusseerden over politiek, maar ook over wetenschap, biologie, wiskunde sterrenkunde, Ze legden de basis voor de politiek, maar ook over de wetenschap.

2.2 de groei van het Romeins imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

Rome werd in 754 vCh gesticht. In de 3e eeuw was heel Italië onder het Romeinse Rijk. Na 264 vCh begon de uitbreiding buiten Italië. Zo ook ‘Carthago’. De Romeinen vochten met dit machtige rijke stadsstaatje 3 oorlogen uit. (in de 2e oorlog trok de Carthaagse leider Hannibal met olifanten over de Alpen en ontkwam Roma maar net aan verwoesting.) Na een eeuw werd Carthago uiteindelijk verslagen. De oude boer, militair en politicus Cato had in de jaren daarvoor onophoudelijk opgeroepen tot de vernieting van de stad: de grond werd omgeploegd en volgestopt met zout, de bevolking werd weggevoerd in slavernij.

Wat zijn de oorzaken voor de groei van het Romeinse Imperium?

• Sterk en gedisciplineerd leger
• Goed verdedigbare grenzen. -> Natuurlijke grenzen zoals rivieren en woestijnen, grote verdedigingsmuren.
• Goed georganiseerd bestuur. -> overal dezelfde regels en wetten
• Goede infrastructuur. -> goed wegennet. Het voordeel van zo’n wegennet was dat het de boel goed bij elkaar hield, en het zorgde ervoor dat Romeinse leger snel naar een gebied kon waar het nodig was.
• Romanisering -> andere volkeren gingen Romeinse gebruiken en gewoonten overnemen, Romeinen keken heel erg op tegen de Grieken, dus toen de Romeinen in de 2e eeuw vCh Griekenland overnamen, namen ze ook een heleboel van die Griekse cultuur mee terug naar Rome. Griekse en Romeinse cultuur vermengden zich, die cultuur verspreidde zich over de rest van Euorpa.

Cleopatra & Julius Civilis en de Bataafse opstand (De paarse stukken)

Cleopatra: de 7e egyptische farao Cleopatra was de beroemdste: ze trouwde eerst met haar broer, na een ruzie met Julius Ceasar. Ze kreeg een zoon. Na dood van Ceasar ontmoette ze Macus Antonius, door einde onafhankelijkheid Egypte pleegden zij zelfmoord.

Julius Civilis en de Bataafse opstand. Romeinen en Bataven sloten bondgenootschap. Maar na een tijd misbruikten de Romeinen de Batavan. Bataven kwamen in opstand. Julius Civilis kende het leger als geen ander. (Was zelf ook 25 jaar in dienst geweest.) Pas na ruim een jaar slaagden de Romeinen erin de rust te herstellen

2.3 De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

Griekse beeldhouwkunst

• Driedimensionaal
• Anatomisch correct, zo afgebeeld zoals het in het echt eruitziet
• Perfectionistisch , omdat het vaak religieuse stambeelden zijn (goden)

Romeinse Beeldhouwkunst

• Driedimensionaal
• Anatomisch correct
• Realistisch, zij willen het juist zo realistisch mogelijk uitbeelden.

2.4 de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noord-west Europa.

Wat vonden deze buren van elkaar?

Romeinen over de Germanen: ‘Barbaren, onbeschaafde woestelingen! Maar ze zijn wel dappere woeste krijgers.

Romeinen:

• Landbouwstedelijke samenleving. -> veel handel.
• Goed georganiseerd imperium

Dit vonden de Germanen van de Romeinen:

‘We hebben veel bewondering voor de cultuur van de Romeinen. De Germanen aan de grens gingen zelfs de cultuur overnemen.’

Germanen:

• Landbouwsamenleving(niet veel handel)
• Losse stammen.
• De Romeinen waren dus wel verder ontwikkeld

Onderlinge contacten tussen deze 2 groepen, gaat goed! Ze drijven ook handel. Germanen willen graag het Romeinse leger gaan dienen; Romeinen bewonderden germanen om hun kracht en moed, Germanen bewonderen Romeinen en wilden graag deel uitmaken van zo’n sterk leger.

 Germanen verhuisden later ook naar het RR omdat ze hopen om daar een beter bestaan op te bouwen. Maar in de 4e eeuw nChr lopen die verhuizingen uit de hand. Zo word Rome in 410 nChr zelfs geplunderd!! 476 nch word Rome zelfs overgenomen. -> Door de verhuizingen stort het west Romeinse Rijk in elkaar, de druk op de grenzen word te groot.

Dus, Onderlinge contacten:

• Handel
• Germanen in Romeins leger
• Germanen verhuizen naar Romeins rijk.
• 2.5 De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.

Christendom

• +/- 1750 vCh
• Ontstaan

• +/- 30 nCr
• JahWeh
• God
• God
• Tenach
• Heilige boek
• Bijbel (ot en nt)
• Mozes
• Profeet
• Jezus
• Toran en 10 geboden
• 0 geboden

Christendom was het populairst, ook binnen het RR. Hoe ontwikkelde het Christendom zich binnen het RR? Jezus werd gezien als één van ‘de’ profeten. Uiteindelijk werd Jezus gekruisigd, omdat hij het belangrijker vond om God te eren ipv de Romeinse keizer. Ondanks de vervolgingen die kwamen, bleef het geloof groeien, omdat de boodschap van naastenliefde heel erg aansloeg bij een groot gedeelte van de arme bevolking. 394; keizer Theodosisch maakte Christendom tot staatsgodsdienst (iets anders mocht dus ook niet meer)