hoofdstuk 2

Geschiedenis hoofdstuk 2, Tussen de oorlogen.

Na de eerste wereldoorlog (1914-1918) Begon de interbellum (1919-1939), de periode tussen 2 oorlogen.

Na de 1e wereldoorlog was de Verenigde staten een economische wereldmacht.
Zowel in de industrie als in het dagelijks leven was het een tijd van grote veranderingen. Er waren heel veel nieuwe uitvindingen (auto’s, elektrotechnische spullen, wasmachines, maar vooral ook elektriciteit) Hierdoor nam de productiviteit sterk toe. Een andere oorzaak was dat het werk steeds efficiënter ging door machines. Hierdoor konden de lonen omhoog. Bij mensen steeg de vraag naar nieuwe producten. Dit zou in Europa pas na de 2e wereldoorlog gewoon worden. In Amerika gebeurde dit al in 1920.  Het was een vrije markt.

1929: Stopcontacten en Auto’s werden  erg normaal in 2/3 van Amerika.

Als mensen niet genoeg geld hadden, konden ze het heel erg makkelijk lenen van de bank. De verenigde staten was een consumptiemaatschappij (samenleving waarin veel consumptiegoederen worden gekocht). Mensen kregen kortere werktijden en hogere lonen.

Roaring twenties: was een prettige tijd. De mentaliteit veranderde. Er was veel drang tot consumeren. Er was veel vermaak. De kleding stijl veranderde (meisjes met kortere rokjes van Coco Chanel en jongens met sportkleding).
Doordat veel Amerikanen zich zorgen maakte over het gebruik van veel alcohol ontstond er de Drooglegging. Dit was geen succes. De alcohol werd illegaal gemaakt, en verkocht. In 1933 werd de drooglegging afgeschaft

Donderdag 24 oktober 1929: Op deze dag begon de beurskracht. Mensen hadden geen behoefde meer aan spullen en hadden hele hoge leningen. Amerikanen hadden ook veel aandelen gekocht op Wall Street, de beurs in New York. Hierdoor waren de koersen sterk gestegen. Doordat mensen minder gingen verkopen moesten ze eerst mensen ontslaan, later ging het helemaal failliet. De beurs ging daardoor op die donderdag heel erg omlaag. Omdat de mensen wilde redden wat ze hadden, verkochten ze snel alles. Vele konden hun leningen aan de bank niet terug betalen. Veel banken gingen failliet. Het ging opeens heel slecht met de economie van Amerika.
Het bleef niet alleen in Amerika. Omdat Amerika hun leningen aan andere landen terug wilde en steeds minder uit het buitenland ging koper ging het daar ook steeds slechter. De fabrieken in het buiten land gingen ook failliet. De Amerikaanse crisis werd een Wereldcrisis. Duitsland kon zijn leningen niet meer terug betalen aan Frankrijk, Engeland en de Vs.

1932: President Herbert Hoover kreeg de schuld van de crisis. Hij werd in dit jaar verslagen door zijn tegenstander Franklin Delano Roosevelt. Veel mensen moesten in sloppenwijken wonen. Ze noemde die hoovervilles.

Roosevelt koos voor een nieuwe aanpak: New Deal (politiek van president Roosevelt om door overheidsuitgaven de economische crisis te bestrijden). Het werkte heel goed. Toch ging het nog niet helemaal goed. In 1938 waren er nog 9 miljoen werkelozen.

1945: Franklin Delano Roosevelt stierf, nadat hij tot 3 keer toe werd herkozen als president.

Hoe ontstaat in Rusland een communistische totalitaire samenleving?

• Alternatief wereldbeeld
• Een leider, een partij
• Propaganda & indoctrinatie
• Staatsgreep
• Geheime diensten

Vanaf 1915:  Italië had alleen vanaf de kant van de geallieerde gevochten. Ze waren boos omdat ze te weinig gebiedsuitbreiding hadden. Het werd nog eens vergroot omdat de soldaten na de oorlog geen werk meer konden vinden. Ze sloten zich aan bij de knokploegen die op straat vochten tegen de socialistische en communistische arbeider.

1919: Benito Mussolini (1882-1945) was tijdens de oorlog een nationalist geworden. Hij richtte een fascistische beweging op in Italië. Hij had het romeinse rijk als voorbeeld. Het fascisme kreeg al snel veel aanhang. Hij speelde een sterke leider. Het was niet democratisch. Het was één partij met één leider!

Oktober 1922: de fascisten grepen met geweld de macht in een aantal steden. Daarna organiseerde Mussolini een mars op Rome. Hij dreigde dat hij Rome zou veroveren als de regering niet aftrad. Uit angst voor een burgeroorlog traden ze af. Mussolini wilde de macht over alles.

Hij wilde ook de macht op de economie. De fascisten wilden een totalitaire staat ( systeem waarbij het individu volledig ondergeschikt is aan de staat en het heersende wereldbeeld.) , die de hele maatschappij beheerste. Iedereen moest meehelpen met het opbouwen, dit deed hij met behulp van propaganda. Toch werd Italië niet een perfecte staat. Kerk, leger en bedrijfsleven bleven ten dele zelfstandig.

1936: Mussolini veroverde Ethiopië. Het koste hem 7 maanden.

1921:Tijdens de Russische revolutie hadden de communisten alle banken en industriële bedrijven in beslag genomen. De boeren moesten hun productie afstaan. Daarom introduceerde Lenin de Nieuwe Economische Politiek (NEP). De banken en grote bedrijven bleven staatseigendom maar kleine particuliere bedrijven werden weer toegestaan en de boeren mochten een deel van hun productie verkopen op de vrije markt. De NEP werd een succes. In Rusland kwam er een totalitaire staat waarin de communistische partij alles besliste.

1924: Lenin ging dood. Stalin kwam als partijleider naar voren. Het was een ruwe kerel. Hij wilde een snelle ontwikkeling van de industrie. Voor de industrie werd een 5jaren plan gemaakt. Daarin werd precies in vast gelegd wat er moest gemaakt worden en wat er moest gekocht worden. Op dit gebied was de planeconomie een succes. In 10 jaar veranderde de Sovjet-Unie in een industriële samenleving. De arbeiders hadden het erg moeilijk.

Om snel te kunnen groeien moesten de talloze kleine boerderijen opheffen. Er moesten reusachtige agrarische ondernemingen komen. De grote landbouwbedrijven werden kolchozen genoemd. Boeren wilde niet dat al hun opbrengsten naar de staat gingen en er braken opstanden uit. Stalin greep hard in en iedereen moest doen wat hij zei. Stalin eiste volledige opbrengsten van de grond op.

Overal hing het portret van Stalin. Eigenlijk heette hij anders maar hij vond: ‘Man van Staal’ beter bij hem passen.