Hoofdstuk 2

Begrippen:

Atheense democratie: een vorm waarbij het bestuur het volk (demos) via stemming beslist wie de bestuurders zijn; in Athene mochten alleen mannen met burgerrecht deelnemen aan de democratie.

Beroepsleger: een leger dat bestaat uit soldaten die van vechten hun werk hebben gemaakt.

Bijbel: het heilige boek van de christenen, het is verdeeld in twee delen: het oude testament; verhalen over hoe de mens/ aarde is ontstaan en het nieuwe testament; verhalen over jezus.

Burgerrecht (in Griekenland):  het recht dat gegeven was aan de bewoners van een polis die land bezaten; mannen met burgerrecht mochten de stad besturen.

Burgerrecht (in Rome): het geheel van voorrechten die mensen in Rome hadden, bijvoorbeeld het recht op een eerlijk proces.

Christendom: geloof in god, volgens de leer van Jezus Christus.

Filosoof: iemand die zoekt naar wijsheid om de wereld en mens beter te begrijpen.

Germanen: mensen die oorspronkelijk in het gebied van Nederland en Duitsland leefden, bijvoorbeeld de Friezen en de Bataven.

Griekse cultuur: opvattingen en gewoonten van de oude Grieken (+/- 500-300 voor Christus);  bijvoorbeeld de Griekse manier van bouwen met zuilen, de aandacht voor sport, het geloof in veel goden en de aandacht voor de wetenschap.

Keizer: hoogste bestuurder van het Romeinse rijk.

Kerk: gebouw dat is gewijd aan de eredienst van de christelijke god.

Klassieke cultuur: andere naam voor de Griekse cultuur.

Monotheïsme: geloof in één god.

Mythe: verhalen over goden en halfgoden, of een verhaal waarvan word gezegd dat het waar is maar er geen feiten van zijn.

Olympische spelen: spelen voor alle Grieken ter ere van oppergod Zeus, vanaf 776 voor christus in Olympia gehouden.

Pax Romana: (letterlijk: Romeinse vrede) een lange periode van rust en vrede in het Romeinse rijk in de eerste en  tweede eeuw na christus.

Polis: Griekse stadstaat, een stad met het land dat daarom heen lag.

Romanisering: het overnemen van de Romeinse cultuur door de volken die bij het rijk hoorden.

Romeinse cultuur: de opvattingen en gewoonten van de Romeinen; hierbij horen bijvoorbeeld: het geloof in veel goden, grote beelden van goden en keizers, het Latijn en een goede militaire training.

Romeinse rijk: groot rijk dat tussen +/- 300 voor christus en +/- 500 na christus werd bestuurd vanuit Rome; op het hoogtepunt (in de tweede eeuw na christus) hoorden bijna heel West-Europa en delen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten bij het Romeinse rijk.

Slaaf: iemand die het eigendom is van iemand anders, en die dus niet vrij is en geen rechten heeft.

Tempel: gebouw waarin een of meer goden worden vereerd.

Wetenschap: het verzamelen van kennis door bestudering van een verschijnsel; wetenschappers zoeken naar en proberen bewijzen te vinden.

Samenvatting:

Griekse cultuur:  1350 v. Chr.- 350 v. Chr.

Romeinse rijk:350 v. Chr.- 500 n. Chr.

Egyptische rijk:     2750 v. Chr.- 350 v. Chr.

Ontstaan christendom:     christus- 500 n. Chr. 

Paragraaf 1, hoe leefden de Grieken?

Sporten olympische spelen hardlopen, worstelen, boksen, paardenrace, discuswerpen, speerwerpen en verspringen.

Prijs winnaar olympische spelen: roem, eer en veel respect.

Alleen mannelijke toeschouwers en deelnemers.

Deelnemers zonder kleren.

Rond 500 v. Chr. 200 ommuurde steden in Griekenland.

Steden: vluchtpunten in tijden van nood, daar werd je beschermd.

In stad: marktplein, Acropolis, tempels (om goden te vereren), slavenmarkt.

Alle mannen in de stad vochten in het leger.

Vrouwen:geen macht, alleen mochten ze huishouden.

Paragraaf 2, Griekse mythen en wetenschap.

Homerus (+/- 800 v. Chr.) heldendichter, schreef verhalen over de oorlog tussen de Grieken en Troje.

Asclepius: god van geneeskunde.

Plato: dacht over een goed bestuur en een goede samenleving.

Grieken hadden veel goden en godinnen, samen een grote familie.

Zeus was oppergod.

Hare godin van liefde.

Poseidon god van zeeën.

Hades god van onderwereld.

Athene god van krijgskunst

Goden waren onsterfelijk, maar gedroegen zich als mensen.

Twee boeken van heldendichter Homerus de Ilias en de  odyssee

Sacratus (+/- 420 v. Chr.) en Plato (+/- 375 v. Chr.) gingen op zoek naar wijsheid.

Pythagoras (+/- 540 v. Chr.) Archimedes (+/- 250 v. Chr.) deden aan wiskunde.

Aristoteles (+/- 360 v. Chr.) Hippocrates (+/- 400 v. Chr.) bestudeerden het menselijk lichaam.

Herodotus (+/- 450 v. Chr.) deed onderzoek naar geschieden is.

Paragraaf 3, de Atheense democratie.

424 v. Chr. , eenmaal per jaar mochten de burgers van Athene stemmen: ze kerfden de naam op een scherf van degene waarvan ze vonden die het land uit moest voor 20 jaar.

Griekse steden bestuurde zichzelf.

Polis politiek

Zesde eeuw ontstaan

Vreemdelingen, slaven en vrouwen mochten niet stemmen.

Raad van vijfhonderd : toezicht op ambtenaren

460 v. Chr. Vergoedingen

Paragraaf 4, de romeinen veroveren een wereldrijk

Augustus  (27 v. Chr. Tot 14 n. Chr. ) belangrijkste keizer 

Na verovering van Gallië terug naar Italië tot opstand van Gallië, gevecht tussen Romeinen en Galliërs

Veel doden, Rome won.

55 v. Chr. Naar Engeland. In 43 v. Chr. Gewonnen.

Romeinen hadden een beroepsleger. Overwonnen volken moesten soldaten leveren.

Conflict met Cartahago om Sicilië. Wonnen ze weer.

Verdedigden hun rijk goed met grenzen en forten.

Romeinse generaals streden om de macht. Dat lukte Julius caesar. Maar daarna (44 v. Chr.) werd hij vermoordt.

Paragraaf 5, leven als een romein

In 1910 op de peel (veengebied) Romeinse helm gevonden.

Romeinen bewonderden Grieken, en namen veel van hun over

Forum romanum:centrale plein van Rome

Veel Griekse goden kregen een Romeinse naam.

Griekse-Romeinse cultuur:een mengsel van de Griekse-Romeinse culturen

Romanisering: tempels, badhuizen, amfitheaters. Niet verplicht om het over te nemen