Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis:

Aangeven waarom de kerk in de 16e eeuw uiteenviel;
- De invloed van de nieuwe belangstelling voor de Grieks Romeinse cultuur
Tijdens de Renaissance herleefde de nieuwe belangstelling voor het Grieks en Latijn
Onderzoekers gingen de bijbel op hun manier uitleggen want volgens hen was de bijbel lang niet altijd goed uitgelegd.
- trouw aan eigen land en koning werd belangrijker dan trouw aan de kerk.
Tijdens de opkomst van de nationale staten werd voor velen trouw aan het eigenland en koning belangrijker dan trouw aan de katholieke kerk.

Sommige koningen gingen zelfs zover dat ze de paus niet langer mee als hoofd van de kerk erkenden.
-de aantrekkingskracht van het protestantisme op verschillende bevolkingsgroepen.
De adel: in protestantse landen werd een deel van het grondbezit van de kerk onder de edelen verdeeld. Ze werden daardoor nog rijker.
De gegoede burgerij: die bewonderde vooral de manier van leven en het harde werken van de protestantse
Arme boeren en stedelingen ergerden zich aan de rijkdom van de katholieke kerk, zij voelde zich meer aangetrokken tot het protestantisme

Aangeven wat het lutheranisme inhoud;
Luther ontdekte veel gebruiken in de kerk niet in de bijbel werden genoemd.
Daarom waren ze volgens hem niet juist. Hij schreef zijn kritiek op in 95 stellingen:

- de bijbel is enige bron van het geloof
- elke gelovige heeft het recht de bijbel op zijn manier uit te leggen
- het pausschap het celibaat, veel sacramenten, de vereniging van heiligen en de kloosterorden moeten worden afgeschaft omdat daarover niets in de bijbel staat.
- de mens kan alleen in de hemel komen door geloof (en echt berouw als hij heeft gezondigd)
- de handel van de kerk in aflaten moet worden afgeschaft

- de vorst is binnen elke staat het hoofd van de kerk
- onderdanen moeten de vorst altijd gehoorzamen ook als de vorst zich misdraagt

aangeven waarom het lutheranisme aantrekkelijk was voor de vorsten, en voor de boeren;
vorsten
- Luther vond dat de vorst in elke staat het hoofd van de kerk is
- Luther vond dat onderdanen de vorst altijd moeten gehoorzamen ook als de vorst zich misdraagt
- Luther de kloosterorde wilde afschaffen; de vorsten konden de bezittingen ervan overnemen
- de keizer en zijn macht wilde vergroten en Duitse vorsten zelf macht wilde uitoefenen; waarschijnlijk koos een aantal Duitse vorsten daarom voor

boeren
- Luther vond dat elke gelovige de bijbel op zijn eigen manier mag uitleggen
- in de bijbel lazen zij dat zij recht op vrijheid hadden

aangeven in welke opzichten het calvinisme verschilde van het lutheranisme;
- ook de calvinisten waren ervan overtuigd dat alleen het geloof de mens in de hemel kon brengen. Maar zij voegden daaraan toe, dat slechts een klein deel van de mensen daarvoor is uitverkoren, God heeft bij de geboorte al ieder mens voorbestemd voor de hemel of de hel
- anders dan de lutheranen organiseerden de calvinisten zich van onder af. Iedere gemeente bestuurde zichzelf door een raad van gekozen ouderlingen

Godsdienstige vraagstukken werden besproken in een kerkvergadering of synode van afgevaardigden van de gemeenten
- als een vorst Godsgebod overtrad dan was verzet toegestaan.

Aangeven hoe de r.K.- kerk reageerde op het protestantisme;

Aangeven welk verband er bestond tussen de godsdienst en politiek in de 16e eeuw.
Godsdienst geschillen leidden in de 16e eeuw tot de volgende oorlogen;
• de oorlog van Karel V tegen een aantal vorsten die de zijde van Luther kozen
• de burgeroorlog tussen protestante en katholieke in Frankrijk
• de strijd tussen de Republiek de verenigde landen en Spanje

Jaartallen:

1469-1536 Erasmus
1483-1546 Luther
1509-1564 Calvijn
1517- Luther maakt zijn 95 stellingen bekend
1519- 1556 karel v keizer van Duitse rijk
1521 Luther voor rijksdag in Worms
1524-1525 opstand van Duitse boeren
1532 Hendrik VIII maakt zichzelf hoofd kerk in Engeland
1546-1555 oorlog tussen Karel V en lutherse vorsten
ca. 1550 contra-reformatie
1586-1648 tachtig jarige oorlog

1572 bloedbruiloft