De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865-1965
Hoofdstuk 2: De VS worden een wereldmacht (1865-1918)

Voor 1865: agrarische samenleving

Na 1865: industrialisatie

Oorzaken:

• veel grondstoffen (ijzer, steenkool)
• goedkope arbeidskrachten (door immigratie)
• succesvolle ondernemers (nieuwe ideeën)
• nieuwe communicatiemiddelen (telefoon, telegraaf)
• uitbreiding spoorwegennet

Economische gevolgen industrialisatie:

• kleine bedrijven: failliet
• corporaties: hadden geld voor machines, nieuwe technologieën en reclame
• kochten politici om: corruptie
• kartels ontstonden (door veel concurrentie) – afspraken over prijzen etc.
• trusts ontstonden: samenvoeging van enorme bedrijven (bijv. Standard Oil)
• massaproductie
• standaardisatie: uniforme productie op grote schaal
• arbeidsdeling: lopende band; iedere arbeider is verantwoordelijk voor één deel van het productieproces

Sociale gevolgen industrialisatie:

• urbanisatie: steden groeiden enorm
• sociale en  etnische tegenstellingen ontstonden: villawijken naast sloppenwijken, immigranten
• lagere inkomsten/armoede:
• kleine bedrijven: failliet
• boeren: overproductie aan graan; dus verloren geld
•  arbeiders:        
  • slechte woon- en werkomstandigheden
  • werkloosheid door mechanisatie
  • lage lonen, lange dagen
  • geen verzekering/bijslag (arbeidsongevallen door slechte omstandigheden)

Opkomst socialisme in de VS

• oprichting vakbonden: AFL
• hogere lonen
• betere werkomstandigheden
• kortere werktijden
• demonstraties/staking ànegatief beeld van socialisme
• oprichting People’s Party (soort politieke partij) – 1891
• populistisch: voor het gewone volk, tegen bedrijfsleven
• voor agrarische samenleving
• GEEN SUCCES
• opkomst ProgressiveMovement(beweging, in steden) – 1891
• leden van de hogere middenklasse (wetenschappers, dokters, etc.)
• doel: bevolking opvoeden en maatschappij democratiseren
• goed: onderwijs, opvoeding
• slecht: innige band corporaties/overheid
• veel aanhangers!

Federale overheid: liberaal

• maar: beschermt de industrie door invoerheffingen
• 1900-1920: progressievehervorming (door Progressive Movement)
• 1901-1909: Theodore Roosevelt (R)
• krachtige overhead
• vervolging van bedrijven die hun macht misbruiken
• minder materialisme
• bescherming van de individuele vrijheid
• 1913-1921: Woodrow Wilson (D) – dezelfde ideeën

Vanaf 1917: deelname VS aan Eerste Wereldoorlog

 War Industries Board (overheidsorgaan): stelde vast hoeveel er geproduceerd moest worden en verdeelde de grondstoffen

Tot 1865: isolationisme

VS wilde de frontier  uitbreiden (grens steeds verder naar het westen)

1869: eerste spoorlijn van oost- naar westkust

Manifest Destiny: Amerikanen zijn voorbestemd om heel Noord-Amerika te beheersen

Tweede helft 19e eeuw: modern imperialisme (verdwijning isolationisme – streven naar groot rijk)

Redenen VS:

economisch:

producten verkopen

afzetmarkten openen, beschermen en overheersen

politiek: versterking Amerikaanse macht

ideologie: verspreiding Amerikaanse ideeën (vrijheid, democratie)

1853: opening Japanse markt voor westerse mogendheden (Perry)

1883: Congres geeft opdracht voor bouw van moderne oorlogsvloot

1893: verovering Hawaii

1898: Spaanse-Amerikaanse oorlog

Cuba wordt een Amerikaans protectoraat (staat onder toezicht van andere staat)

geen zelfstandige buitenlandse politiek; wel onafhankelijk

VS worden een wereldmacht (o.l.v. Roosevelt)

meer invloed in Latijns-Amerika

1903: aanleg Panamakanaal (kortere zeeroute)

Open Door Policy in Azië; Chinese markt moet vrij toegankelijk zijn voor alle landen

Eerste Wereldoorlog

VS wilden niet dat Duitsland zou winnen à gingen meestrijden

 dit zou Amerikaanse principes (vrijheid, democratie, vrijhandel) in gevaar brengen

1918: veertienpuntenplan van Wilson

lidstaten moesten elkaars territoriale integriteit erkennen

internationaal rechtssysteem

zelfbeschikkingsrecht van volkeren

afzien van oorlog

oprichting van de Volkenbond: samenwerking om internationale rechtsorde te handhaven

 VS geen lid door Congres (bedreiging van Amerikaanse soevereiniteit)

Hoofdstuk 3: Welvaart, crisis en oorlog (1918-1945)

1918-1920: inflatie (producten duurder), recessie (achteruitgang economie), stijgende werkloosheid

Red Scare: grote angst voor het communisme

vrees door Russische Revolutie (1917) en oprichting Communistische Internationale

streefde naar een communistische wereldrevolutie)

overheid arresteerde vermeende communisten (schending van burgerrechten)

Vanaf 1920: sterke economische groei

auto-industrie

elektrotechnische industrie

rationalisatie (efficiëntere productie): lopende band

productprijzen dalen, lonen stijgen

Sterke groei consumptie

Redenen:

stijging van lonen

nieuwe elektrotechnische producten (huishoudelijke apparaten)

effectievere reclame

gemakkelijk lenen; nieuwe mogelijkheden om op afbetaling te kopen

sterke groei aandelenhandel

Motto: ‘Leef nu, betaal later’

New Capitalism

wilde goede werkomstandigheden, welvaart voor iedereen

overheid en ondernemers moesten samenwerken: dit zou zorgen voor:

 einde aan uitbuiting van arbeiders

 harmonie onder de bevolking                

socialisme (communisme) niet meer nodig

Overheid in de jaren 1920:

presidenten: Harding (R) en Coolidge (R)

geen overheidsingrijpen; groot vertrouwen in ondernemers en vrije markmechanisme

geen invloed meer van de ProgressiveMovement

Maar er zijn wel problemen in de economie (waar de overheid niets aan doet):

overproductie  in de industrie en landbouw

ongelijkmatige inkomensverdeling

structurele werkloosheid  in textielindustrie, mijnbouw en spoorwegen (door rationalisatie)

1929: Beurskrach (daling aandelenkoers): begin Grote Depressie (langdurige recessie)

bedrijven en banken: failliet

grote stijging werkloosheid

grote armoede

Reactie van de overheid op de Grote Depressie

Hoover (R): komt vanzelf weer goed

crisis verergert: Hoover leent geld uit aan banken en industrie (vanaf 1932)

Vanaf 1933: New Deal van Roosevelt (D)                           

actievere rol van de federale overheid

wetten aannemen: AAA – subsidie voor boeren; NIRA – afspraken overheid/bedrijven over prijzen

organisaties: NRA voor naleving NIRA