Hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4 en 6 + begrippen

Geschiedenis hoofdstuk 1, paragraaf 2: de renaissance

A: wedergeboorte (is letterlijk Renaissance) in Italië

Herontdekking van de oudheid

In 1500 kregen de Italiaanse kunstenaars en geleerde weer belangstelling voor de oudheid (kunst, cultuur).

In 1508 kreeg schilder Rafaël een opdracht om de pauselijke bibliotheek te gaan schilderen. Hij schilderde op één van de vier wanden de school van Athene (een denkbeeldige bijeenkomst van filosofen en geleerde in een gebouw uit de oudheid).

In 1500: In Italië werd zelfs gesproken over een‘’rinascita’’ (wedergeboorte) van de oudheid.

En dat bekend stond onder de Franse als: ‘’renaissance”.

Rijke burgers

De renaissance ontstond in Florence, Milaan, Genua en Venetië die werden bevolkt in 1500 door rijke kooplieden en bankiers die handelde in Europa en het Midden –Oosten.

 De kerk bleef belangrijk maar de rijke groeiden en de mensen hadden meer vrije tijd en dezen meer daarin, deze mentaliteit(manier van denken) bleef zich voortzetten.

Humanisten stellen de mens centraal
Wie de natuur wilde begrijpen moest naar een klooster, maar in veel boeken waren fouten gemaakt bij het overschrijven, daarom ging geleerde aan de slag en probeerde de boeken te herstellen.

Humanisten, zij dachten rond 1500 de klassieke filosofie en kunst te bestuderen individu.

Humanisten vonden het altijd erg fijn om de wereld te ontdekken en het op het juiste pad te brengen met filosofie en kunst

Renaissancekunst

De kunstenaars en architecten in de Renaissance wilde de klassieke oudheid en schoonheid terug halen en gebruik maken van schilderijen die beter naar de realiteit werden afgebeeld, zo keken veel architecten naar de bogen en zuilen en probeerde deze bij projecten weer te achterhalen. Bij schilders werd de realiteit beter nagemaakt

B: Renaissance in het Noorden.

Uitwisseling van ideeën

16de eeuw -> koning Frans 1 regeerde over Frankrijk

1516 (koning Frans 1 was een erg liefhebber van kunst), hij slaagde erin om een Leonardo da Vinci naar zijn hof te krijgen. Bovenkant formulier

Onderkant formulier

Er werden in de 16de eeuw veel kunstenaars en kunst uitgewisseld.

In 1450 ontdekte men de boekdruk.

Kritiek op de kerk

Wetenschappers (uit het noorden) gingen studeren aan universiteiten in Italië om klassieke teksten te kunnen ontdekken.

één van de Humanisten was ‘’Erasmus’’ hij ontdekte dat het woord van god niks te maken had met wat de kerk zij.

Met het boek ‘’lof der Zotheid’’ uit 1509 dreef hij de spot met de bijgelovigheid van de gelovige.

Geschiedenis hoofdstuk 1, paragraaf 3: de kerkhervorming

A: De kerk van Rome valt uiteen 

De weg naar de hemel
 

1500 -> veel kritiek op de kerk en de geestelijkheid , omdat pracht en praal belangrijker werd dan het geloof.

1506 -> grote Sint – Pieterskerk, om deze te laten bouwen liet hijaflaten (papier voor hoge prijs die al je zonde vergeven) verkopen

Maarten Luther, 1517 schreef hij een brief waarin hij vertelde dat je niet je zonde kon laten afnemen met een briefje en hierdoor weer op het goede pad stond. 

Splitsing van de kerk

Luther werd als een ketter gezien omdat hij anders dacht over het geloof en werd verbannen uit de kerk. de Duitse Karel V was bang dat de kerk problemen zou krijgen met het Duitse rijk en gaf Luther nog één kans, maar Luther weigerde deze. Luther werd toen vogelvrij verklaard en iedereen mocht hem doden zonder ervoor te boeten. Luther vond onderdak bij een Duits Vorstendom en vertaalde de Bijbel daar.

Met het optreden van Luther begon in 1517 de reformatie(protestantse kerk splitste zich af van de Roomse kerk).

Er ontstonden twee soorten kerken:

• Rooms-katholieken: hielen trouw aan de kerk
• Protestantse: afhankelijk

Hervormers

Na Luther kwam er een invloedrijke hervormer ‘’Calvijn’’. Volgens hem had ieder mens volgens God te bidden, Bijbelstudie en Matige arbeid te verrichten (calvisme; protestantse leer van Calvijn).

Vanaf 1540 verspreidde het calvisme van Zwitserland tot Europa.

B: Katholieken en protestanten

Reformatie: Engelse, Duitse, Scandinavische vorsten bekeren zich tot het protestantse geloof met hun volgelingen.

Door de reformatie ontstonden Godsdienstige oorlogen. Die in Frankrijk hugenoten werden genoemd.

Karel V vond het nodig om de protestanten te bestrijden, maar sloot toch vrede in 1555

In Nederland mocht niemand meer een boek van de hervormer lezen.

In 1566 ontstonden hagenpreken (protestantse kerkdienst in de open lucht).

Geschiedenis hoofdstuk 1, paragraaf 4: de Nederlandse opstand

In 1555 volgde Filips II zijn vader Karel V op als landheerser van Nederlandse gewesten en als koning van Spanje. Filips zette Karels centralisatiepolitiek voort en streed de protestantse. Zijn strenge aanpak leidde tot protesten in Nederland. Na de Beeldenstorm (Vernieling van Katholieke kerken door protestantse in 1566) stuurde Filips Alva met een leger naar Nederland om de orde te herstellen. door zijn harde optreden brak in1568 de tachtigjarige oorlog (1568 – 1648) uit. Leider van de Nederlandse opstand was Willem van Oranje, de stadhouder (vertegenwoordiger van de vorst) van Holland, Utrecht en Zeeland.

Alva slaagde er niet in de opstandige geuzen te verslaan. Terwijl de zuidelijke gewesten trouw bleven aan Filips, besloten de Noordelijke gewesten in 1579 samen te werken in de Unie van Utrecht. Met het plakkaat van Verlating besloten ze in 1581 Filips niet meer als heer te erkennen. Dit was het begin van Nederland als onafhankelijke staat. In 1588 besloten de Noordelijke Gewesten samen de Republiek der Verenigde Nederlanden te vormen.

Geschiedenis hoofdstuk 1, paragraaf 6:

Leonardo da Vinci (1452-1519) was een goed voorbeeld van het renaissance-ideaal van de homo universails, de universele, veelzijdig ontwikkelde mens. Hij was bijvoorbeeld schilder, architect, natuuronderzoeker en uitvinder. Om de mens en de natuur te begrijpen deed hij zelf waarnemingen die hij zo nauwkeurig mogelijk beschreef en tekende. Leonardo werkte op verschillende plaatsen in Italië en Frankrijk, steeds in dienst van machtige opdrachtgevers. Zijn schilderijen, zoals het laatste avondmaal, zijn beroemd om hun natuurgetrouwe weergave van mensen.