Hoofdstuk 1 Oorlog en Vrede

1. Zum Frühstück auf nach Paris 1.1 Stap voor stap Wenen verdacht Servië van hulp aan de Servische of Slavische nationalisten binnen Oostenrijk-Hongarije. Rusland steunde Servië Politiek. (Slavische landen) Wenen zocht contact met de Duitse keizer Wilhelm II. Hongarije zegde Servië de wacht aan. Rusland zocht en kreeg hulp van Frankrijk. Rusland mobiliseerde zijn legers. Wilhelm II schrikt, vraagt Rusland te stoppen en verklaart Rusland en Frankrijk de oorlog. Duitsland valt via België Frankrijk aan. Engeland helpt België vanwege hun verdrag. Duitsland vocht tegen Rusland, Frankrijk, België en Engeland. Centralen: Oostenrijk-Hongarije en Duitsland
Geallieerden: Servië, Frankrijk, Rusland. (later ook Engeland) Deze oorlog heette eerst de Grote oorlog, daarna de WO1.
1.2 Allianties en tegenstellingen Eeuwenlang bestond Duitsland uit tientallen vorstendommen en onafhankelijke steden. In 1870 begon (en won) Pruisen een oorlog tegen Frankrijk. De rest van Duitsland sloot zich bij hen aan. In Versailles werd de overwinning gevierd en werd Wilhelm 1 uitgeroepen tot keizer van het Duitse Rijk. Duitsland pakte Elzas-Lotharingen van Frankrijk af, vanwege de kolen- en ijzermijnen. Na de oorlog bouwde Duitsland aan zijn industrie, vloot en leger. In 1882 kwam er de Triple Alliantie (D, O-H, I) In 1894 sloten Rusland en Frankrijk een verbond. (In geval van oorlog à 2 fronten) G-B wilde machtsevenwicht/balance of powers. Zolang dat het geval was hielden de Engelsen zich vast aan de splendid isolation. Maar toen D. begon aan een grote marine, sloot G-B. in 1907 ook een verdrag met F. en R.: De Triple Entente (Rusland, Fr., G-B.), tegenhanger van de Triple Alliantie. Industriële Revolutie—overbevolking in eigen land—modern imperialisme: Europese landen werden economisch van elkaar afhankelijk en stichtten dus koloniën. Deze economische concurrentie was niet goed voor de onderlinge verhoudingen. Er kwam een wapenwedloop. De 2de helft van de 19de eeuw was van Nationalisme en Militarisme. In elk land was dienstplicht. Politieke verbonden werden gesloten voor (de eigen) veiligheid, omdat alle grote Europese mogendheden er op 1 of andere manier in zaten. Maar in 1914 brak er een grote oorlog uit, juist door alle verdragen. 1.3 Terug naar de Balkan De balkan werd aan het begin van de 20ste eeuw beheerst door het Ottomaanse of Turkse Rijk en Oostenrijk-Hongarije. Dit waren veelvolkerenstaten. Kleine staatjes, zoals Griekenland, Servië, Roemenië, Bulgarije wilden groeien door gedeelten van Turkije of O-H. in te nemen, want daar woonden mensen met dezelfde taal en cultuur. Hongarije had dan ook een nationaliteitenprobleem. (De Slaven waren het sterkst.) Russisch is een Slavische taal, daarom steunde Rusland het Slavisch nationalisme. Ook wilde Rusland toegang tot de Zwarte Zee, voor warme havens. Na de moord op
Frans Ferdinand wilde O-H. Servië straffen. Door hulp van D. – R. brak de WO1 uit. 1.4 De oorlog begint In de nacht van 4 op 5 augustus 1914 vielen de Duitse legers België binnen, op weg naar Frankrijk, terwijl Rusland oprukte in Pruisen. Volgens het Von Schlieffen-plan zou Duitsland eerst afrekenen met Frankrijk en daarna met Rusland. In 1915 werden de Russen met behulp van O.-H. tot over hun grens terug gedrongen. Het Turkse rijk had zich, uit angst voor de Centralen al aangesloten bij de Centralen. Door deze tegenaanval was de Duitse linie bij Frankrijk erg zwak. De Franse legercommandant Joffre startte met behulp van de Belgen en Engelsen een tegenoffensief. De beide legers kwamen terecht in een patstelling. Loopgravenoorlog. Beide zeiden bestonden uit een frontlinie met loopgraven, kanonnen, mortieren en mitrailleursnesten. Hierdoor werkte de offensieve tactiek van Napoleon niet meer. In 1916 probeerden beide partijen bij de stad Verdun en bij de Somme een doorbraak in Noord-Frankrijk te forceren, maar dit leverde geen van de partijen terreinwinst op. De Britten zetten nu hun machtige oorlogsvloot in om de Duitse havens te blokkeren. Hierop vielen Duitse onderzeeërs Engelse schepen aan, en ze omsingelden de Britse eilanden. Toen het schip de Lusitania zonk begon Amerika zich er ook mee te bemoeien. Tot januari 1917 deden de Duitsers niet zo veel meer op zee. 1.5 Het tij keert Eerst was Italië lid van de Triple Alliantie, later bij de Triple entente. Omdat de geallieerden Italië Zuid-Tirol, Istië en Triëst beloofden, opende Italië in mei 1915 een nieuw front in het zuiden tegen de Oostenrijkers. De geallieerden verdeelden onderling het Turkse rijk. “ “ “ beloofden de Arabieren een eigen rijk als ze in opstand kwamen. “ “ “ beloofden de Joden een eigen staat, als ze in opstand kwamen. In 1917 brak in Rusland een revolutie uit. Tsaar Nicolaas II werd afgezet. De nieuwe leider Lenin sloot in maart 1918 de vrede van Brest-Litovsk. Rusland trok zich terug uit de Eerste Wereldoorlog. Begin 1917 kondigde de Duitse legerleiding een onbeperkte duikbootoorlog af. De Duitse onderzeeërs torpedeerden nu ook Amerikaanse schepen. Hierdoor besloot het Congres in de VS in maart 1917 tot oorlog. Tegen de overmacht van Frankrijk, België, Engeland en Amerika kon Duitsland niet op. In november 1918 kwam er een einde aan de oorlog in het westen. De Duitse keizer trad af en de nieuw gevormde Duitse regering gaf zich vervolgens over.