inleiding
- Moord op Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand was het startschot voor de eerste wereldoorlog.
- Het verhaal in het kort
De Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand werd in Sarajevo (hoofdstad van de Oostenrijkse provincie Bosnië) doodgeschoten waar hij de stad bezocht met zijn vrouw Sophie. Het maakte niet veel indruk op mensen omdat er wel vaker belangrijke mensen werden doodgeschoten, en Frans Ferdinand was lang niet de belangrijkste. Uiteindelijk bleek dat Princip met vijf anderen langs de route had gestaan om Frans Ferdinand te vermoorden. Ze waren in Servië opgeleid door de terreurbeweging Eenheid of de Dood, de Zwarte Hand. De groep wilde een groot Servië, waarbij Bosnië ook moest gaan horen, en werd geleid door iemand van de Servische Inlichtingendienst. Oostenrijk besloot Servië een lesje te leren. Het kreeg steun van Duitsland. Servië werd gesteund door Rusland, dat weer kon rekenen op Frankrijk. Ze hadden twintig jaar eerder al afgesproken in het geheim om bij een oorlog samen tegen Duitsland te vechten. Vanaf 1 augustus verklaarden de grote landen elkaar de oorlog.
- De geallieerden/ Entenen: Servië, Rusland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, VS, Italië, Canada, België, Portugal, Montenegro, Andorra, Japan en China.
- De Centralen/ Mogendheden: Duitse Keizerrijk, Oostenrijk-Hongarije, Ottomaanse Rijk.
- Oorspronkelijk hoorde Italië bij de Centralen, maar nadat de geallieerden in 1915 Italië veel land beloofden, liepen de Italianen over naar de geallieerden.
- Tijdperiodes:
Tijd van wereldoorlogen : 1900 – 1950
Eerste Wereldoorlog: 1914 - 1918
1.1
- Op 6 april 1896 begonnen in Athene de eerste Olympische Spelen.
- De Franse historicus Pierre de Coubertin kwam op het idee om de Olympische Spelen te laten herleven nadat restanten van Olympia werden opgegraven (van de 8e eeuw v.C.).
- De Industriële samenleving had sport populair gemaakt. Want de trein, het stoomschip en de groeiende welvaart maakten de komst van grote aantallen buitenlandse bezoekers en sporters mogelijk.
- Mensen gingen meer sporten in de Industriële samenleving, omdat ze minder bewogen doordat ze op kantoor werkten (en in steden woonden).
- Het nationalisme maakte sport ook populair: sport maakte jongens geschikt voor het leger, ze werden er hard en weerbaar door en kregen teamgeest en discipline. De Coubertin hield om die reden van sport, het Franse leger zou sterker worden voor een revanche tegen Duitsland.
- Franse-Duitse oorlog: 1871.
- Tijdmeting werd belangrijker en succes hing meer en meer af van snelheid.
- De Coubertin had als motto: citius, altius, fortius (Latijn voor sneller, hoger, sterker).
- De periode 1890 – 1914 werd door de Fransen La Belle Époque genoemd (het mooie tijdperk).
- Vooruitgangsgeloof: het idee dat het leven van de mensheid op den duur steeds beter wordt.
- Het La Belle Époque werd geïdealiseerd na de oorlog, omdat het na de gruwelen van de oorlog een mooie tijd leek.
- Tal van nieuwigheden, zoals de telefoon en het elektrische licht, maakten het leven aangenamer.
- Arbeiders verdienden meer, kregen beter te eten en hoefden minder lang te werken.
- Op verzoek van de spoorwegen werden internationale tijden ingevoerd. In 1846 werden de stationsklokken met elkaar verbonden via telegraafdraden.
- In 1891 deelden de Europese landen Europa op in drie tijdzones.
- Oost-Europese tijdzone: liep twee uur voor op Greenwich (Rusland).
- Midden-Europese tijdzone: liep één uur voor (Duitsland).
- Greenwichtijd: de tijd van de sterrenwacht van Greenwich in Londen, die op de hele wereld als standaard voor de tijdzones wordt gebruikt.
- Nederland ging over op de Greenwichtijd, maar tijdens de Duitse bezetting (WO II) voerden de Duitsers in Nederland de Midden-Europese tijd in à 16 mei 1940.
- In 1905 bedacht Engelsman William Willet dat het zonde was dat mensen sliepen terwijl de zon al op was, dat idee leidde tot een hevig debat, maar het werd niet ingevoerd.
- In de oorlog ontstonden brandstoftekorten, een uur langer licht ’s avonds zou energie besparen. Duitsland voerde in 1916 de zomertijd als eerste in. Andere landen volgden.
- De boeren hadden er een hekel aan, dus het was weer afgeschaft. Maar de boerenbevolking nam af en in 1970 voerde Frankrijk als eerste de zomertijd weer in, in 1976, Nederland volgde een jaar later.
1.2
- Vóór 1914 bestond in Europa al een sterk nationalisme. Duitsland en Rusland wilden meer macht en invloed en waren tegelijk bang voor elkaar.
- In 1892 hadden Frankrijk en Rusland een geheime afspraak gemaakt dat als één van hen door Duitsland werd aangevallen dat de ander Duitsland zou aanvallen.
- Overal heerste militarisme: waarden als moed, discipline en strijdlust staan dan hoog in aanzien.
- Wapenwedloop: soort wedstrijd tussen landen, wie de beste wapens hebben.
- Paar belangrijke oorzaken van WO I
1. Wedloop om de koloniën (een soort strijd om koloniën).
2. Vlootwedloop: tussen Engeland en Duitsland.
3. Bondgenootschappen (centralen en entente).
4. Wapenwedloop: tussen alle Europese landen.
5. Nationalisme (iedereen vond zijn eigen land het beste, en dachten dat ze iedereen aan konden, ze waren niet bang om ‘’even’’ een oorlog te beginnen).
- Arbeider probeerden hun lot verbeteren door het organiseren van stakingen en ze verenigden zich in vakbonden en politieke partijen.
- De driebond: Duistsland, Italië en Oostenrijk-Hongarije (Dubbelmonarchie).
- Alliantie: Frankrijk en Rusland.
- Aanleiding van WO I: was de moord op Frans Ferdinand en zijn vrouw Sophie door een beweging die streefde naar een onafhankelijk Slavisch Rijk (een Groot-Servië), Deze vond plaats op 28 juli 1914. De terrorist heette Gravilo Princip, 19 jaar.
- De moord op Frans Ferdinand was voor Duitsland een goede aanleiding om met Rusland af te rekenen, zodat Rusland niet sterker zou worden.
- De Duitsers verklaarde snel de oorlog (voor haar beurt, zo leek het) de oorlog aan Rusland en Frankrijk om een twee fronten oorlog te voorkomen.
- De Duitsers werkten met het Schlieffenplan:
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden