Hoofdstuk 1

1.1 * 3 motieven voor ontdekkingsreizen: · nieuwsgierigheid naar onbekende werelden · verspreiding van het christendom · handel met Azië * Via scheepvaartverbindingen mensen en o.a. tarwe, suikerriet, aardap-pels.®verbouwing nam toe®toename totale voedselproductie®toename bevol-king van Europa
1.2 * 3 vormen van Europese aanwezigheid: · handelsposten · vestigingskolonies · plantagekolonies
2.2 * Kleine groep Spanjaarden kon heel Azteekse Rijk veroveren door: · Azteken onder de indruk van Spaanse militairen · komst van Spanjaarden viel samen met verwachte terugkeer belangrijke goden®daarom gastvrij ontvangen · Spanjaarden kregen steun van door de Azteken onderworpen volken · Spanjaarden namen onbedoeld ziekten mee die de Azteken niet kenden, en er ziek van werden. 2.3 * Structuur Azteekse samenleving: sterk hiërarchisch: - machtige religieuze en militaire leiders (adel) - edelen hadden zeggenschap in stadsstaatjes - bevolking betaalde tribuut aan heren in ruil voor bescherming - heren van stadsstaten betaalden tribuut aan Azteekse top - onderworpen bevolking in landbouw, of ambachtslieden * Spanjaarden zagen in ontwikkelde Azteken een bedreiging

3.1 * encomienda= het recht om arbeid en tribuut te eisen van de Indiaanse bevolking binnen een bepaald gebied. Iemand met dat recht: encomendero * Bestuur van Spaanse gebieden in Amerika: - Spaanse Kroon - Koloniën: onderkoningen uit hoge Spaanse adel - Bijgestaan door raden van adviseurs + controleurs - Onderkoninkrijken opgesplitst in provincies - Provincies: regionale ambtenaren (i.p.v. encomendero) - Regionale ambtenaren kwamen uit Spanje en voerden wetten uit - Binnen provincies steden gesticht - Steden: Spaans gemeentebestuur. Spanjaarden konden grondrechten ko-pen en begonnen haciënda - Indiaanse nederzettingen vormden onderste bestuurslaag. Vielen onder verantwoordelijkheid provinciale ambtenaren. Dorpen behielden eigen be-stuur. - Dorpsbestuur door nazaten Indiaanse adel (=caciques). Spanjaarden voerden ambt van burgemeester in, bijgestaan door gemeenteraad. - Indiaanse dorpen betaalden tribuut aan Spaanse Kroon, burgemeester aansprakelijk. Provinciale ambtenaren moesten ervoor zorgen dat het geld werd afgedragen aan Spaanse Kroon. 3.3 * Indianen werden bekeerd tot het christendom, maar veel oude religieuze opvattingen bleven bestaan. * Ene priester zag Indianen als onbedorven kinderen van God, anderen beschouwden hen als zielloze mensen die door hun onwetendheid bijna dier waren. De eersten beschermden hen, de laatsten zagen hen als geboren slaven. * Indianen niet kunnen niet zomaar slachtoffers van de overheersing worden genoemd: ze konden met klachten naar de rechter en kregen vaak gelijk. 4.1 * Amerikaanse + Europese economie: er werden gewassen uitgewisseld, dieren enz. * exporteconomie: in dunbevolkte gebieden; plantages enz. * agrarische economie: productie van landbouw uitsluitend voor lokale of regionale markt. * staatkundig: nieuwe onderdanen van de koning: trouw + tribuut verschuldigd. * Standenmaatschappij ontstond: indiaanse en Amerikaanse “republieken” genoemd. 4.2 * In dorpen waar Spanjaarden zich vestigden raakten de culturen nauw verweven * Uit ontmoetingen tussen verschillende culturen in Latijns-Amerika ontstond een nieuwe, koloniale cultuur, die een synthese was tussen Indiaanse, Spaanse en Afrikaanse cultuur. * dit proces van culturele synthese werd mestizering genoemd. * 4 hoofdstanden: · Europese Spanjaarden · Amerikaanse Spanjaarden · ‘castas’ · Indianen
5.2 * oorzaken op lange termijn voor streven naar onafhankelijkheid: - grote bevolkingsgroei in koloniën®tekort aan grond o.a. door haciënda-eigenaren die in vorige perioden grond hadden bezet. - door bestuurlijke en economische maatregelen kregen Eur. Sp. Sterkere economische, politieke en sociale positie, maar Creoolse Spanjaarden ach-tergesteld®bemoeilijkte vooruitgang en leidde tot frustraties. - In loop van 18de eeuw duidelijk zelfbewustzijn ontstaan; Creoolse Spanjaarden voelden zich geen kolonisten meer, ook niet mindere van Europese Spanjaarden. * Korte termijn: - Economische crises na 1800 door droogte - Spanje in oorlog met Napoleon®Spaanse koning afgezet, revoluties nu geleid door Creoolse Spanjaarden, gericht tegen overwicht van Eur. Sp. * Voornaamste republieken uit onafhankelijkheidsstrijd: Argentinië, Chili, Mexico. 6.1 * Neokolonialisme= kolonialisme in vernieuwde vorm, gericht op exploitatie van zelfstandige gebieden die vroeger koloniaal waren. * Monroe doctrine= erkenning van de onafhankelijkheid van de nieuwe republieken in Latijns-Amerika door VS in 1822. later werd deze doctrine juist gebruikt om Amerikaans ingrijpen in Latijns-Amerika te rechtvaardigen. * Nieuwe afhankelijkheid tussen Latijns-Amerika en VS: ze waren economisch van elkaar afhankelijk door investeringen, enz. 6.4 * Amerikanen kochten en veroverden gebieden in Mexico
6.5 * Argentinië was afhankelijk van VS en Europa. Juan Perón industrialiseerde Argentinië, beschermde arbeiders en armen * Eigen industrie gestimuleerd om minder afhankelijk te worden, dmv - beperking import - industrie genationaliseerd * Regionale handelsmarkt opgericht om handel tussen Amerikaanse staten te stimuleren. (evenwichtige handelsrelaties)