Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis H1

Hoofdvraag: Hoe hebben mensen in de vroegste geschiedenis gebruik leren maken van de natuur?

Tijdvak: Tijd van Jagers en Boeren
Periode: Prehistorie
Van wanneer tot wanneer: X tot 3.000 v.Ch

Mummificatie
De Egyptenaren haalden eerst de ingewanden eruit. Daarna 70 dagen in zout. Daarna werd het lichaam gewassen en ingewikkeld in linnen (verband). Daarna deden ze het lichaam in een houten kist met de vorm van een mens. De kist werd rechtop gezet tegen de muur.

Primaire bron: Een bron uit die tijd waar we het over hebben.

Secundaire bron: Een bron uit die tijd waar we het over hebben, maar het komt niet uit die tijd.  

Archeologen: wetenschappers die met opgravingen het verleden van mensen onderzoekt.

Historici: wetenschappers die met behulp van bronnenonderzoek het verleden van mensen onderzoeken. Zij gebruiken meestal geschreven bronnen.

 Landbouw: het verbouwen van planten, het temmen en fokken van dieren door de mens.

Landbouwrevolutie: De ontdekking van landbouw ca. 10.000 v. C. in het Nabije Oosten. Deze ontdekking had grote gevolgen voor de leefwijze van de mens.

Sjadoef: een soort hefboomconstructie die water van lager gelegen land naar hoger gelegen land transporteert.   

Eenheidsstaat: een land met een centraal gezag, een hoofdstad en overal gelden dezelfde wetten.

1. 1. Graven naar het verleden

Deelvraag: Hoe komen we aan informatie over het verleden?  

Hoe is de eerste mens ontstaan? Alle godsdiensten kennen het scheppingsverhaal. Hierin maakt god de wereld. In de 19 eeuw beschreef Charles Darwin de evolutietheorie. Hierin verteld hij dat mensen afstammen van apen. De eerste mensen leerden bij de jacht en het bereiden van eten gebruik te maken van werktuigen. Zo is in Afrika de Homo Erectus ontstaan. Deze menssoort liep helemaal rechtop. Vanuit hier ontwikkelde de Homo Sapiens (Afrika) en Neaderthalers (Europa en Midden-Oosten). Dit was in 40.000 v.ch. Rond 30.000 v.ch stierf de Neanderthaler uit. We weten niet waarom en weten sowieso heel weinig van de Neanderthalers. De homo sapiens ontwikkelde zich verder en werd zo de huidige menssoort, Homo Sapiens Sapiens.
Alle mensen laten sporen achter deze sporen worden bronnen genoemd. Archeologen en historici beschrijven het verleden met behulp van bronnen. Er is een verschil tussen geschreven bronnen (iets wat te maken heeft met schrijven) en ongeschreven bronnen (bronnen waarbij geen schrift wordt gebruikt). De prehistorie is de periode waar alleen ongeschreven bronnen werden gebruikt. Hoe dieper in de grond een voorwerp wordt gevonden hoe ouder het is.
Wij gebruiken de Christelijke Jaartelling bij het bepalen van het ouderdom bij vondsten. De ouderdom kan ook vaak een eeuw of een tijdvak zijn.
Je kunt de geschiedenis ook indelen in maatschappijtypen. Bijv. De jager verzamelaar, de agrarische, of industriële samenleving.
Vanuit de historie hebben we geschreven bronnen.

1.2 Van kamp naar kamp

Deelvraag: Hoe leefden jager-verzamelaars?

De jager-verzamelaars leefden van de natuur. Ze maakten vaak werktuigen van steen, daarom wordt de periode waarin ze leefde ook wel de Steentijd genoemd. Jager-verzamelaars waren nomaden. Ze woonden niet heel lang op dezelfde plek, ze trokken van plek naar plek. Als er geen voedsel meer was of het weer werd slechter trokken ze verder. Draagvermogen betekent: de mogelijkheid van een plek om voldoende eten voor de mensen te vinden. De groepen bestonden ong. uit 30 personen en er was weinig bezit.
De jager-verzamelaars woonden vaak op een verhoogde plek in het landschap, om overstromingen te voorkomen. Ze jaagden op dieren en verzamelden vruchten en noten.
115.000 jaar geleden was er in onze streek een ijstijd. Nederland was niet bedekt met ijs, maar er heerste wel een poolklimaat. In de Oude Steentijd leefden er grote dieren zoals mammoeten. De mensen jaagden op deze dieren voor het vlees, de vacht en de botten. De ijstijd duurde ongeveer tot 10.000 v.Ch. ijskappen trokken zich terug en de tempratuur werd hoger, de mammoet stierf uit. Deze periode wordt door Archeologen de Midden Steentijd genoemd. Er kwam meer voedsel daardoor hoefden de jager-verzamelaars minder vaak te verplaatsen en ook de groep kon iets groeien.
Het is moeilijk te bepalen wat jager-verzamelaars dachten (geen geschreven bronnen). Ze moeten dus ongeschreven bronnen gebruiken zoals grottekeningen, graven en grafgriften.
Sommige archeologen vinden dat de tekeningen alleen maar laten zien op welke wijze er werd gejaagd. Andere denken dat ze gemaakt werden om speciale redenen bijv. de angst voor de dieren te verminderen en succes van de jacht te vergroten.
7500 jaar geleden kwamen er voor het eerst jager-verzamelaars in Nederland.

1. 1.  Jagers worden boeren

Deelvraag: Wat waren de gevolgen van de ontdekking van de landbouw voor het leven van de mens?

De landbouw is rond 10.000 v.Ch ontdekt in het Nabije Oosten (Iran, Irak en Syrië). Het Nabije Oosten werd ook wel de vruchtbare halve maan genoemd. Mesopotamië was een gebied liggend tussen twee rivieren. Rivieren hebben water en daardoor konden er plantjes groeien. Dit was het begin van de Nieuwe Steentijd. Mensen ontdekten dat ze zelf gewassen konden laten groeien (akkerbouw). Ook lukte het hen om dieren tam te maken en hun te fokken (veeteelt). De landbouw was ontstaan. De preagrarische samenleving (men leefde nog niet van de landbouw) was veranderd in een agrarische samenleving (samenleving van akkerbouw en veeteelt).
De oorzaken van het ontstaan van landbouw hebben te maken met het klimaat. Klimaatsverandering: warme winters en natte zomers. En minder gazelle, rendieren en ander groot wild