Historische context Koude Oorlog

Geschiedenis

De koude oorlog 1945-1991

Blokvorming

De koude oorlog was tussen het westerse kapitalisme en het oosterse communisme. Het communisme streefde naar een klasseloze maatschappij zonder kapitalisme. De Sovjet-Unie bleef als enige een communistische staat onder de totalitaire macht van Stalin. Verder wou Stalin dat er geen vrijheid van meningsuiting kwam. Burgers waren bang voor hem om opgepakt te worden en in werkkampen te worden gezet.

Vlak na de capitulatie van Duitsland kwamen Truman (VS), Stalin (SU) en Churchill (GB) bijeen in Potsdam, vlak bij Berlijn, waar ze probeerde een vredesregeling te maken met Duitsland.

Het wantrouwen van de Sovjet-Unie werd steeds eigenlijk steeds groter door de atoombom die Amerika had ontwikkeld. Door het wantrouwen wouden Amerika en de Sovjet-Unie Europa steeds meer controleren.

De Trumandoctrine leidde tot de containmentpolitiek; het indammen van het communisme.

Europa raakte verdeeld in een oost- en west blok waarbij de scheidingslijn dwars door Duitsland ging. Deze lijn werd het ijzeren gordijn genoemd en deze was streng beveiligd met landmijnen en prikkeldraad. Ook Berlijn was in 4 stukken verdeeld.

Op 6augustus 1945 werd ‘Little Boy’ losgelaten op Hiroshima in de hoop dat Japan zich zou overgeven. Op 15 augustus na de atoombom op Nagasaki gaf Japan zich eindelijk over.

Vanwege armoede in Europa was de kans op uitbreiding van het communisme heel groot. Amerika besloot om financieel een steentje bij te dragen. In ruil daarvoor moest Europa samenwerken met Amerika en hun toezicht toelaten.

In 1949 testte de Sovjet-Unie zelf ook een atoombom.

Confrontatie en co-existentie

De NAVO werd opgericht in 1949 maar pas in 1955 mocht Duitsland zich daarbij voegen. Duitsland vormde een nieuw leger en de reactie van de Sovjet-Unie hier op was het stichten van het Warschaupact. De DDR werd daar lid van en zo stonden beide Duitslanden tegenover elkaar, Europa was nu echt verdeeld.

Stalin overleed in 1953 en zijn opvolger was Chroesjtjov. Het communisme bleef bestaan maar het individu kreeg meer vrijheid.

In 1956 begonnen demonstraties in Boedapest over de vrijheid en democratie. Alles wat de communistische leider Navy vertelde kwam niet en Chroesjtjov was het niet eens met zijn standpunten en liet hem vermoorden.

Chroesjtjov wou vreedzame co-existentie. Het kapitalisme en het communisme zouden lang naast elkaar met vrede moeten leven.

In 1961 brak er crisis uit in Berlijn. Berlijn was het gat in het ijzeren gordijn.

Dit moest worden voorkomen en daarom bouwde de DDR in 1961 de Berlijnse muur die dwars door Berlijn liep. Het voortbestaan van de communistische staat is vast. Amerika deed er niets meer tegen.

In 1959 vestigde Fidel Costro op Cuba een communistische eenpartijstaat. In 1961 liet Kennedy Cuba aanvallen door de CIA.

Chroesjtjov richtte zijn rakketten vanuit Cuba op de VS om zo Costro te beschermen. In 1962 werden deze rakketten ontdekt door beelden vanuit de lucht. Kennedy eiste dat Chroesjtjov zijn rakketten weg zou halen. Hierop eiste Chroesjtjov dat Amerika Costro met rust zou laten en dat Amerika zijn rakketten in Turkije weg zou halen. Er dreigde een atoomoorlog.

Op 4 november 1956 bestormde jongeren het communistische hoofdkwartier omdat zij alles hoorde over de strijd in Boedapest. Beide partijen bekogelde elkaar en vielen elkaar aan.

In 1963 reisde Kennedy af naar Berlijn om daar zijn propaganda toespraak: ‘Ich bin ein Berliner’ te houden tegen het communisme. Kennedy werd gezien als vriend en beschermer.

Ontspanning

Na de Cuba crisis werd de relatie tussen beide beter, er kwam een periode van ontspanning (ook wel detente genoemd). Er moest beter communicatie plaats vinden tussen de Sovjet-Unie en Amerika. De oplossing daarvoor werd de Hot-line.

Chroesjtjov werd afgezet en zijn nieuwe opvolger werd Breznjev. Hij zei dat de Sovjet-Unie met geweld zou ingrijpen als communistische landen kapitalistisch zouden worden (Breznjevdoctrine). In de meeste gevallen was de dreiging al voldoende.

Na 1975 nam de spanning weer toe omdat de Sovjet-Unie middellangeafstandsrakketten plaatste. Als aanval deed Amerika precies het zelfde. Europa leidde hieronder.

De nieuwe Amerikaanse president Reagen sprak erg slecht over de Sovjet-Unie. Hij organiseerde ook een plan voor een ruimteschild dat raketten uit de lucht zou schieten.

Het SDI leidde tot onrust bij de Sovjet-Unie. Economisch ging het slecht met de Sovjet-Unie. Gorbatsjov kwam in 1985 aan de macht en wou met Reagen praten over de rakketten. En dit leidde tot een nieuw verdrag.

Eind 1988 liet Gorbatsjov de Breznjevdoctrine los en het communisme stortte in. Het westen ging open en het ijzeren gordijn werd opgeheven. In 1989 viel de Berlijnse muur.

In 1991 viel het communisme officieel.

Het einde van de koude oorlog leidde tot een nieuwe en betere samenwerking.

Het verdrag van Maastricht in 1992 richtte de Europese Unie op.