Historisch overzicht hoofdstuk : 1,2,3

§ 3.3

-       Veel Belgen waren naar Nederland gevlucht, de Nederlanders gaven de Belgen onderdak, zo hielpen ze elkaar, tot de Belgen weer rond 1917/18 naar huis konden.

§ 1.1

Wat werd er in de vrede van Versailles geregeld?

-       Engeland, Frankrijk, Italië en VS kwamen bij elkaar in het Franse Versailles. Zij waren de winnaars van de 1e wereldoorlog. Ze wilden voorkomen dat Duitsland dit nog een keer zouden doen.

Vrede van Versailles :

-       Duitsland moest een grootbedrag aan goud betalen om de oorlogsschade te herstellen.

-       Duitsland moest gebieden afstaan

-       Duitsland moest zijn koloniën afgeven

-       Het Duitse leger mocht niet groter zijn dan 100 000 man

-       Duitsland kreeg de schuld van de oorlog

-       Er mogen geen Duitse soldaten dichtbij de grens van Frankrijk en België komen. Het Rijnland.

§ 1.2

Hoe werd in Duitsland gereageerd op de Vrede van Versailles?

1918 à Duitse communisten wouden de macht grijpen, de regering kon dat voorkomen.

1919 à volksvertegenwoordiging. Duitsland werd een parlementaire democratie

SPD à Socialistische Partij Duitsland. Uit eindelijk werd ‘t Republiek van Weimar met 2 andere partijen.

-       Duitsland moest herstelbetaling betalen, maar dat lukte niet. Met de ondertekening van de vrede van Versailles was er officieel een einde gekomen aan de oorlog

§ 1.3

Waarom gingen landen samenwerken in de Volkenbond?

-       De Volkenbond werd opgericht door Woodrow Winson. Volgens hem was dit belangrijk om de vrede te bewaren. Een groot aantal landen werden lid. De senaat, de Amerikaanse volksvertegenwoordiging wilde er niks van weten. Omdat de VS er niet in zat, verzwakte de Volkenbond behoorlijk.

-       De Volkenbond was niet erg succesvol, ze konden de 2e wereldoorlog niet voorkomen. Ze werden op geheven.

-       De Volkenbond kan als een voorloper van de Verenigde Naties worden gezien

§ 2.1

Waarom brak in 1929 een wereldwijde economische crisis uit?

1919 à Duitsland moet herstelbetalingen doen. N.a.v. de Vrede van Versailles.

1923 à het lukt Duitsland niet meer om aan de herstelbetaling te vol doen. Ze besluiten extra geld te gaan drukken à gevolg inflatie. (waarde vermindering van het geld)

1923 à de Fransen besluiten om naar het Ruhrgebied te trekken en waardevolle grondstoffen in beslag te nemen.

1924 à VS is bereid om Duitsland geld te lenen voor de opbouw van de economie en herstelbetaling. (1924 tot 1929 loopt dit goed)

1929 à wereld economie stort in, Grote beurscrash op de New Yorkse beurs Wallstreet.

1929 à gevolg van Duitsland, doordat ’t geleende geld  terug betaald moest worden, stortte de economie in Duitsland in. à bedrijven moesten sluiten. à extreme werkloosheid.

§ 2.2                            

Welk gevolg had de economische crisis voor Duitsland?

Opkomst van het nationaal socialisme.

Direct na de WO1 wordt er een partij opgericht die DAP heet. Hitler wordt hier lid van, n.a.v. een toespraak die hij houd, wordt hij gevraagd actief mee te doen in de partij.

1921 à kom de NS voor de DAP à NSDAP à Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij

1923 à de NSDAP probeert de macht over te nemen in Beieren (deelstaat). De poging mislukt. En staat bekend onder de naam “Bierkeller Putch”. Dit is op illegale wijze gedaan.                                                      Hitler krijgt 5 jaar celstraf, maar hij zit maar 1 jaar uit. In de cel schrijft hij een boek “Mein Kampf” (Mijn strijd)

1923/30 à NSDAP, Landelijk een kleine part. Na 1930 groeit de partij enorm. Tijdens de Beurscrash/economische crisis.

1930/33 à bij de verkiezingen van 1933 komt de NSDAP aan de macht en Hitler wordt bond kanselier (premier) 43,9% van de zetels. De 1e wet die ze hadden ingevoerd was : Het verbond op alle politieke partijen, behalve de NSDAP, alleen de NSDAP regeert. Duitsland veranderd in een dictatuur.

§ 2.3                                                                                                                                  

-       Nederland was niet voorbereid op de crisis en dacht dat het wel zou mee vallen. Veel mensen werden werkloos en kregen steunuitkering, maar dat hielp niet echt. Als je werkloos was moest je elke dag gaan stempelen.

Verschaffingsprojecten à die werden opgericht zodat werklozen toch aan het werk zouden gaan

Aanpassingspolitiek à de regering hielp alleen als de nood erg hoog was

-       Corlijn dacht dat de crisis wel over zou gaan. Volgens hem was ’t veel belangrijker om Nederland neutraal te houden in de volgende oorlog. Extreme politieke partijen hadden niet veel invloed in Nederland. Nederland bleef democartisch.

§ 3.1

Welke ideeën hadden nationaal socialisten?

De belangrijkste ideeen van de NSDAP waren :

-       Een democratie

-       Duitsland wilde een grotere rijk

-       Weg met de Joden (antisemitisme)

Rassenleer à de nazi’s verdeelde de mensheid in hogere en lagere rassen. Duitsers stonden boven aan, helemaal onderaan stonden de Joden. Vermengingen van rassen zou leiden tot verzwakking. De hogere rassen hadden het recht om de lagere rassen te verwijderen. (Homo’s, zigeuners, gehandicapten, Joden)

-       Italië had ongeveer de zelfde ideeën als Duitsland. Ze waren Fascisten (extreem nationalistisch)

-       In die tijd was Mussolini de baas in Italië

De grootste verschil tussen Italië en Duitsland was 

-       Geen Jodenhaat

-       Geen rassenleer

1922 à Fascisten kwamen aan de macht in Italië

§ 3.2

Hoe kwamen de nazi’s aan de macht

-       Hitler beloofde allemaal dingen, geen werkloosheid meer etc. de meeste Duitsers waren het met hem eens.

1933 à NSDAP grootste partij in Duitsland. Met 43,9% van de zetels.

-       Hij zorgde er voor dat de Duitse Tweede Kamer een nieuwe wet aan nam.  Alleen de NSDAP mocht blijven bestaan à Duitsland werd een dictatuur

-       Via radio, film, kranten en tijdschriften werden de ideeën van de nazi’s verspreid

SA & SS à speciale afdeling waar je werd opgesloten als je een andere mening had, of Joods of zigeuner was. Je werd dan door de SS of SA van de straat geplukt.

§ 4.1

Wat zijn kenmerken van een totalitaire staat?

-       Nadat de nazi’s in 1933 aan de macht kwamen begonnen ze gelijk met het opbouwen van en totalitaire staat.

Kenmerken van een totalitaire staat

-       Er is gelijkschakeling

-       Dictatuur

-       Indoctrinatie

-       Rechten van de mens tellen niet meer

-       Alles moet gaan zoals de bazen (nazi’s) dat willen

§ 4.2

Hoe was het leven in nazi-Duitsland

-       De nazi’s beloofden veel, maar er kwam niks van terecht. Want alles ging naar het leger. De nazi’s zeiden dat het de schuld van de Joden was dat het niet beter werd. Vrouwen werden ontslagen om moeder te worden. Ze kregen hier bij leningen (kinderbijslag). Leraren moesten beloven dat ze de nazi-ideeën aan de kinderen zouden leren.

Gestapo (Geheime Staatspolitie) à had als taak politieke tegenstanders oppakken. Je kon dat ook belanden in een concentratiekamp.

Joseph Goebbels à Minister van propaganda

§ 4.3

Wat betekende nazidictatuur voor Joden?

Neurenbergse rassenwet

-       Je mag als een Duitser niet met een Jood trouwen

-       Je mag geen relaties hebben met Joden

-       Je mocht als Jood geen vrouwelijke Duitsers in dienst hebben

1938 à Kristallnacht

-       Joodse mensen en hun bezittingen werden die nacht aangevallen. Winkels werden geplunderd, synagogen in brand gestoken. Joodse mensen mishandeld of vermoord.

-       Na dit gingen veel Joden vluchten, maar dat leverde vaak ook niet veel op. Ze werden

-       botweg  weg gestuurd omdat die landen zelf ook in een crisis zaten.

WO2

1938 à Sudetenland (deel van Tsjecho-Slowakije, Duitsland eist die plek) en Oostenrijk kwamen bij Duitsland zonder oorlog.

Maart 1939 à Tsjecho-Slowakije komt ook bij Duitsland zonder oorlog.

24 augustus 1939 à sluit Duitsland een niet-aanvalsverdrag met Rusland.

Molotov-Ribbentrap verdrag (onstabiel verdrag. Hitler haat communisten).

Nationaal socialisten tegen de communisten.

1 september 1939 à inval Polen door de Duitsers.

West voor à Duitsland                                                                                                                                                                                         

 Oost voor à Rusland (USSR)

3 september 1939 à Frankrijk en Engeland verklaren de oorlog aan Duitsland. (geen militaire hulp)

Biltzkrieg à snelle opmars van het Duitse leger.

April – juni 1940

April à Denenmarken en Noorwegen (Zweden is neutraal)

Mei à Duitsland valt Nederland, België, Luxemburg aan.

Engeland staat er alleen voor. Duitsers vallen Engeland aan vanuit de lucht. à the Battle of Britian.

22 juni 1941 à Duitsland valt Rusland binnen. Duitsers creëerden hierdoor een 2 fronten. Later worden het er 3. Oost, West, Zuid – front.

7 december 1914 à Japan valt Pearl Harbor (Hawaii) aan.

Japan, Duitsland, Italië zijn bondgenoten daardoor verklaren de Amerikanen oorlog aan alle 3 de landen.

WO2 verloop

Ommekeer à geallieerden winnen stukken land.

1942 à slag om Stalingrad (Rusland)

1942 à Slag om El-Alamein (Noord-Afrika)

D-day à 6 juni 1944

WO2 in Nederland

10 mei 1940 à Duitsers vallen aan in Nederland

14 mei 1940 à Duitsers bombarderen Rotterdam. Na de bombardement geeft Nederland zich direct over.

In het najaar 1944à wordt Zuid-Nederland bevrijd (Brabant/Limburg). Door een mislukte veldslag in Arnhem (operation-Market Gardon)

Noorden à het noorden wordt pas in mei 1945 bevrijd gevolg à hongerwinter.

Einde van de WO2 à begin van de koude oorlog. In februari (4-11) in 1945  komen de 3 leiders Churchill, Rosevelt en Stalin om o.a. de toekomst van Europa te bespreken.

Conferentie Jalta

Hier ontstaan voor het eerst de tegenstelingen tussen USA(westen) en USSR(oosten). Welke landen komen onder welke invloedsfeer te staan.

VS

-         Democratische samenleving

-         Kapitalisme

-         Vrije markt

-         Privé bezit

-         Overheid heeft weinig invloed op de markt

-         België

-         Nederland

-         Luxemburg

-         Frankrijk

-         Italië

-         Groot-Brittannië

-         Griekenland

-         Spanje

-         Portugal

-         West-Duitsland

USSR

-         1 partij stelsel, dictatuur

-         Communisme

-         Planeconomie

-         Alles is in handen van de staat

-         Overheid beslist alles

-         Polen

-         Hongarije

-         Roemenië

-         Bulgarije

-         Oost-Duitsland

Joegoslavië had een status aparte à ze waren communistisch maar ze stonden niet onder de invloed van de USSR of VS

Wat betekend het begrip : “Koude Oorlog”

Het is een conflict waarin twee partijen bewapend tegen over elkaar staan, maar niet tot een werkelijke oorlog overgaan.

Paragraaf 2

Internationale organisatie VN à Verenigde Naties (26 juni 1945) VN is op volger van de Volkenbond die bestond tijdens de interbellum.

Momenteel heeft de VN 193 (leden) landen. Algemene vergadering (soort parlement)                                        

à daar worden besluiten genomen maar die zijn niet bindend.

De veiligheidsraad à heeft 5 parlement leden : China, Rusland, Rusland, VS,                      Groot-Brittannië, Frankrijk

10 niet-parlement leden, die voor 2 jaar zitting nemen.

Internationale organisaties. Vervolg à het ontstaan van samenwerkingen in Europa na de WO2

Europa raakt de leidende positie in de wereld kwijt. Om een rol van betekenis te blijven spelen moeten ze gaan samen werken.

1952 à EGKS is opgericht. Voorloper van uiteindelijke EU( E.E.G.)

De 1e lidstaten à Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland, Italië (EGKS)

 Paragraaf 4

JFK à John Fitzgerald Kennedy

Was de president van VS in 1960.

22-11-1963 à werd hij vermoord in de stad Dallas (Texas)

Om de moord van JFK blijven vele onopgeloste vragen, zoals ‘was het een conspiracy (samenzwering)

Paragraaf 5

Israël en het midden oosten (blz 102/105)

Israël à tijdens de Romeinse tijd hebben de Romeinen de joden verdreven van hun land, nadat ze in opstand waren gekomen. Deze verdrijving word ook wel ‘Diaspora’ genoemd. (70 na Chr.)

Na de WO1 krijgt Engeland zeggenschap over het gebied dat we Israël noemen. (±1920). In 1915 beloven ze achter een nieuwe Arabische staat zullen hebben in Palestina (Israël).                                                                                                                                           In die zelfde tijd beloofd minister Belfaur (Buitenlandse zaken) aan de Zionisten dat in het gebied Israël(Palestina) een Joodse staat mag worden gesticht.

Zionisten à Joden die alles hadden om een Joodse staat te stichten.

1918 à David Ben Goerion sticht de staat Israël, hij word volledig gesteund door West-Europa en de VS

Direct na de oprichting ontstaat het eerste conflict tussen Israël en de Arabische buren.

1. 1948 à oorlog n.a.v. stichting
2. 1948 – 1967 à 6 daagse oorlog
3. 1967 – 1973 à Jom Kippoer oorlog

Direct na de oprichting ontstaat het eerste conflict tussen Israël en de Arabische buren.

1. 1948 à oorlog n.a.v. stichting
2. 1948 – 1967 à 6 daagse oorlog
3. 1967 – 1973 à Jom Kippoer oorlog

Camp David akkoorden vrede à Egypte – Israël (bron 28/104)

6.1

Staatskundige veranderingen in EU sinds 1989

-         Een wording van Duitsland (oost en west samen)

-         Uit een vallen van Tsjecho-Slowakije (Tsjechië en Slowakije)      

-         Uit een vallen van Sovjet Unie (USSR)

In o.a. Rusland, Oekraïne, Wit Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Kazachstan

-         Uit een vallen van Joegoslavië       

Kroatië, Slovenië, Servië, Macedonië, Montenegro, Kosovo

Tijdens de periode tussen 1918 en 2001 wordt ook wel gezegd dat de VS de enige overgebleven wereldmacht is.

Maar na 2001 weten we dat het anders is gelopen, wegens de terreur aanslag op de Twin Towers in New York.

Deze aanslag worden gepleegd door fundamentalistische moslims, die in het westerse kapitalisme een groot vijand zien. 

Paragraaf 1 : bron 5,6,8,9                                                                                                                        Paragraaf 2 : goed droog nemen.