H3 paragraaf 1t/m3 samenvatting

Begrippen paragraaf 1

Fabriek: bedrijf waar op grote schaal met machines producten worden gemaakt.

Massaproductie: systeem waarbij je met behulp van machines grote hoeveelheden goederen van dezelfde kwaliteit produceert.

Huisnijverheid: het op een ambachtelijke manier thuis maken of bewerken van producten.

Industrialisatie: verdringing van landbouw en huisnijverheid door de industrie als voornaamste middel van bestaan

Industriële samenleving: samenleving waarin industrie het voornaamste middel van bestaan is.

Industriële revolutie: de grote verandering in de samenleving waarbij in industrie en verkeer steeds meer machines werden gebruikt. In Engeland gebeurde dit tussen 1760 en 1850, in andere delen van Europa en de VS later in de 19de eeuw.

Samenvatting paragraaf 1

Veranderingen in de economie.

In een landbouw-stedelijke samenleving was landbouw het belangrijkste middel van bestaan, maar handel en nijverheid speelden ook een grote rol.

In de tweede helft van de 18de eeuw verschenen in Engeland de eerste fabrieken. Ze stonden langs de rivieren, omdat met behulp van de waterkracht de machines werden aangedreven.

Hoe kon het fabriekssysteem in Engeland ontstaan?

Engeland had veel ondernemers, die vooral in wollen en katoenen stoffen handelden, deze stoffen lieten zij op het platteland weven door boeren. Door nieuwe uitvindingen kwamen er steeds betere, maar ook duurdere spin- en weefmachines.

Er waren voldoende werkkrachten voor een fabriek. Door verbeteringen in de landbouw waren de opbrengsten hoger en was er meer voedsel dus kon de bevolking groeien.

Engeland profiteerde van zijn koloniën in Azië en Amerika. Daardoor hadden Engelse ondernemers voldoende geld om met nieuwe machines te experimenteren. De koloniën leverden goedkope grondstoffen als katoen en vormden de bewoners van de koloniën een mooie afzetmarkt voor industrieproducten.

De stoommachine

Er kwam bij de rivieren te weinig plek voor machines dus moest er een nieuwe aandrijvingskracht komen. Dat werd de stoommachine, een uitvinding van James Watt.

Engeland had grote voorraden steenkool en ijzererts. Steenkool was de brandstof voor de machine. Van ijzer werden bruggen, machines en spoorwegen gemaakt.

Ingrijpende gevolgen.

De industrialisatie had grote gevolgen. Landbouw was niet langer meer het voornaamste middel van bestaan. De industriële productie steeg enorm en dorpjes en stadjes groeide uit tot grote steden.

Om grondstoffen en producten vervoeren waren er betere verbindingen nodiger werd een 7000 km kanaal gegraven later reed er de eerste stoomtrein over de spoorweg, Engeland is een industriële samenleving geworden.

Begrippen paragraaf 2

Modernisering: een verandering in de economie waardoor producten niet langer worden gemaakt met behulp van mens-, dier-, wind- of waterkracht, maar met behulp van machines en fabrieken.

Kapitalisme: een economisch systeem waarbij alles draait om het bezit van geld (kapitaal) in handen van particuliere ondernemers (fabrikanten, bankiers), die proberen zo veel mogelijk winst te maken.

Arbeidsomstandigheden: de omstandigheden waaronder mensen hun werk doen, zoals hun werkruimte en werktijden.

Kinderarbeid: het werken van jonge kinderen in bijvoorbeeld landbouw of industrie.

Klassensamenleving: een samenleving die niet uit standen, maar uit klassen bestaat; klassen zijn groepen mensen met ongeveer het zelfde inkomen en bezit; in een klassensamenleving kan je van sociale laag veranderen, in een standensamenleving niet.

Samenvatting paragraaf 2

Vooruitgang?

De industriële revolutie zorgde voor modernisering. In plaats van wind en water deden nu machines het grootste deel van het werk.

Steden en landen die vroeger moeilijk te bereiken waren, waren nu door spoorwegen en kanalen aan elkaar verbonden.

Stoomschepen zorgden voor regelmatige verbindingen tussen de continenten.

De industrialisatie viel samen met het kapitalisme. In dit economische systeem draait alles om het geld.

In een landbouwsamenleving ligt de macht bij mensen met grond.

In een landbouw-stedelijke samenleving is het bezit van kapitaal belangrijker, vanwege de handel.

In een industriële, kapitalistische samenleving nog meer kapitaal nodig, vooral om nieuwe machines aan te schaffen.

Het kapitaal is in handen van particulieren ondernemers ( bankiers, fabrikanten), die zoveel mogelijk winst proberen te maken.

Arbeidsomstandigheden in de fabriek.

Het kapitalisme was gunstig voor de eigenaren van de fabrieken. In eerste instantie ondervonden arbeiders alleen maar nadelen. De arbeidsomstandigheden waren beroerd:

De werkdagen waren lang: 14 tot 16 uur. Een werkweek duurde 6 dagen en er waren geen vakanties.

Het werk was saai en eentonig. Voor de komst van machines maakte handwerkers een compleet product als een stoel, een tafel of een hek.de machine deed nu het meeste en de arbeiders alleen nog maar simpele handelingen.

Er gebeurde veel ongelukken en het werk was ongezond. Fabriekseigenaren besteedden weinig aandacht aan veiligheidsmaatregelen; die kosten alleen maar geld. regelmatig zaten mensen met armen of benen vast in de machines. De lucht in fabrieksstallen was vochtig en smerig en er klonk een oorverdovend lawaai.

De lonen waren laag. De bevolking groeide en de hoeveelheid werk in de landbouw werd minder. Werkgevers profiteerden hiervan door weinig te betalen. Als je protesteerde volgde je ontslag.

Kinderarbeid kwam veel voor. Kinderen gehoorzaamden beter en kregen lagere lonen. Omdat machines het zwaarste werk deden. Kon het resterende werk door de kinderen en vrouwen gedaan worden. Het geld dat ze verdiende was hard nodig om het gezin te onderhouden.

Klassen vervangen standen.

sinds de middeleeuwen had afkomst je plaats in de samenleving bepaald. In plaats daarvan kwam er een klassensamenleving.

Voortaan bepaalde bezit en inkomen tot welke sociale laag je behoorde.

De hoogste laag bestond uit rijke fabrikanten en bankiers, daarna kwamen de hogere en lagere middenklasse en onderaan stonden de arbeiders.

De arbeiders hadden weinig of geen bezit en kregen lage lonen. Pas aan het eind van de 19de eeuw profiteerde zij van de welvaartstijging

Begrippen paragraaf 3

Urbanisatie: verstedelijking; toename van het percentage mensen die in steden woont.

Leefomstandigheden: de omstandigheden waaronder mensen wonen en werken.

Epidemie: snelle verspreiding van een besmettelijke ziekte onder een groot deel van de bevolking.

Liefdadigheid: het vrijwillig helpen van mensen in nood met geld of goederen.

Samenvatting paragraaf 3

De steden groeien.

De komst van de industrie zorgde ervoor dat er honderdduizenden mensen van het platteland naar de stad verhuisden.

Dorpen en kleine steden groeiden uit tot enorme industriesteden als Manchester, Leeds en Liverpool.

De nieuwkomers gingen in nieuwe arbeiderswijken wonen, dicht bij de fabrieken. Dit was noodzakelijk omdat er in het begin nog nauwelijks openbaar vervoer was.

Er werden zoveel mogelijk huizen op zo weinig mogelijk grond gebouwd. De arbeiders verdienden immers weinig en konden niet veel huur betalen.

Armoede en ziekte

De leefomstandigheden in de binnensteden en arbeiderswijken waren beroerd. Schoon drinkwater was er bijna niet. Uitwerpselen kwamen terecht in beerputten, die meestal overvol waren. Ander afval werd op straat gegooid, of in grachten, beekjes of rivieren.

De fabrieksschoorstenen bliezen vuile rook uit. Die smerige lucht ademden veel mensen in.

Door de slechte hygiëne braken er veel besmettelijke ziekten uit die veel slachtoffers maakten.

Besmettelijke ziekte als cholera maakte in korte tijd veel slachtoffers.

De mensen in de steden letten zowat niet meer op elkaar. Daardoor gingen er steeds meer mensen naar de kroeg in plaats van de kerk. Drankmisbruik kwam veel voor.

Kinderen kregen geen onderwijs en groeiden op in een beroerde omgeving.

Verbeteringen.

De hogere klassen hadden het beter. Zij woonden in de buitenwijken, in ruime huizen met fraaie tuinen. De echte elite ging in landhuizen ver buiten de stad wonen.

De kerk wou ook ergste nood van de armen bestrijden.

Aan het eind van de 19de eeuw begon de overheid maatregelen te nemen om de leefomstandigheden te verbeteren. Zo kwamen er waterleidingen en riolering, waardoor de uitbraak van besmettelijke ziekten aanzienlijk verminderde.

Er kwamen scholen en er kwam meer geld voor politieagenten. Er kwam beter openbaar vervoer met trams, bussen  en treinen, er kwamen snellere verbindingen. Een arbeider kon nu verder van zijn werk wonen.