H3 kennen en kunnen

Geschiedenis MEMO

Hoofdstuk 3 – HAVO 2

A. Nieuwe ideeën over bestuur en samenleving in de Verlichting

• Was de Verlichting een nieuwe manier van denken?
• Het is een nieuwe manier van denken, de verlichting begon rond 1650. Geloof en traditie maakte plaats voor logische en verstandelijke redenering. De verlichte denkers hadden kritiek op de kerk, het bestuur en de samenleving.
• Wat vonden Verlichte denkers niet goed aan de standensamenleving en het bestuur in Frankrijke en de Republiek?
• De Verlichte denkers vonden dat je vrij en gelijk was geboren. Ze vonden ook dat je de gezondheid, vrijheid of bezit van anderen mocht aantasten. De standensamenleving leidde tot machtsmisbruik. De Verlichte denkers vonden dat burgers invloed moesten hebben in het bestuur. Een Engelse meende dat een koning de macht uit handen van het volk kreeg. De koning moest dus de rechten beschermen en als hij dat niet goed deed mocht je hem daarvoor straffen.

B. In Frankrijk en de Nederlanden willen burgers grondrechten en politieke invloed

• Hoe begon de Franse Revolutie?
• De meeste Fransen hoopten dat de Nationale Vergadering verandering bracht en de situatie zou verander. Toen het gerucht ging dat Lodewijk soldaten zou sturen om de leden van de Nationale Vergadering gevangen te nemen, kwamen de arme Parijzenaren in Opstand. Op 14 juli bestormde tienduizend inwoners de Bastille.
• Was de Franse Revolutie een revolutionaire verandering?
• De Franse Revolutie was een Revolutionaire verandering. Door de Revolutie werden de voorrechten(privileges) afgeschaft van de 1e en de 2e stand. Er een Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger aangenomen. Over het bestuur pas in 1791, toen was de grondwet klaar. De absolute macht kwam zo ten einde.
• Had de Franse Revolutie een gematigde en een radicale fase?
• In de Nationale Vergadering waren de Gematigden (weinig veranderingen en/of veranderingen geleidelijk doorvoeren) de baas. Radicalen grepen de macht toen het volk nog ontevreden was. De Radicalen wilden het gewone volk meer invloed geven. Dit pakte verkeerd uit, het liep uit op een schrikbewind de Terreur. Iedereen die niet meewerkte werd onthoofd onder de Guillotine.
• Welke idealen van de Franse Revolutie worden door Napoleon over Europa verspreid?
• De populariteit van Napoleon nam enorm toe en dat van Het Directoire sterk af. Napoleon had veel oorlogen gewonnen en haalde daarmee ook veel geld binnen. Doordat het Directoire niet populair was pakte Napoleon on de macht. Hij maakte een nieuwe Grondwet waarin stond dat de burgers inspraak in het bestuur hadden, maar eigenlijk was het een dictatuur
• Welke kritiek hadden de Nederlandse burgers op het bestuur?
• Ze vonden dat door het bestuur het slecht ging met de economie. De regenten dachten alleen aan hun eigen macht en rijkdom. De handel groeide al langere tijd niet meer en de werkloosheid nam toe.
• Voor welke veranderingen zorgde de Bataafse Revolutie in Nederland?
• Er kwam een grondwet voor alle burgers, waar in stond dat ze vrijheid van meningsuiting hadden en vrijheid van geloof. Voorrechten van de adel e Geestelijkheid werden afgeschaft en de dienstplicht ingevoerd. Er kwam ook een nationaal belastingsysteem. Er kwam geen algemeen kiesrecht, maar meer mannen dan voorheen kregen kiesrecht. Wetten waren voortaan overal gelijk, gewesten en steden mochten zelf geen eigen regels en wetten maken.