Geschiedenis 2vwo 1.1-1.5

hoofdstuk1.1

Portugeese handelsrijk in azie:
1542 vertrok vasco da gamma voor de 3de keer van portugal naar India
Portugeze zeelieden begonnen in de 15e eeuw te verkennen -> om zelf specerijen te halen.
-> daarvoor moesten ze landen met handelsnetwerken veroveren. (lukte vaak niet)
Vaak konden ze wel gewoon handel voeren en met geweld konden ze vaak contracten afsluiten.
(om hun handels te beschermen werden er handels posten gemaakt langs de kust.

spanje ontdekt de nieuwe wereld:
Portigeze handelsrijken in azie werden gezien als verbreiding van spaanse macht in amerika.
1492 ging columbus op reis om India te vinden maar vondt amerika inplaats daarvan. Hij ging aankust en noemde de mensen indianen. Pas later op andere reizen van columbus wist hij dat het eigenlijk niet India was.

Spaans amerika:
in 1492 wilden de spanjjaarden amerika in bezet nemen.(want goud en waardevolle dingen+meer christen)
De Spanjaarde gingen naar amerika met vuurwapens en ijzer zwaarden om indianen te bestreden.
in 1521 versloegen de indianen de azteken en niet lang daarna de inca's. De spanjaarden gingen tegen de cultuur en geloof van de indianen en vlak daarna werden de indianen christelijk.(niet gedwongen)
-De verovering van amerika veranderde veel in de maatschappij. Ook bij Europa(goud en zilver voor handel=veel geld) europa gebruikte al dat geld voor oorlogen tegen de osmaanse,nederlandse en franse rijk.

europeese expansie:
Na de ondekkingsreizen was de ocean geen hindering meer, de oceaan was een toegangs weg naar nieuwe werelden en culturen en er was nu ook regelmatig contact met europa en de wereld. Er werden nu ook kolonien gemaakt(door engelse, spanjaarden, portugezen, fransen en nederlanders). Er ontstond zo wereldhandel er werden specerijen en dergelijke over uit de wereld gebracht. Machthebbers bestreden en buitten andere landen uit. Zo was er meer kennis over scheepvaart en de wereld, ze konden alles letterlijk in kaart brengen. De mensen begonnen zo ook meer over de wereld te denken, het was zo niet alleen wat in de bijbel werdt verteld.

Hoofdstuk 1.2

peperdure handel
Europa handelde veel rond de middellandse zee, met kooplieden uit het Midden-oosten en Noord-Afrika.
Ze handelde ook vooral voor specerijen en waardevolle spullen. (peper,edelstenen,kaneel,zijde,gember etc.)
Specerijen zijn ook goed voor je gezondheid en heel duur. Veel rijke machthebbers gebruikte specerijen om te laten zien hoe rijk je bent.

karavanen uit het oosten:
Specerijen en goederen kwamen vaak uit Oost-Azie, (erg kostbaar). Karavanen brachten die goederen en een bekende route was de zijderoute. Die ging vanaf China naar het middeloosten. Handelaren deden dit vaak in ettapes, was je klaar met je gedeelte van de route had voltooid verkocht je je goederen, Dat ging van handelaar naar handelaar tot europa. De prijzen stegen daardoor ook.(elke handelaar moest winst maken dus de goederen werden steeds elke keer voor een hogere prijs verkocht.
kooplieden

Marco polo:
Maar een paar europeanen om zelf te reizen. Niccolo en Maffeo polo besloten om uit venetie te gaan om te handelen, zo gingen de broederds in 1270 de zwarte zee over te steken. Ze kwamen toen aan bij de khan die nooit een westerling had gezien en hun met eerbetoon ontvangen, ze vertelde over europa.
-2 jaar later gingen ze weer op dezelfde reis maar met niccolos zoon Marco polo. Hij maakte een reisverslag en werdt toen beroemd, veel mensen geloofde hem niet echt.

Rond de middellandse zee:
In de 14e en 15e was er een machtig turks rijk, Het osmaanse rijk. De sultan breidde zijn rijk uit op balkan en noord-afrika. Hij beheerste ook de handelsroutes voor luxe goederen. na de vergroting van het grond gebied kwam er een tijd van rust en vrede: 'Pax Ottomana' Voor de europeanen was dit goed maar ook bedreigend er was een tijd van rust waardoor de handel ook goed kon, (vooral de venetie profitteerde hier van) maar er was ook strijd tegen het osmaanse legers en de prijzen gingen ook heel erg omhoog

Op zoek naar Indie:'
Europa ging opzoek naar nieuwe handelscontacten en specerijen etc. Niemand wist precies waar en wat indie was. Over land kon je indie niet bereiken, de osmaanse hielden je tegen. de europeanen gingen zo een nieuwe zeeroute vinden met een nieuw ship.(kraak). De kraak had kannonen en heel veel goederen dragen. Er werden nieuwe dingen zoals het astrolabium en het kompas. sterrenhemel,zon en windrichtingen hielpen met navigeren. men wist toen zeker dat de wereld rond was.

1.3 Het portugese handelsrijk:
Portugezen waren de eerste mensen die durfde op handelsreizen te gaan, de prins hendrik de zeevaarder zorgde in de 15e voor schepen en geld. Hij was zelf geen reizeger maar nam wel zeelieden in, hij verwachte grote winst en wou het rijk van papa john vinden, daarnaast wou hij ook dat papa john christelijk was zodat hij tegen de islamatische handelaren in kon gaan. UIt portugal gingen de eerste ontdekkingsreizergers->ontdekte eilanden. Ze gingen niet te ver weg want ze wisten niet wat achter de atlantische ocean was. Aan de afrikaanse kusten stichtte ze forten voor voedsel en water alle ontdekten info over routes moest geheim blijven.
1488-bartholomeus kaap de goede hoop af
> carreira da india
1498- vasco da gamma india

Aankomst in India:
Toen vasco da gamma aankwam in india, kwam hij arabische handelaren tegen die het niet eens waren met de portugezen, zo liep het tot geweld uit en ging vasco da gamme terug met maar een klein deel van de producten, ook veel zeelieden gingen dood aan scheerbuik 2 van de 4 schepen kwamen terug. maar die producten brachten zoveel op dat de koning besloot om nog een reis te doen . Pedro Alvares Cabral volgde de route van vasco da gamma en ontdekte brazillie, veel meer reizen werden daarna gehouden en ze maakte veel winst.

winstgevend handelsrijk:
Vaak moesten portugezen met geweld een handelsplek bezitten en het koloniseren van hele stukken land kon niet door te kort aan mensen, ze hebben dan als oplossing factorijen geplaats.(bewaakte handelsposten) Door dat bezit nemen van havensteden konden de portugezen een winstgevend handelsrijk maken. Specerijen werden verzameld en aan protugal gegeven. In europa waren de turkse aranbische handelaren concurrenten. Kooplieden gingen investeren in bedrijven die te maken hadden met handel en schepen om zo veel mogelijk winst te maken. (kapitaal investiren in internationale handel)->handelskapitalisme.