1946 – Oorlog tussen Vietminh en Frankrijk werd een guerrilla-oorlog.
1950 – Vietminh krijgt steun van het vers opgerichte communistische China.
                = deel plan Stalin:
                China zorgt voor verspreiding communisme in Azië
                SU in Europa

§2.3 – Het vertrek van de Fransen

1953 Dien Bien Phu – Militair fort van de Fransen aangevallen door de Vietminh, na wekenlange oorlog wilde Frankrijk stein van VS, maar deze kregen ze niet omdat VS samen met GB wilde gaan, maar GB was bang voor oorlog met SU.
à 6 mei 1954 – val van Dien Bien Phu.

Vietminh had het grootste deel van VN in handen, Fr wilde niet meer vechten en VS weigerde communisme te laten winnen. President Eisenhouwer met dominotheorie.

7 mei 1954 – Geneefse conferentie
- Vietminh moest terug tot de 17e breedtegraad,
- Vietnam moest neutraal worden, geen lid van bondgenootschappen,
- Frankrijk zou binnen 2 jaar vertrekken.

Teleurstelling voor Ho Chi Minh, maar hij vestigde zijn hoop op de verkiezingen die over 2 jaar zouden komen om zo Vietnam onder hem te verenigen.

Maar VS weigerde het communisme te laten winnen en maakte van Zuid-Vietnam een zeer anti-communistische staat en richtte de ZOAVO op (verbond anti-communistische aziatische landen). Dit mocht de VS omdat hij het contract van de Geneefse Conferentie niet had ondertekend. Maar toch: IN STRIJD MET DE GENEEFSE GEEST.

§2.4 – Twee vijandige staten

De verkiezingen kwamen niet. Ho Chi Minh kreeg nergens steun, SU en China waren bang voor conflict met VS. Zo ontstonden 2 gescheiden staten:
- Noord-Vietnam, communistisch, een eenpartijstaat.
- Zuid-Vietman, kapitalistische democratie olv Ngo Dinh Diem. Maar hij gebruikte het geld van de VS voor eigen doeleinden à ontstond zeer corrupte politiestaat.
à VS (Kennedy) zag het door de vingers, Diem was zeer anti-communistisch en streng katholiek.

1954 – 130.000 Vietminhstrijders zijn naar  het noorden gevlucht, duizenden bleven achter om terreuraanslagen te plegen, maar werden door Diem streng vervolgd. Er werden in 4 jaar 12.000 mensen geexecuteerd en zetten er 10 duizenden in concentratiekampen.

Hoofdstuk 3 – Amerika gaat over tot oorlog

§3.1 – Volksopstand in Zuid-Vietnam

Na 1954 richtte de Noord-Vietnamese regering zich op de opbouw van het communisme in Noord-Vietnam, toch wilden ze nog steeds een ongedeeld Vietnam en aan het eind van de jaren 50 besloot Noord-Vietnam de strijd te hervatten.

Noord-Vietnam begon in het geheim infiltranten en wapens naar het zuiden te sturen via de Ho-Chi-Minhroute door de jungle.

1960 – Vietcong opgericht. Dit was het leger van het Nationaal Bevrijdingsfront (front waarin alle oppositie tegen Diem verenigd was).

àVerzet Zuid-Vietnam nam sterk toe. Vietcong kreeg delen platteland in handen.

Diem kwam onder amerikaanse druk met een programma om de landbouw te hervormen. Er kwamen ‘versterkte dorpen’ waar boeren een beter leven zouden krijgen. Maar waren niet in trek: boeren werden gedwongen erheen te verhuizen, wat in strijd was met het boeddhisme, de boeren hadden generaties lang op hetzelfde land gewoond en zo hun voorouders aanbeden.

Onvrede in de dorpen werd zo groot dat de Vietcong er kon infiltreren.

Ook in de steden werd Diem’s regime gehaat:
8 mei 1963 – Diem’s troepen openden vuur op protesterende boeddhisten. Ze protesteerden omdat het was verboden de geboortedag van Boeddha met vlaggen te vieren. à Overal braken rellen.
De dagen van Diem’s regime waren geteld.

§3.2 – Alarm in het witte huis

President Kennedy wist weinig van de Vietnam-kwestie toen hij president werd. Maar een week na zijn president wording kreeg hij te horen over de opstanden in Zuit-Vietnam. Hij vond ook dat ze er hard moesten optreden om zo verspreiding van het communisme te voorkomen. Dit werd versterkt door dat Chroestjov in een toespraak liet weten dat het verzet tegen het imperialisme op steun uit moskou kon rekenen.

Kennedy stuurde onderzoeksteams naar vietnam om de stituatie te bekijken. Daarna stuurde hij militaire adviseurs, helikopters en stond hij gebruik van ontbladerinsmiddelen en napalm toe. Kennedy vond dat Zuid-Vietnam zelf de oorlog moest winnen en ging er vanuit dat de adviseurs weer snel zouden vertrekken, maar in het geheim gingen ze steeds actiever meevechten.
1961 à 8000 adviseurs                 1963 à 16.000 adviseurs

Kennedy wilde dat Diem voor sociale en democratische hervormingen ging zorgen, hij trok zich er niks van aan en het drong tot de amerikanen door dat hij beter kon verdwijnen.
1-11-1963 – Diem in pantservoertuig onderweg naar vliegveld vermoord.
22-11-1963 – Kennedy wordt vermoord.
à opgevolgd door Johnson, realiseerde dat situatie in Vietnam kritiek was. Na val Diem was de Vietcong in opmars.

§3.3 – Johnsons dilemma

Drie mogelijkheden van Johnson:
1. Kernwapens inzetten,             Nee, leverde gevaar op voor conflict China en zelfs WOIII
2. Zich terugtrekken,                     Kreeg veel steun, het ging steeds slechter met Vietnam, militairen                                                      vochten na het vertrek van Diem met elkaar en voelden zelfs voor                                                      een verbond met de Vietcong. Waarom een land verdedigen als het                                                              niet verdedigd wilde worden? Maar terugtrekking zou gezichtsverlies                                                           betekenen, dus nee.
3. Troepen sturen.                         Probeerde uit te stellen, stuurde wel militaire adviseurs, maar                                                                              stuurde geen grondtroepen en stond geen bombardementen toe.

Hij wilde weinig in Vietnam doen omdat hij met een ambitieus binnenlands programma bezig was “Great Society”. Hij wilde een verzorgingsstaat opbouwen die armen en zwarten een volwaardige plaats in de samenleving gaf, hij wilde een eind maken aan de armoede en rassendiscriminatie. Dit was kostbaar, hierdoor was een dure oorlog in Vietnam niet mogelijk. Het was of dit, of dat.

è Oorlog was onvermijdelijk, maar zou zo lang mogelijk worden uitgesteld. Hij koost voor een ‘beperkte oorlog’.

• Zo min mogelijk amerikaanse slachtoffers,
• Gevoerd met conventionele middelen,
• Oorlogsgebied moest beperkt bijven tot Vietnam.

§3.4 – Johnsons oorlog

2-8-1964 – Tonkinincident, amerikaanse torpedobootjager aangevallen door Noord_Viernamese torpedoboten. Nauwelijks schade, maar veroorzaakte opwinding. Werd nog een torpedobootjager naar de Golf gestuurd en die werd ook aangevallen (wat nooit bewezen is).
à Tonking-resolutie – Johnson mocht alle nodige maatregelen nemen om elke gewapende aanval tegen de amerikanen te vergelden en verdere agressie voorkomen.

Johnson kon doen wat hij wilde.

1965 - Operatie Rolling Thunder, het systematisch bombarderen van Noord-Vietnam. VS dacht dat het zo voorbij zou zijn met de Vietcong. Maar dit was te optimistisch en er werden steeds meer militairen naar Vietnam gestuurd:
Begin 1965          17.000 man
Eind 1965            180.000 man
1966                      360.000 man
1968                      540.000 man

Waarom konden Noord-Vietnam en de Vietcong de VS weerstaan?
                ○      Ze hadden machtige bondgenoten, de VS was bang voor een conflict met China.                 ○      China leverde heel veel wapens en munitie.                                                                                 ○      China vocht niet mee, maar stuurde wel heel veel technici en arbeiders om de economie                draaiende te houden.                                                                                                                                       ○       Kregen hulp van de SU, leverde hoogwaardige bewapening, zoals straaljagers en                                         luchtdoelraketten.

Hoofdstuk 4 – Vrede met eer?

§4.1 – Het Tet-offensief

Maatregelen VS:
○      Systematisch bombarderen van Noord-Vietnam: gaf niet toe.
○      Ho-Chi-Minhroute werd onder vuur genomen: hielp ook vrij weinig.

Amerikanen vochten tegen een onzichtbare vijand: de Vietcong voerde een guerillaoorlog, zij hadden het initiatief, zij openden de aanval.
Amerikanen voerden een “search and destroy” tactiek.
Amerikaanse opperbevelhebber Westmoreland dacht de oorlog te winnen door zoveel mogelijk vijanden te doden à maatstaf van succes: “bodycount”.
Agent Orange – agressief ontbladeringsmiddel, veranderde oerwoud en rijstvelden in kaal maanlandschap.

Begin 1968 – Johnson was optimistisch, er was vooruitgang geboekt in de afgelopen 3 jaar. Geloofde dat de overwinning niet ver weg was.
Maar:
30-1-1968 – Tet-offensief. Op het Vietnamese nieuwjaar vielen geheel onverwacht de communisten de amerikaanse basis in Saigon binnen. Amerikanen en het Zuid-Vietnamese leger wisten het offensief vrij snel te breken. Grote verliezen voor de Vietcong.

Westmoreland wilde meer soldaten om de oorlog te winnen, maar Johnson trok de conclusie dat de oorlog niet te winnen was en stuurde geen troepen. Hij liet weten de bombardementen te staken en te willen onderhandelen met Noord-Vietnam over vrede.
Onderhandelingen gingen op 13 mei 1968 in Parijs van start.

§4.2 – Groeiend verzet in Amerika

Tot 1965 was niemand tegen de Vietnam Oorlog, een paar jaar later veranderde dat sterk.
Dit kwam door door:
○             Media, het was de eerste televisieoorlog. In het begin optimistisch, maar later liep het ook de                oorlogsgruwelen zien. Dit zorgde voor protest.
○             De anti-oorlogsbeweging.
○             Groeidende verdeeldheid in de politiek.

Blanke jongeren uit de middenklasse kwamen in opstand tegen de gevestigde orde. Dit was de ‘protestgeneratie’. Ze waren tegen de Vietnamoorlog en vonden de angst voor het communisme belachelijk.

Er kwamen discussiebijeenkomsten (teach-in) en protestmarsen. Het begon heel ordelijk,  maar werd steeds massaler en agressiever. Het bleef niet beperkt tot de jongeren, steeds meer Amerikanen keerden zich tegen de oorlog. Ook in het congres, het parlement en bij partijgenoten van Johnson ontstonden verdeelde meningen.

§4.3 – 1968

Dat de politiek verdeeld was kwam aan het licht toen J. William Fulbright in 1966 openlijk asfstand nam van Johnson.
De oorlog in Vietnam was volgens velen niet te winnen, maar er waren ook veel mensen die juist vonden dat de VS harder moest optreden: het congres viel uiteen in 2 kampen, de ‘duiven’ en de ‘haviken’.

In 1968 bereikte de binnenlandse chaos zijn hoogtepunt. Martin Luther King en Bobby Kennedy werden vermoord, de anti-Vietnamdemonstraties werden roeriger en massaler dan ooit.

De vredesonderhandelingen met Noord-Vietnam liepen nergens op uit en Johnson besloot de bombardementen te hervatten.

Richard Nixon won de verkiezingen. Hij was een felle anti-communist en was tot het Tet-offensief vóór de oorlog geweest, nu presenteerde hij zich (door de druk van de publieke opinie) als de man die snel de oorlog zou eindigen. Maar hoe?

Hij wilde een nederlaag hoe dan ook voorkomen, hij hield vast aan de dominotheorie. Ook zou een nederlaag het vertrouwen van de rest van de wereld in de VS aantasten. à “peace with honor”.
○             Hij wilde de oorlog vietnamiseren, de amerikaanse troepen terugtrekken en het Zuid                Vietnamese leger versterken.
○             Noord-Vietnam onder druk zetten door meer bombardementen uit te voeren.
○             Wilde de SU en China zo ver krijgen Noord-Vietnam tot vrede te dwingen.
○             Stuurde adviseur Henry Kissinger om in het diepste geheim met Noord-Vietnam te     onderhandelen over vrede.

§4.4 – Nixons oorlog

Nixon beloofde een eervolle vrede door de amerikaanse troepen terug te trekken en toch een nederlaag te voorkomen. Dit bleek onmogelijk.

Hij breidde eerst de bombardementen uit, nu ook op Laos en Cambodja. Dit om een eind te maken aan de Ho-Chi-Minhroute. Dit moest eerst geheim blijven, maar toen het uitlekte besloop Nixon tot een invasie in Cambodja. à leidde tot protest, door het congres moest de invasie gestaakt worden.

Ook Kissenger bereikte niks met zijn onderhandelingen.

Nixon en Kissinger probeerden het Noorden af te zwakken door toenadering te zoeken bij de SU. Nixon was ook de eerste amerikaanse president die Moskou bezocht. Maar deze driehoeksdiplomatie loste weinig op.

10-1972 – Akkoord tussen Nixon en Kissinger en Noord-Vietnam:
                ○             Binnen 60 dagen Amerikanen vertrokken.
                ○             Vietcong mag veroverde posities behouden.
                ○             Vietcong zou samen met het regime in Zuid-Vietnam verkiezingen organiseren.
Leider Zuid-Vietnam, generaal Thieu was woedend en eiste amerikaanse garanties. Kissinger ging met de eisen naar Noord-Vietnam, maar ze waren onbespreekbaar.

Kissinger had de wereld laten weten dat de vrede nabij was, maar na Nixons herkiezing werden rond kerst 1972 de zwaarste bombardementen (kerstbombardementen) van de oorlog uitgevoerd. Het doel was de burgerbevolking van Hanoi. Dit om de Noord-Vietnamesen naar de onderhandelingstafel te dwingen.

Dit leidde tot wereldwijd protest, maar had wel het gewenste effect: Noord-Vietnam hervatte de onderhandelingen, ook Thieu gaf toe. En op 23-1-1973 werden de Parijse vredesakkoorden getekend. Ze verschilden weinig van de eerste afspraken.

SU voerde de militaire steun op, VS trok juist weg à Noord-Vietnamees offensief leidde tot een hele communistische staat.

Hoofdstuk 5 – De gevolgen van de oorlog

§5.1 – Ontwricht Vietnam

Noord-Vietnam
Het slagveld lag vooral in Zuid-Vietnam, in Noord-Vietnam was ‘alleen maar’ gebombardeert. Toch stond het leven geheel in teken van de oorlog. Tijdens de oorlog was de economie in Noor-Vietnam draaiende gehouden door ondergrondse fabrieken, vrouwen en Chinezen. Het land werd ’s nachts bewerkt. Er vochten ook veel vrouwen mee, zij aan zij met de mannen.

Hongersnoden werden voorkomen door de strak georganiseerde communistische economie en hulp uit China. Ze kregen net genoeg om niet te verhongeren, maar ze gingen niet in opstand: ze hadden slechtere tijden gekend.

Zuid-Vietnam
Zuid-Vietnam was veel zwaarder getroffen. De meeste slachtoffers waren burgers. De landbouw werd verwoest door napalm en ontbladeringsmiddelen. 4 miljoen boeren vluchtten naar de steden, die explosief groeiden. De plattelandsbevolking was nooit veilig, overdag kwam het Zuid-Vietnamese leger en ’s nachts de Vietcong.

Zuid-Vietnamesen waren wel beter gevoed en gekleed dan Noord-Vietnamesen. Maar goed ging het niet met de economie, ze gaven meer geld uit dan dat er binnenkwam. Alleen economische activiteiten gericht op de amerikanen bloeiden op.

Infrastructuur was verwoest, landbouwgronden en bossen vernietigd en er heerste een enorme werkeloosheid. Veel werkelozen zochten hun heil in de misdaad en prostitutie. Er was nauwelijks specialistische medische zorg voor gewonden.

Door de oorlog werden de verschillen tussen Noord en Zuid nog groter.

§5.2 – Soldaten en veteranen

Als gevolg van de dienstplicht was de Vietnamoorlog een “working class-war”. Driekwart van de militairen kwam uit een lager sociaal milieu. Het verzet was vooral een zaak van de welvarende middenklasse.

Charley = amerikaanse benaming voor de Vietcong

Jongens gingen trots de oorlog in, maar eenmaal daar werden ze geconfronteerd met de vreselijkste dingen en de uitzichtloosheid van de oorlog. Vooral na 1968 gaven ze de hoop op en zochten ze troost in de bars en bordelen van Saigon. Er waren 40.000 van de 300.000 amerikaanse soldaten verslaafd geraakt aan heroïne. Ook uitte de frustratie zich in racistische incidenten en een slecht moraal. Dit laatste zorgde voor vreselijke oorlogsmisdaden.

Eenmaal thuisgekomen kwamen de soldaten in een isolement. Huwelijken liepen stuk, soldaten pleegden zelfmoord, kwamen in inrichtingen, waren verminkt of kregen ziektes als kanker en diabetes. Ook kregen ze vaak last van waanvoorstellingen, nachtmerries en angstaanvallen.

Deze combinatie van psychische klachten en lichamelijke klachten werd bekend als het Vietnamsyndroom.

Op den duur werd de oorlog bespreekbaar en gingen veteranen zich organiseren, hierdoor konden veel wel weer gewoon een leven opbouwen. Dit kwam mede door overheidssteun in de vorm van speciale ziekenhuizen, uitkeringen, verzekeringen en studiebeurzen. Hierdoor konden veel veteranen uit een achtergesteld milieu een carriere maken die zonder de oorlog niet mogelijk was geweest.

Voor de verwerking kwamen er talloze vietnamfilms en monumenten.

§5.3 – Een nationaal trauma

Ook voor heel Amerika werd de Vietnamoorlog een trauma, het nationale zelfbeeld en het vertouwen in de politiek was beschadigd.

Johnson en Nixon hadden zich tijdens de oorlog schuldig gemaakt aan leugens, bedrog en het achterhouden van informatie. Hierdoor werd het congres sterken. Toen de Pentagon Papers uitlekten wist iedereen over het bedrog van de presidenten. Nixon was woedend, hij verdacht overal tegenstanders en bespioneerde iedereen. Hij werd betrapt in 1972 bij het plaatsen van afluisterapparatuur in het democratisch hoofdgebouw Watergate. In het proces dat volgde bleek dat Nixon zich schuldig had gemaakt aan omkoping, intimidatie, vervalsing en andere politieke zonden. Hij trad af als president in 8-1974 en werd opgevolgd door Jimmy Carter in 1976

§5.4 – De wereld na Vietnam

Relatie VS met Europa:                Vietnamoorlog bron van irritaties, veel protesten vanuit Europa.
Relatie VS met SU:                         Verbeterde, er kwamen afspraken over kernwapens en er ontstond                                                  een economische samenwerking. Later kwamen er ook afspraken                                                      over de mensenrechten. Hier trok Moskou zich echter niets van aan,                                                  waardoor de spanningen eind 70e jaren weer toenamen.
Relatie VS met China:                   Verbeterde, vooral door erkenning in veiligheidsraad.

Détentepolitiek – politiek van ontspanning. Dit werd gevoerd door de VS.

VS had geleerd zich voorzichtiger te zijn bij internationale conflicten. Ook hielden ze de pers ver van het slagveld, zodat nauwelijks iemand iets over het leed te weten kwam.

Vietnam
Na de vereniging van Vietnam was het lijden nog niet voorbij. Miljoenen mensen hadden verwanten verloren of waren verminkt. De landbouw en economie was verwoest en tot op de dag van vandaag veroorzaakt Agent Orange kanker, suikerziekte en de geboorte van geestelijk of lichamelijk gehandicapte kinderen.

Ook economisch en politiek ging het slecht. In Cambodja heerste een van de bloedigste regimes uit de wereldgeschiedenis: dictator Pol Pot en zijn Rode Khmer vermoordden in 3 jaar 3 miljoen mensen. Vietnam viel Cambodja binnen, brachten Pol Pot ten val en stelden een pro-Vietnamees regime in.
à China geergerd, viel Vietnam binnen maar verloor in de grensoorlog die volgde.

Er kwam een strak communistisch systeem en het kapitalisme werd uitgeroeid. De intelectuelen vluchtten weg.

1986 – Vietnam besloot het roer om te gooien: er kwam een zekere economische vrijheid. De relatie met de VS werd beter en Vietnam mocht handelen. Er kwamen veel internationale bedrijven (waaronder tientallen amerikaanse) in het land en in 2000 had Vietnam de voedselhulp van de VN niet meer nodig.

Tijdlijn

1850-1941           Indochina voor de Fransen.

1941-1945           Vietminh grijpt na bezet Japan zijn kans.

1946-1954           Eerste Indochinese oorlog. Fransen gesteund door VS tegen de Vietminh.

1954-1956           VS lossen Frankrijk af. Na Dien Bien Phu vertrekken de fransen, maar blijven de amerikanen. Vietnam wordt in 2en gedeeld.

1956-1961           Noord en Zuid groeien uiteen.

1961-1963           Vietcong rukt op. Pogingen Zuid-Vietnam en VS om ze tegen te houden lopen op niets uit. Kennedy wordt vermoord à Johnson

1963-1968           Johnson steeds een stapje verder. Wil communistische overwinning voorkomen, stuurt grondtroepen en laat Noord-Vietnam bombarderen. Vietcong houdt stand, mede door de steun van SU en China.

1963-1968           Johnson steeds een stapje verder. Wil communistische overwinning voorkomen, stuurt grondtroepen en laat Noord-Vietnam bombarderen. Vietcong houdt stand, mede door de steun van SU en China.

1968                      Begin van het einde. Regering geloofd dat het einde nabij is, maar na Tet-offensief blijkt dit niet zo te zijn. Johnson begint vredesonderhandelingen, maar lopen op niets uit. Nixon wordt president.

1969-1973           Bommen en diplomatie. Nixon wil oorlog niet verliezen en wil “peace with honor”. Begin 1973 komt er een vredesakkoord waarbij de Vietcong zijn posities in Zuid                                   Vietnam mag houden.

1973-1975           De val van Zuid-Vietnam. De amerikaanse troepen zijn weg, maar de oorlog is nog  niet voorbij. Noord-Vietnam valt Zuid-Vietnam aan, waarna Saigon valt en Vietnam wordt verenigd onder een communistische regering.