De Eerste Wereldoorlog

Geschiedenis, Hoofdstuk 1 “De Eerste Wereldoorlog Paragraaf 1 “Oorzaken”  De aanslag - Turken hadden de balkan bestuurd. Deze viel richting Europa uiteen in Griekenland, Servië, Roemenië en Bulgarije. Deze landen vechten met elkaar om de grond. - Rusland en Oostenrijk– Hongarije wilden de balkan. 1878: Turken weg uit Bosnië- Herzegovina, komt in handen van Oostenrijk– Hongarije. 1908: Oostenrijk– Hongarije neemt ook het gebied Bosnië- Herzegovina in. 1914: Franz Ferdinand en zijn vrouw worden dood geschoten. Begin van alle oorzaken die leiden naar de Eerste Wereldoorlog.  De Juli- crisis
Oostenrijk- Hongarije stuurt Duitsland een brief om mee te helpen Servië uit te schakelen. Duitsland hielp, omdat ze Oostenrijk- Hongarije niet in de steek wilden laten. Duitsland ging er vanuit dat Rusland Servië niet zou helpen. Oostenrijk- Hongarije stuurde Servië een brief met een aantal eisen erin. Als Servië deze niet zou opvolgen kwam er een oorlog. Rusland wilde Servië niet in de steek laten, en vertrouwde Frankrijk en Groot- Brittannië dat ze Duitsland in toom hielden. Toen Oostenrijk- Hongarije en Servië oorlog hadden, ging Rusland zich mobiliseren. Daardoor ging Duitsland zich ook mobiliseren. Rusland kreeg een brief dat ze moesten stoppen met de mobilisatie, maar dat deden ze niet. Duitsland verklaarde toen Rusland de oorlog. Frankrijk en Groot- Brittannië lieten Rusland niet vallen en gingen mee doen.  Dieper liggende oorzaken

Door de moord begon de oorlog, maar er waren daarvoor nog andere oorzaken, naar het lijden van de Eerste Wereldoorlog. - De wedloop om koloniën. Er kwamen nieuwe macht bij (Italië, Duitsland, Japan, VS) en de toenemende industrialisering, wilden de nieuwe machten ook koloniën hebben. - Frankrijk  Groot- Brittannië, om Soedan. - Spanje  VS, om koloniën. Spanje was ze bijna kwijt. - Duitsland  Frankrijk. Na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 annexeerde Duitsland Elzas en Lotharingen. Frankrijk wilde dit gebied terug en wilde een revanche voor de nederlaag. - Oostenrijk- Hongarije  Rusland. Beide landen wensten vergroting van hun grondgebied en versterking van hun invloed op de Balkan. - Oostenrijk- Hongarije  Italië. Italië claimde grondgebied van Oostenrijk- Hongarije. - Duitsland  Groot- Brittannië. De bouw van een Duitse slagvloot met de thuishaven in de Noordzee leidde tot een wapenwedloop met Groot- Brittannië. De conflicten versterkte het wantrouwen, er ontstonden twee blokken: - Driebond = Duitsland, Oostenrijk- Hongarije en Italië - Triple Entente = Rusland, Frankrijk, Groot- Brittannië Paragraaf 2 “Totale Oorlog”  Het verloop van de strijd - Duitsland wilde Frankrijk verslaan voordat het leger van Rusland de Russisch- Duitse grens had bereikt. Duitsland wilde Frankrijk verslaan door middel van het Schlieffenplan. België gaf ze geen doorgang, en toen de Duitsers in Frankrijk waren, bleek hun plan niet te lukken. Ze werden gedwongen tot een tweefrontenoorlog. - Er ontstonden twee partijen. De Centralen, Duitsland en Oostenrijk- Hongarije met het Osmaanse Rijk en Bulgarije. De Geallieerde, de Triple Entente met Japan, Italië, Roemenië en Griekenland. De VS verklaarden in 1917 Duitsland de oorlog. Zo werd het een wereldoorlog met zeeslagen bij Zuid- Amerika, gevechten in het Verre Oosten en Afrika en veldslagen in het Midden- Oosten. - Nieuwe wapens: vliegtuigen, vlammenwerpers, gifgas en tanks. Maar geen voordeel. - Rusland tegen Oost- Pruisen en Oostenrijk- Hongarije. In Oost- Pruisen werden de Russen verslagen en verdreven, later ook in Oostenrijk- Hongarije. Dit kwam omdat het Russische leger wel groot maar slacht uitgerust was. - Overal waren de Geallieerden minder. - Op zee hadden de Britten een blokkade. Daar konden de Duitsers niet door heen en kwamen zonder spullen. Daarom gingen zij duikboten en zetten. Vaak troffen ze neutrale schepen, en dat was een reden voor de VS om Duitsland de oorlog te verklaren.  Het thuisfront - Omdat de landen veel soldaten vier jaar lang in deden zetten, moest de rest van de bevolking zorgen voor wapens, munitie, voedsel, kleding, onderdak, transport en medicijnen. De hele samenleving was ingeschakeld voor de oorlog. Het was een totale oorlog, en het thuisfront was net zo belangrijk als het echte front. De rol van de mensen veranderde kwantitatief, werden groter, als kwalitatief, werden machtiger. - Kwantitatief; de staat werd groter. De uitgaven stegen, de belastingen werden verhoogd, de inkomsten-, vermogens- en winstbelastingen stegen en de staten leenden meer waardoor de schuld groter werd. - Kwalitatief; de staat werd machtiger. De regeringen kregen meer macht. Fabrieken die niets voor de oorlog betekenden moesten worden gesloten. Bouw moest alleen voor de oorlog zijn. Probeerde de meningen van mensen te sturen door censuur en propaganda. - De sociale verhoudingen veranderden. De socialisten kregen een belangrijkere rol in het bestuur van het land. Stakingen werden voorkomen, daardoor kregen de vakbonden erkenning en de arbeiders hogere lonen. Vrouwen wilden na de oorlog door werken op de arbeidsmarkt. Vrouwen kregen meer rechten en kort na de oorlog zelfs kiesrecht. Paragraaf 3 “De Russische Revolutie”  De februari- revolutie - Begin 1917 ontstond er oorlogsmoeheid en ontevredenheid. In Rusland was de toestand het ergst. Het leger viel uiteen, de bevolking had voedseltekorten en de politieke situatie was heel slecht in het land. Vanaf januari waren er stakingen in Petrograd. In maart (februari in Rusland) kwam het tot voedselrellen en schietpartijen. De Russische troepen sloten zich aan bij de demonstranten en later belande de stad in de handen van de demonstranten. Op 12 maart trad de keizerlijke regering af, op 15 maart deed Nicolaas II afstand van de troon en zijn broer wilde niet op de troon. Dit was het einde van de tsaristische heerschappij.  De Voorlopige Regering
Er kwamen drie machtscentra in Rusland: - De officieren van het tsaristische leger. Zij wilden herstel van de oude orde. - Voorlopige Regering. Liberalen uit de Doema, zij wilde liberale hervormingen. - Sovjets, de arbeiders- en soldatenraden. Zij wensten radicale veranderingen. - De voorlopige regering zette de oorlog voort, maar dat was geen goede beslissing. Ze wilde niet opgeven want dat zou Rusland de steun van Groot- Brittannië en Frankrijk verliezen, vrede moeten sluiten met Duitsland en als internationale machtsfactor zijn uitgeschakeld. - De mensjewieken en sociaal- revolutionairen vormden samen een regering, maar van de regering kwam weinig terecht. Hij was mislukt. De mensen waren boos en gingen meer luisteren naar radicale alternatieven, door de Bolsjewieken.  De Bolsjewieken
Op 16 april 1917 kwam Lenin, leider van de Bolsjewieken, in Petrograd aan, door het Duitse leger vanuit Zwitserland naar Rusland. De Duitsers hoopten op een ontwrichting van de Russische samenleving. De Bolsjewieken kregen de macht en beloofde vrede, brood en land aan de mensen. Lenin was vooral groot in de grote steden en onder de soldaten. De aanhang van de Bolsjewieken bleef groeien, ook na aantal mislukte dingen.  De Oktoberrevolutie
De Bolsjewieken kregen de macht, omdat de regering nog maar zwak was. De Bolsjewieken hadden een paar taken. De controle over het land winnen, hun programma uitvoeren en de oorlog beëindigen. In december was een wapenstilstand met de Centralen, de eerste van de drie taken was klaar. Finland, de Baltische staten, Polen en Oekraïne kwamen onder Duitse controle na de Vrede van Brest- Litovsk.  De burgeroorlog en de oprichting van de Sovjet- Unie
De andere twee taken waren moeilijker. Controle over het land kregen ze pas na de drie jaar durende burgeroorlogen. De Bolsjewieken stonden onder druk en voerden censuur in, verboden andere partijen, richten en geheime politie op en voerden executies uit zonder vorm van proces. Rusland werd een eenpartijdictatuur. De hele economie werd onder controle van de staat gebracht. De voedseltekorten wilden ze oplossen door de boeren meer te laten produceren. Op het einde van de burgeroorlog en de introductie van de NEP, kon het regime de ergste economische problemen oplossen en werd de Sovjet- Unie opgericht.
Paragraaf 4 “Versailles”  De ineenstorting van de Centralen
Het duurde een tijd voordat de Amerikaanse soldaten in Europa aankwamen. In die tussentijd wilde Duitsland de oorlog in Frankrijk beslissen. Alle soldaten moesten terug komen, en werden naar Frankrijk gestuurd. Ze slaagden er wel in de Geallieerden terug te dringen maar de doorbraak mislukte. Toen de Amerikaanse soldaten aan gekomen waren, drongen zij samen met de Geallieerden het Duitse leger terug. Eind september kregen ze te horen dat Bulgarije op instorten stond en niet veel later moesten de Duitsers een wapenstilstand houden.  De wapenstilstand
Op 1 oktober werd de liberale prins Max van Baden in Duitsland rijkskanselier. Hij deed een paar dagen later aan de Amerikaanse president Wilson het verzoek om een wapenstilstand en vredesonderhandelingen. Tijdens de gevechten, werden wapenstilstandsonderhandelingen gevoerd door Turkije, Oostenrijk- Hongarije en Duitsland. 30 oktober sloot Turkse Rijk een wapenstilstand. Oostenrijk- Hongarije viel uiteen. Oostenrijk een wapenstilstand en de Habsburgse keizer deed afstand van de troon. Dit was allemaal gebeurd in een zeer korte tijd. Overal werden arbeiders- en soldatenraden opgericht en Duitsland ondertekende een wapenstilstand.  De vredesverdragen van Parijs
Er waren allemaal vredesonderhandelingen in Parijs. In deze onderhandelingen stond hoe het verder moest met Duitsland. Frankrijk wilde Duitsland compleet verzwakken, en kreeg ook grotendeels zijn zin. Toen Duitsland het verdrag zag waren ze niet blij en waren het er niet mee eens. Als ze het niet zouden tekenen zouden de Geallieerden weer in oorlog komen, dat wilden ze ook niet. Ze ondertekende het Verdrag van Versailles. Er waren ook andere vredesverdragen. In het Verdrag van St. Germail werd de zelfstandigheid van Hongarije, Tsjecho-Slowakije, Joegoslavië en Polen door Oostenrijk erkend en verloor het gebied aan Italië. Ook mocht het zich niet aansluiten bij Duitsland  Gevolgen van de oorlog
Er waren veel mensen gestorven aan de oorlog. Griepepidemie, voedseltekorten en gewoon slachtoffers. Er veel materiële schade. Economisch was Europa er slecht aan toe, het moest geld gaan lenen bij Amerika. Tijdens de oorlog produceerden Europa alleen nog maar voor de oorlog, toen ze daarna overschakelde op vredesproductie, zagen ze dat veel markten verloren waren. Er ontstonden grote stromen vluchtelingen. Geld daalde en de positie van de vrouw veranderde. De mensen die voor een bepaald land hadden gevochten, bleven er wonen. De oorlog had ook nieuwe wapens gebracht. Als laatste waren er politieke veranderingen. Staten verdwenen, monarchieën vielen en grenzen werden opnieuw gemaakt. Duitsland werd aangekeken als de aanstichter van de oorlog. Duitsland pikte dit niet en wachtte op een moment dat ze konden terug slaan, terug tegen het Verdrag van Versailles.