Auschwitz: Leon Poliakow

De uithongeringdood Zelfs de gevangenen met de sterkste constitutie gingen tenslotte ten onder aan de honger, de kou en het leed. In de werkplaatsen van de Buna-fabrieken was de gemiddelde levensduur zes maanden. Een gevangene die in de laatste fase verkeerde, stond in Auschwitz bekend onder de naam "Muzelman". "Onder dergelijke omstandigheden vermagert de afgebeulde, ondervoede en tegen kou onvoldoende beschermde gevangene in toenemende mate en valt 15, 20, 30 kilo af. Hij verliest 30-35% van zijn lichaamsgewicht. Het gewicht van de gemiddelde mens daalt tot 40 kilo. Men kan ook minimumgewichten van 30 en 28 kilo vaststellen. De gevangene verbruikt zijn reserves aan vet, en zijn spierkracht. Hij verliest de in zijn lichaam aanwezige kalkbestanddelen. Hij wordt om in de klassieke term uit de kampen te spreken een 'Muzelman'". Een belangrijke omstandigheid hierbij is het geestelijk en moreel verval waarmee de lichamelijke aftakeling gepaard gaat. Is deze tweeledige aftakeling helemaal voltooid, dan vertoont de betrokkene een typisch beeld: hij is letterlijk en figuurlijk helemaal uitgeperst, komt langzaam vooruit, kijkt met strakke blik, en heeft een uitdrukkingloos gezicht. De Muzelman heeft geen besef meer, en biedt ook totaal geen weerstand, hij is geen mens meer maar een beest.

De overlevenden De meest waarschijnlijke lotsbestemming van de Joden te Auschwitz was eerst het 'Muzelman-worden', en later sterven. Maar er waren uitzonderingen. Er waren een aantal functies en werkzaamheden, posten en baantjes, die aan sommige bevoorrechte gevangenen de mogelijkheid bood in een betrekkelijke welstand te leven, en zelfs hun medegevangenen uit te buiten. De SS belastte zich slechts met de bewaking en de supervisie over de gang van zaken, maar alle andere zaken werden draaiende gehouden door de gevangenen zelf. Deze gevangenen konden Auschwitz overleven. Zij hadden een dak boven hun hoofd, en waren beschut tegen weer en wind. Zij hadden meer mogelijkheden om aan eten te komen, en ook om zich lichamelijk te verzorgen. De Joden die arts waren hadden een beter kans op overleven dan ieder ander beroep. Ook gevangenen van Duitse origine hebben het er dikwijls levend afgebracht, en binnen deze groep mensen waren de Duitse misdadigers bevoordeeld. Uit verschillende getuigenverklaringen kan je opmaken dat mensen die zich niet in de gewone maatschappij konden aanpassen, zich het best konden aanpassen aan de kampsituatie, ook zij vormden een grote groep overlevenden. Heel opvallend was het aantal doden na de bevrijding. De gevangenen hadden hun lichaam meedogenloos in stand gehouden, om in vele gevallen pas na de bevrijding de strijd op te geven, dit wil zeggen, op het moment dat aan de spanning een einde was gekomen.

Dit wil je ook lezen:

Zo schrijf je een goed opiniestuk

De boekhouding van Auschwitz De Politische Abteilung was de administratieve afdeling van de Duitse politie. Zij was het oog van de Gestapo, die op haar beurt een soort ministerie vormde dat bepaalde taken van het Rijksministerie van Binnenlandse Zaken aan zich getrokken had. De Politische Abteilung had verklikkers in dienst om de gevangenen te bespieden; zij had tot taak vluchtpogingen te verijdelen en te voorkomen. De afdeling legde ook dossiers aan die voortdurend bijgehouden werden. Deze dossiers hadden betrekking op de 'geregistreerde' gedeporteerden, dus zij die niet dadelijk na aankomst in het kamp vergast waren. Dit wil zeggen dat de dood van zij die onmiddellijk vergast werden, volkomen anoniem bleef. Tenslotte deed de Politische Abteilung ook nog dienst als burgerlijke stand. Hier werden doorheen de hele oorlogsperiode slechts tien à twintig geboorten geregistreerd, één huwelijk, en tienduizenden sterfgevallen. In de dossiers deden zich twee mogelijkheden voor. Joden werden geregistreerd door een kaart op hun naam aan te leggen, en het nummer van aankomst op hun arm te tatoeëren. Werden ze tijdens de selecties naar de gaskamer gezonden, dan werd op hun kaart 'SB' gestempeld. Van de overige gedetineerden werd een zorgvuldig persoonsdossier bijgehouden. Als doodsoorzaak werd steeds vanalles verzonnen: een genoteerde hartaanval was in werkelijkheid meestal een executie. De bedoeling van al dit camouflagewerk was de geheimhouding. Om de vernietigingsacties tot een goed einde te brengen, mocht niets uitlekken. Daarom moesten de slachtoffers meewerken en de getuigen zwijgen.

De mentaliteit van de SS Het genot dat de SS zich verschafte uit het lijden dat zij aan anderen deed, vormde een essentiële hoeksteen van haar regime. De wreedheid werd tot deugd verklaard bij de oprichting van de eerste concentratiekampen. "Verdraagzaamheid betekent zwakheid. Met deze kennis gewapend zullen wij steeds onverbiddelijk moeten toeslaan, wanneer dat in het belang van het vaderland nodige blijkt." De meest gebruikelijke tuchtiging in de kampen was het afranselen met de stok. Er bestond zelfs een machine, een slingerapparaat, dat automatisch een hele reeks opeenvolgende stokslagen uitdeelde. Ook werden soms honden op de gevangen losgelaten, deze honden beten soms hele stukken vlees uit het lichaam van de gevangenen. Er zijn nog tal van andere gruwelijke beschrijvingen van folteringen, die niet voor mogelijk gehouden worden. De SS-ers werden dus gekenmerkt door een pervers sadisme.

Medische experimenten Joseph Mengele is één van de beruchte artsen uit Auschwitz, over hem gaan heel veel verhalen de ronde. Hij zag toe op de eerste schifting van de gedeporteerden, en wees met zijn stokje de kant aan waar de gevangene naartoe moest. Hij nam ook deel aan de selecties binnen het kamp. Maar hij hield zich ook met andere dingen bezig. Bij elke nieuwe aankomst van een trein informeerde hij of er tweelingen of dwergen tussen zaten. Al deze mensen komen terecht in de experimentenbarak B III van het kamp. Omdat de tweelingen hier op het zelfde moment sterven, krijgt dokter Mengele de mogelijkheid om op beide een dissectie te doen. Hierdoor zag Mengele een kans om het geheim van de vermenigvuldiging van het ras op te lossen. Het 'hoge doel' waarnaar wordt gestreefd, bestaat hierin het tot heersen bestemde hoogwaardige ras de mogelijkheid te bieden zich te vermenigvuldigen, zodat in de toekomst iedere Duitse moeder zoveel mogelijk tweelingen ter wereld brengt. het gaat er uiteindelijk om dat er genoeg Duitsers geboren worden. Na de uitroeiing van de volken van Polen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije en Nederland worden die landen immers tot Lebensraum van het Duitse Rijk verklaard en met een nieuwe bevolking van Duitse afkomst verrijkt. Naast de techniek om het Duitse ras te vermenigvuldigen, zocht men ook naar een techniek om de voortplanting van inferieure rassen tegen te gaan. Men experimenteerde naar een manier van sterilisatie en castratie door middel van röntgenstraling. Om deze experimenten zo onopvallend mogelijk te houden, werd dit gedaan terwijl de Joden aan een loket stonden om papieren in te vullen. De ambtenaar drukte dan een knop in, die ervoor zorgde dat een bepaalde dosis straling door het lichaam van die persoon ging. Op deze manier kon men aan massasterilisatie doen.

Medische experimenten Joseph Mengele is één van de beruchte artsen uit Auschwitz, over hem gaan heel veel verhalen de ronde. Hij zag toe op de eerste schifting van de gedeporteerden, en wees met zijn stokje de kant aan waar de gevangene naartoe moest. Hij nam ook deel aan de selecties binnen het kamp. Maar hij hield zich ook met andere dingen bezig. Bij elke nieuwe aankomst van een trein informeerde hij of er tweelingen of dwergen tussen zaten. Al deze mensen komen terecht in de experimentenbarak B III van het kamp. Omdat de tweelingen hier op het zelfde moment sterven, krijgt dokter Mengele de mogelijkheid om op beide een dissectie te doen. Hierdoor zag Mengele een kans om het geheim van de vermenigvuldiging van het ras op te lossen. Het 'hoge doel' waarnaar wordt gestreefd, bestaat hierin het tot heersen bestemde hoogwaardige ras de mogelijkheid te bieden zich te vermenigvuldigen, zodat in de toekomst iedere Duitse moeder zoveel mogelijk tweelingen ter wereld brengt. het gaat er uiteindelijk om dat er genoeg Duitsers geboren worden. Na de uitroeiing van de volken van Polen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije en Nederland worden die landen immers tot Lebensraum van het Duitse Rijk verklaard en met een nieuwe bevolking van Duitse afkomst verrijkt. Naast de techniek om het Duitse ras te vermenigvuldigen, zocht men ook naar een techniek om de voortplanting van inferieure rassen tegen te gaan. Men experimenteerde naar een manier van sterilisatie en castratie door middel van röntgenstraling. Om deze experimenten zo onopvallend mogelijk te houden, werd dit gedaan terwijl de Joden aan een loket stonden om papieren in te vullen. De ambtenaar drukte dan een knop in, die ervoor zorgde dat een bepaalde dosis straling door het lichaam van die persoon ging. Op deze manier kon men aan massasterilisatie doen.

Het verzet in Auschwitz In kampen als Buchenwald, waar zich geen gaskamers bevonden kon het verzet soms grote omvang aannemen. De politieke gevangenen (vooral Duitse communisten) hadden zich hecht aaneengesloten, en waren erin geslaagd paal en perk te stellen aan de hegemonie van de beroepsmisdadigers en de belangrijkste posten van het interne kampbestuur in handen te krijgen. Ook slaagden zij er in om een bepaald aantal SS-ers in hun actie te betrekken. Maar in Auschwitz was dit verzet bijna onmogelijk. Het georganiseerde verzet ontwikkelde zich enkel onder de Oostenrijkse, Duitse en Poolse gevangenen die de leiding hadden van het interne kampbestuur, en verder onder de Joden van het Sondercommando van de crematoria. De gezondheidstoestand van deze mensen was redelijk, en zij hadden een minimum aan materiële middelen tot hun beschikking. Een groot struikelblok was dat de SS systematisch de gevangenen tegen elkaar uitspeelde. Kiemcellen van het verzet werden gevormd door groepen vrienden die elkaar nog van vroeger kenden, voor ze in het kamp terechtkwamen. Ook door mensen met politieke gelijke richting, en mensen met dezelfde nationaliteit. De eerste opgave van zo'n groep was dat zij het leven van alle vrienden die deel uitmaakten van de groep moest beveiligen. Een andere belangrijke taak was het overbrengen van mededelingen over de misdaden van Auschwitz, maar deze berichten werden niet geloofd door de buitenwereld.