81 t/m 96

81. Het tweede conflict: Korea (1950-1953) Korea werd verdeeld in twee staten: Communistisch in het noorden, gesteund door de SU en een streng autocratisch in het zuiden, gesteund door de VS. In 1950 viel noord Korea het zuiden aan. VS stelde VN voor om troepen te sturen, werd goed gekeurd (SU zat er die periode niet meer in). SU werd ver teruggedreven. China hielp het communistische noorden, stilstand op 38e breedtegraad. In 1953 wapenstilstand. 82. Een derde conflict: de Suezcrises Nasser was in Egypte aan de macht gekomen. Hij nationaliseerde in 1956 het Suezkanaal, dit was een belangrijk handelskanaal voor het Westen. In 1956 vielen Engeland, Frankrijk en Israël binnen. VS werd woedend en eiste terugtrekking. SU had plezier over de interne Westerse verdeeldheid.
83. Jaren vijftig: Moskou Na Stalins dood (1953) kwam door een toespraak van Chroetstsjov de-stalinisatie: Vrijheid maar ook onrust. Vanaf 1956 politiek van vreedzame coëxistentie. Hongarije stapte uit Warschaupact en kreeg parlemetaire democratie. Met geweld werd dit door de SU weer hersteld tot een communistisch land. Band met China verslapte: Mao verwierp de politiek van coëxistentie. 84. Jaren vijftig: Washington Truman opgevolgd door Eisenhower met minister van Buitenlandse Zaken: Foster Dulles. Hij wilde communisme terugdringen. McCarthy zorgde voor onrust door mensen te beschuldigen van communisme en zelf Truman. In 1954 werd het gestopt door de senaat. In 1955 vredesverdrag over Oostenrijk. Oostenrijk kreeg een neutrale status. Russen hoopten vertrouwen van het Westen te winnen. 85. Nieuwe conflicten: Berlijnse muur en de Cuba-crisis In 1961 eist Chroetstjov vertrek van geallieerden uit Berlijn. Het Westen weigerde. 12/13 augustus werd bouw van de muur gestart. Veel (jonge) mensen wilden naar de westkant. Groep guerillastrijders had o.l.v. Fidel Castro de macht gegrepen in Cuba. Hij nationaliseerde alle Amerikaanse bedrijven. VS stelde economische boycot in. Castro zocht steun bij SU. (inmiddels was Eisenhower vervangen door Kennedy) In 1962 vestigden Russen raketinstallaties op Cuba. VS liet kust blokkeren. Russen trokken zich uiteindelijk terug. VS zou Cuba nooit meer aanvallen en raketten uit Turkije weghalen. 86. Chroetstjov exit In 1964 werd Chroetstjov afgezet door te veel blunders in zowel binnenlandse als buitenlandse politiek. Van toen tot 1982 bepaalde Breznjev de buitenlandse politiek. 87. Wapenwedloop (1945-1968) Vanaf 1945 begon de VS en de SU een kernwapenarsenaal op te bouwen. 1963: Kernstopverdrag (=verboden om bovengrondse kernproeven te doen) Engeland deed mee, Frankrijk weigerde. Een speciale hotline verbindt het Witte huis en het Kremlin met elkaar. 1964: China maakte ook kernwapens. 1968: Non-proliferatieverdrag (=afspraak dat er geen kernwapenlanden meer bijkomen) Frankrijk, Cuba, China, Pakistan, India en Zuid-Amerika tekenden niet. 88. Vietnam Vietnam viel uiteen: Noord werd communistisch en Zuid werd conservatief dictatoriaal onder leiding van Diem. VS stuurde militaire hulp omdat ze bang waren voor de dominotheorie. In 1965 kondigde Johnson (opvolger van Kennedy) bombardementen aan op Noord-Vietnam. In 1968 werd het Tetoffensief geopend. In VS kwam er protest tegen de oorlog en Johnson verloor politieke steun. Hij werd opgevolgd door Nixon in 1968. In 1973 trok de VS zich terug. Zuid-Vietnam werd al snel verslagen en het communisme trok door naar Laos en Cambodja.
89. De Praagse lente In Tsjechië kwam in 1968 Alexander Dubcek aan de macht. Hij voerde meetpartijenstelsel in. Landen van het Warschaupact waren bang voor domino-effect en grepen in. Het Westen hielp niet om de andere invloedssfeer te vermijden. Breznjev-doctrine: SU had recht om in te grijpen waar communisme werd bedreigd. 90. De ontspanningspolitiek (1968-1975) In de Amerikaanse politiek kwam Nixon samen met Kissinger tot de volgende conclusies na het prestigeverlies in Vietnam:  De SU was hun enige echte rivaal  Op nucleair gebied hadden de twee wereldmachten evenwicht bereikt  Beiden hadden belang bij stabiliteit in de wereld. Met de SU en China maakte de VS afspraken over beperking van de bewapening. China werd toegelaten tot de VN. Salt I-verdrag: beperking van groei van lange afstandsraketten e.d. De DDR werd erkend door de VS en West-Duitsland in 1972. Oost-Duitsland werd lid van de VN in 1973. In 1975 kreeg de SU op de conferentie van Helsinki officiële herkenning. Als dank zou de SU de mensenrechten beter naleven in de Oostbloklanden, hier is het nooit van gekomen. 91. Van ontspanning naar de tweede Koude Oorlog De nieuwe Amerikaanse president Jimmy Carter legde nadruk op de mensenrechten. De SU vond dat ze zich daar niet mee moesten bemoeien. In 1979 het Salt II-akkoord: verder beperking van lange afstandsraketten. VS steunde Iran al lang maar in de jaren 70 brak opstand uit. Er kwam een Islamitische regime o.l.v. Khomeini. VS was macht kwijt in Iran. SU stuurde troepen naar Afghanistan om het communisme in stand te houden. Maar het land behoorde niet tot de invloedssferen dus VN veroordeelde de inval. Dit was de diplomatieke nederlaag voor de Russen. Carter vond de communisten niet meer te vertrouwen en liet zijn macht zien door:  Salt II terug te nemen uit het senaat en het verdrag werd niet bekrachtigd.  Graanleveranties aan de SU stop te zetten  De defensiebegroting te verhogen. Indammingspolitiek van president Truman werd in hergebruik genomen.  Het boycotten van de Olympische spelen in 1980 in Moskou 92. De tweede Koude Oorlog 1980-1985: Star Wars Ronald Reagan kwam aan de macht omdat hij het communisme erg wantrouwde. Hij verhoogde de defensiebegroting. Hij introduceerde SDI, het Star-Warsproject. Dit was een verdedigingssysteem tegen kernwapens. De Russen waren bang voor nieuwe wapenwedloop en in Europa werden demonstraties gehouden. (in 1981 en 1984 in Nederland: de Hollandites) 93. De komst van Michael Gorbatsjov In 1982 : Andropov, herstelplan voor economie en tegen corruptie. 1984: Tjernenko, één jaar aan het bewind. (dit werden de 2 tussenpausen genoemd) Gorbatsjov zette plannen door. Glasnost (openheid)  verdwijning van censuur (godsdienstvrijheid en persvrijheid) en perestrojka (hervorming/heroriëntering)  Stimuleren van de economische groei  Invoeren van nieuwe technologiën  Bestrijding van de corruptie. 94. Gorbatsjovs radicale buitenlandse politiek Gorbatsjov wilde economische groei door ontspanning en ontwapening. Hij wilde onderhandelingen met de VS als ze het SDI zouden stoppen. Hieruit volgde het INF-akkoord van 1987 (beperking en vernietiging van kernwapens) Het Russische leger verliet Afghanistan en sloot de Brezjnev-doctrine (zie 89)
95. De val van de muur: einde van de Koude Oorlog Communistische regimes in Oost-Europa konden niet zonder steun uit Moskou de macht behouden. Eerst Polen, toen Hongarije. Via Hongarije konden Oostduitsers naar de westkant. Honecker kreeg geen steun van Gorbatsjov en het regime in Oost-Duitsland wankelde. Op 9 november 1989 was de val van de Berlijnse muur: einde van de Koude Oorlog en eenwording van Oost- en West-Duitsland. Toen in Praag en later Bulgarije en Roemenië. 96. Het einde van de Sovjet-Unie Door perestrojka en glasnost verklaarden de Baltische Staten en de Oekraïne zich zelfstandig. In 1990 ging Gorbatsjov accord met de Duitse eenwording, met als tegenprestatie Duitse kredieten om ze uit het slop te trekken. Conservatieven: Wilden terug naar het oude systeem van Stalin & Breznjev
Progressieven: Communistisch systeem moest helemaal weg, met als woordvoerder de president van de deelrepubliek Rusland: Boris Jeltsin. In 1991 was er een staatsgreep. Janajev en zijn medestanders namen Gorbatsjov gevangen. Boris Jeltsin riep op tot verzet en de Moskovieten steunden Jeltsin. Hij versterkte zijn machtspositie en verbood de Communistische Partij. De SU viel uit elkaar in 15 zelfstandige nationale staten. Zij sloten een samenwerkinsverbond: een Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) Baltische Staten en Georgië deden niet mee. 1945: Korea verdeelt in twee staten. Amerikanen ontwikkelen atoombom. 1949: Russen ontwikkelen atoombom. 1950 - 1953: N-Korea valt Z-Korea binnen. VN stuurt leger. China geeft steun aan N-Korea met soldaten. Wapenstilstand rond de 38e breedtegraad. Truman opgevolgd door Eisenhower
1953: Stalin sterft. Chroetstjov aan de macht. 1954: Gamal Abd Nasser aan de macht in Egypte. 1955: Vredesverdrag met Oostenrijk, neutrale status. 1956: Suezkanaal werd genationaliseerd. Inval van de Fransen/ Britten/ Israëliers Vreedzame coëxistentie ingevoerd. Opstanden in Oostbloklanden. 1958: Vietnam valt in 2 stukken uiteen. 1961: Chroetstjov eist vertrek geallieerde groepen uit Berlijn. Bouw van de Berlijnse Muur. Begin van de Cuba-crisis. Eisenhower vervangen door Kennedy. 1962: Russen vestigen raketinstallaties op Cuba. 1963: Het kernstopverdrag tussen SU, VS en Engeland. 1964: China werd ook kernmacht. Chroetstjov afgezet Breznjev bepaalde buitenlandse politiek van SU. 1965: Bombardementen in Vietnam van Johnson
1968: Tetoffensief gesloten. Non-proliferatieverdrag gesloten. Alexander Dubcek aan de macht in Tsjechoslowakije. Troepen van Warschaupact maken einde aan vrijheid in Tsjechoslowakije. Nixon president van de VS. 1969: China toegelaten tot de VN
1972: VS en West-Duitsland erkennen DDR en de Duitse deling. 1973: Amerikanen trekken zich terug uit Vietnam. Beide Duitse staten lid van de VN
1975: Conferentie van Helsinki Jimmy Carter president van de VS
1979: Salt II-akkoord Iran verzet zich tegen de VS SU valt Afghanistan binnen. 1980: VS boycot de Olympische Spelen Ronald Reagan nieuwe president van de VS. 1981: Demonstratie in Nederland tegen de plaatsing van nieuwe kernwapens. 1982: Breznjev gestorven. Opvolger: Andropov. 1983: SDI geintroduceerd door Reagan. 1984: Demonstratie in Nederland tegen de plaatsing van nieuwe kernwapens. Andropov overlijdt, opvolger is Tjernoko. 1985: Gorbatsjov aan de macht in de SU. 1987: INF-akkoord in Washington. Russisch leger verlaat Afghanistan. Einde van de Breznjev-doctrine. 1987-1989 Polen, vakbond Soliddarnosz wint verkiezingen. In Hongarije was er een revolutie. Grens Hongarije/Oostenrijk geopend. 1989: 9 november, val van de Berlijnse Muur. Tsjechoslowakije krijgt nieuwe president: Havel. Bulgarije & Roemenië geen communisten meer. 1990: Gorbatsjov ontmoet de Duitse kanselier Helmut Kohl. 1991: Staatsgreep in Moskou door Janajev. Jeltsin verbiedt de activiteiten van de Communistische Partij. SU valt uit elkaar in 15 zelfstandige nationale staten. GOS werd gesloten als samenwerkingsverbond. Sovjet-Unie: Stalin
Chroetstjov

Breznjev
Andropov
Tjernenko
Gorbatsjov
Jeltsin
Verenigde Staten: Truman
Eisenhower (en Foster Dulles) Kennedy
Nixon (en Kissinger) Jimmy Carter
Ronald Reagan