§7.2 Aan de leiband van Rusland

Een geruïneerd land

Boven alles wat de Sovjet-Unie had moeten betalen aan kosten na de tweede wereldoorlog, waren de kosten van de mensenlevens het hoogst; er zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog ongeveer 24 miljoen slachtoffers gevallen, waarvan elf miljoen militairen en de rest burgers.

Alleen een communist als vriend

Stalins doelen waren: een herhaling van de WO2 voorkomen én de tijd en middelen krijgen voor de wederopbouw van de Sovjet-Unie. De Oost-Europese landen moesten daarvoor betalen. Na 1945 werden zij binnen enkele jaren echte satellietstaten van de Sovjet-Unie

Satellietstaten: Staten die politiek, economisch en militair volledig onder controle staan en afhankelijk zijn van een ander land.

De communistische partijen konden - zowel in de Sovjet-Unie als in de Oost-Europese satellietstaten - alleen via heel veel propaganda en met harde hand aan de macht blijven. De strafkampen in de Goelag Archipel waren in het begin van de jaren vijftig voller dan ooit.

Goelag Archipel: Verzamelnaam voor een groep strafkampen in de Sovjet-Unie.

Stalin ontmaskerd

1953: Stalin overleed

Kort nadat Stalin overleed, kwam Nikita Chroesjtsjov aan de macht. Hij beschuldigde  in 1956 in een geheime toespraak Stalin van ernstig machtsmisbruik, persoonsverheerlijking en blunders op politiek, militair en economisch terrein.

Destalinisatie: In 1956 maakte Chroesjtsjov een einde aan de enorme persoonsverheerlijking van Stalin, wat ook leidde tot een (tijdelijke) vermindering van de spanning tussen Oost en West.

Hongaarse Opstand en Praagse Lente

31 oktober: Nagy kondigde aan dat Hongarije zich uit het Warschaupact zou terugtrekken.

Dat, samen met alle andere ongewenste gebeurtenissen daarvoor, ging Moskou te ver. Een paar dagen na de aankondiging van Nagy trokken Russische troepen het ‘ongehoorzame en eigenzinnige’ Oostblokland binnen. Bij de daaropvolgende straatgevechten kwamen 2700 Hongaren om het leven. In een paar dagen tijd ontvluchtten 200.000 Hongaren het land.

1968: Praagse Lente vond plaats. In dat jaar wilde de regering van Tsjechoslowakije een hervormingsgezinde politieke koers volgen.

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

Dub?ek, de nieuwe partijleider streefde naar een democratischer en meer liberaal communisme dan in de andere satellietstaten van de Sovjet-Unie. Hiervoor kreeg hij geen ruimte: eind augustus 1968 maakten troepen van het Warschaupact hardhandig een einde aan de drang naar meer vrijheid in Tsjechoslowakije.

Brezjnevdoctrine: In 1968 gelanceerde politiek waardoor de Sovjet-Unie in een Oostblokland mocht ingrijpen als dat land uit het Warschaupact wilde stappen of de greep van de Communistische Partij wilde verslappen.

Dikgedukt = begrip