20e eeuw hoofdstuk 3 - WO II

Sfinx – geschiedenis – 20e eeuw Hoofdstuk 3 – WOII 1939-1945 · 1919 – Rijnland is gedemilitairiseerd. · 1931 – Japan verovert Mantsjoerije en is vanaf dan in oorlog met China. · 1933 – Japan zegt lidmaatschap volkenbond op na veroordeling volkenbond. · 1933 – In Duitsland begon de boycot van nazi’s op joodse ondernemingen. · 1934 – Hitler gaat zijn buitenlandse politieke programma uitvoeren (herziening verdrag van Versailles, annexeren van gebieden en verovering van lebensraum). · 1935 – In het Duitse Neurenberg word de “rassenwet” afgekondigd. · 1935 – Italië viel Abessinië binnen. · 1936 – Hitlers soldaten trekken het Rijnlang binnen, volkenbond keek machteloos toe. Begin appeasement-politiek om vrede te bewaren en ze economische crisis zorgde voor grote nadruk op eigen nationale belangen (non-interventie) · 1938 – In Duitsland moet al het joodse vermogen en bedrijven geregistreerd worden. · 1938 – februari – Anschluss Oostenrijk · 1938 – september – De conferentie van München. Na de eis van Hitler om Sudetenland (Tjechoslowakije) in te lijven stemmen Chamerlain (G-B) en Daladier (Frankrijk) in. Aanwezigen: Hitler, Chamerlain, Daladier & Mussolini. · 1938 – 9-10 november – De Kristalnacht: synagoges verbrand, winkels stukgeslagen en honderden joden werden vermoord, 30.000 naar kamper vervoerd. · 1939 – in de loop van – maatregelen naderende oorlog worden genomen door mannen zoals Eichmann. Voorbeeld: J-stempel in het paspoort werd uitgebreid met het dragen van een ster. Concentratiekampen werden ingericht voor de “endlösung”. Ind Polen (1939) en Rusland (1941) gingen de Einzatsgruppen moordend tekeer. · 1939 – maart – Tjechie werd ingelijfd en Slowakijke werd een vazalstaat. · 1939 – maart – Duisland en de SU sluiten een niet- aanvalsverdrag (voor rugdekking) · 1939 – 1 september – Het Duitse leger valt Polen binnen. · 1939 – 3 september – G-B en Frankrijk verklaren Duitsland de oorlog. · 1940 – Vichy-Frankrijk staat kolonies in Zuid-Oost Azië aan Japan af. · 1940 – voorjaar – Duitsland bezet Denemarken & Noorwegen om de aanvoer van Zweeds ijzer veilig te stellen. · 1940 – 10 mei – offensief van Duitsland in het westen. Luxemburg, Nederland, België & Frankrijk ( voor een deel) worden aangevallen. In het niet-bezette deel van Frankrijk werd door Pétain het met de Duitser collaborerend Vichy-Frankrijk gesticht. G-B was het nieuwe doel, begin Battle of Britain, Duitsers verliezen veel. · 1940 – 10 mei – Duitse legers vallen Nederland binnen. In 4 dagen werden grote delen veroverd, omdat het Nederlandse leger ondakt waarschuwingen niet genoeg voorbereid was. · 1940 – 13 mei – De regering ( Wilhelmini + ministers ) zijn naar Londen vertrokken. · 1940 – 14 mei – Bombardement op Rotterdam, Nederland capituleerde, de Duitsers namen het bestuur over. De secretarissen-generaal (bijna alle ambtenaren) beven om chaos te voorkomen op hun plek. Reichskommisar Seyss Inquart werd hoogste gezagsdrager. Er kwamen wel ongeweer 1500 Duitse bestuursambtenaren en Duitse politie om het verzet te onderdrukken. Nederland moest niet direct geannexeerd worden maar zo veel mogelijk ingeschakeld voor de oorlogsvoering door (1) leveren van mannen voor het leger (2) te werken in de oorlogsindustrie of (3) productie af te stemmen op de behoeften van de Wehrmacht. Nederland kreeg temaken met nazificatie. In het begin traden de Duitsers correct en soepel op. Het Nederlandse volk werd als een Germaans broedervolk gezien. In de loop van 1940 werd de media onder Duitse controle gebracht. Van de maatschappelijke organisaties mocht alleen de NSB blijven bestaan. Artsen moesten zich aansluiten bij de Artsenmakner, kunstenaars bij de kultuurkamer. Bedoeling was gelijkschakeling. NSB-ers werden als landverraders gezien en raakten geïsoleerd. · 1940 – 1 juni – Joden mochten ook in Nederland geen functies meer hebben in de luchtberschermingsdiensten. Daarna werden alle joodse ambtenaren, hoogleraren en rechters ontslagen. Ze hadden geen Ariërverklaring. · 1940 – Juli – oprichting Nederlandse Unie door 3 vooraanstaande Nederlanders. Op aandrang van de NSB werd de uni in December 1941 verboden. · 1941 – januari – Nederlandse joden kregen een J in hun persoonsbewijs · 1941 – februati – In Nederland kwam de eerste razzia. In Amsterdam werden 400 joden opgepakt, met gevolg tot de februari staking. Dit werd met harde hand neergeslagen, meer razzia’s volgden. Joden moesten in het getto in Amsterdam gaan wonen. De deportatie werd zo vermakkelijkt. Het werd de Duitsers duidelijk dat de nazificatie mislukt was. Hierbij eindigde de grootmoedige behandeling. Ook de tegenslagen van de Duitsers speelden hierbij een rol. De anti-Duitse stemming groeide, wat op zijn beurt weer leidde tot harder Duits optreden. · 9141 – mei – Hitler schiet het Italiaanse leger te hulp bij de verovering op Griekenland & de Balkan. Mussolini (Hitlers bondgenoot) wilde de de Middellandse Zee een Italiaanse binnenzee maken. In Noord-Afrika verliep de verovering moeizaam, maar met steun van de Duitsers ging het beter, tot bij het Suez Kanaal · 1941 – zomer – Operation Barbarossa, verovering van de Sovjet-Unie vanaf 22 juni was dit het belangrijkste strijdtperk voor de landoorlog geworden. Voor moskou stokte de Duitse opmars. De strenge winter gaf stalin de kans zijn leger te hergroeperen. · 1941 – eind – Amerikanen besluiten tot een olie-embargo tegen Japan. · 1941 – augustus – Roosevelt & Churchill sloten het Atlantic Charter · 1941 – 7 december – Japanse aanval op Pearl Harbor (VS) · 1942 – januari – Wansee-conferentie de plannen werden concreet. Joden moesten in getto’s wonen, voorafgaand aan de deportatie. Voorbeeld getto: Theresiënstadt. · 1942 – maart - Nederlands-Indie wordt verovert, omdat de Amerikanen na Pearl Harbor eerst een leger, luchtmacht en vloot op moesten bouwen na de aanslag op Pearl Harbor. · 1942 – juni – De Japanse opmars stokte bij de Midway-eilanden. Amerika ging over tot een tegenoffensief, springend van eiland op eiland (island hopping of leap frogging) · 1942 – voorjaar – Duitsers hervatten offensief in SU, komen in Stalingrad · 1942 – oktober – Britse offensief, Duitsers worden terruggedreven. · 1943 – de oorlog was definitief in net nadeel van de Duitsers omgeslagen. Er moestalles op alles gezet worden wilden ze de oorlog winnen. Krijgsgevangen militairen werden weer gevangen genomen ( in het begin werden deze vrij gelaten ). In het oosten van Nederland brak de april-meistaking die zich snel over het hele land verspreidde. Ook deze staking werd met harde hand onderdrukt. Hierop volgde de Arbeitseinstaz. Alleen diegenen met een Ausweis waren hiervan uitgezonderd. · 1943 – begin – De Russische tegenoffensieven worden steeds krachtiger, Duitsers trekken zich terug. · 1943 – mei – In Warschau vechtten de joden terug. De SS ontruimde de getto en deporteerde de joden die daar woonden. · 1943 – mei – gecombineerde aanval van Britse (uit Egypte) en Amerikaanse ( uit Marokko) troepen. Duitse Afrikakorps geeft zich over. Geallieerdens staken over naar Sicilië. · 1943 – september Italianen zetten Mussolini af, nemen hem gevangen en capituleren. Duitsers grijpen in: Mussolini wordt bevrijd, Noord-Italie wordt bezet en er wordt een verdedinging opgebouwd. · 1943 – De geallieerde vliegtuigen en oorlogschepen kunnen de gevreesde Duitse Uboten te baas · 1943 – 1944 – De militaire situatie van Duitsland verslechtert steeds meer. In het oosten bestookten de legers van se Sovjet-Unie de Wehrmacht. Amerikaanse en Britse bommenwerpers bombarderen Duitse steden. · 1944 – 6 juni – D-Day, landingen in Normandië onder commande van generaal Eisenhower. Aan het begin konden slechts met groote moeite de britse en amerikaanse soldaten hun bruggenhoofden handhaven en uitbreiden. Eind juni werd snel vooruitgang geboekt. In hoog tempo werden Frankrijk & België bevrijd. · 1944 – september – Het zuiden van Nederland werd bevrijd. Maarschak Montgomery trachtte met luchtlandingsoperatie Market Garden naar het Rughgebied vanaf Arnhem door te stoten. Dit mislukte. In Nederland brak er boven de rivieren de hongerwinter aan. · 1944 – eind/begin 1945 ging de Russische opmars door.De sovjettroepen bevrijden het grootste deel van Oost-Europa. De Grote Die kwamen bijeen in Jalta op de Krim om de vorderingen van de oorlog en de na-oorlogse situatie te bespreken. · 1945 – April – Duitsland wordt vanuit het oosten en het westen binnengevallen. · 1945 – April – Roosevelt sterft, Truman nam een besluit om de eerste atoombom te gooiten op 6 augustus op Hirisjima, 3 dagen later op Nagasaki. Tegelijkerijd verklaarde de Sovjet-Unie Japan de oorlog. Japan gaf zicht over. · 1945 – 25 april – Russische & Amerikaanse soldaten ontmoetten elkaar in het plaatsje Torgau aan de Elbe. · 1945 – 5 mei – Het Duitse leger capituleerde in Nederland. · 1945 – 9 mei – Duitsland capituleerde, Hitler pleegde zelfmoord. · 1945 – 2 september – Officieel einde WO II in Azië · 1945 – Conferentie van Potsdam, definitieve regelingen over Duitsland, Berlijn en de Poosle grenzen. Aanwezig: Churchill, Truman & Staling. Verder: De Nederlandse bevolking kon op grofweg 3 manieren reageren op de bezetter: · Accomodatie (aanpassing) · Collaboratie (samenwerken met de vijand) · Verzet

Realiseer: dit is een sterke vereenvoudiging van de werkelijkheid. Veel mensen collaboreerden soms, accomodeerden vaak en pleegden enkele keren verzet.