Historische context

In die tijd kon je alleen scheiden als er bewijs was door overspel van een van de twee. Dit was vaak niet de reden voor een scheiding. In 1971 kwam een echtscheidingswet hiermee werd het makkelijker om te scheiden.

Halverwege jaren ’70 wet aangenomen om inkomens van mannen en vrouwen gelijk te trekken. Vervolgens jaren ’80 abortus in NL onder bepaalde voorwaarden toegestaan.

1. Immigratie en emigratie

Veel mensen na wo2 emigreren. Redenen:

• Gebrek aan werkgelegenheid
• Economische toekomstperspectieven slecht
• Woningnood
• Bang voor uitbreking koude oorlog

Vanaf 1949 regering emigratie actief stimuleren. In jaren ’50 trokken veel NL na het buitenland, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, Vs.

Immigratie in NL nam ook toe. Door onafhankelijkheid in 1949 van Indonesië, veel Indonesiërs trokken na NL omdat ze NL een betere toekomst verwachtten. Integreerden makkelijk omdat ze Nederlandse taal al redelijk onder de knie hadden.

Door economische groei tekort aan arbeiders, Nederlandse bedrijven gingen opzoek naar gasarbeiders. Vooral uit Zuid-Europa: Spanje, Italië en later uit Turkije en Marokko. Reden voor hun was werkeloosheid in eigen land.

Meeste Spanjaarden en Italianen keerden na een tijdje terug, veel Turken en Marokkanen wilden in NL blijven vanwege hoge lonen en goede voorzieningen -> halverwege jaren ’70 recht op gezinshereniging. Integratie van Turken en Marokkanen verliep moeizaam -> NL overheid ging ervan uit dat ze tijdelijk zouden blijven en hadden geen integratiebeleid. Dus de gastarbeiders werden niet gestimuleerd de NL cultuur en taal eigen te maken. Dus cultuurverschillen te groot.

1975 Suriname onafhankelijk van NL. er ontstonden spanningen tussen Surinaamse bevolking -> bang voor economische neergang dus emigreerden veel Surinamers naar NL ze integreerden makkelijk omdat ze de NL cultuur al kenden en al Nederlands spraken.

1. Oliecrisis

Najaar 1973 Israël in oorlog met Syrië en Egypte. Veel Arabische landen voor de laatstgenoemde landen, terwijl Nl aan kant stond van Israël. NL was erg afhankelijk van olie en Arabische landen weigerden om olie nog te verkopen aan NL. hierdoor werd oliegebruik zoals auto vol tanken heel duur -> oliecrisis van 1973

Dit maakte eind aan economische groei. Het leven werd duurder. Dit leidden in jaren ’80 tot economische crisis, veel mensen werkeloos, het aantal uitkeringen steeg hierdoor. Verzorgingsstaat werd nog duurder en kwam hierdoor onder druk te staan.

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1978-2008?

Door economische crisis begon men kritiek te krijgen op de verzorgingsstaat in jaren ’80. Door de hoge werkeloosheid waren de sociale uitgaven hoog, terwijl de belastinginkomsten juist terugliepen.

Er waren 2 punten van kritiek:

• Kosten: de crisis zorgde ervoor dat veel mensen hun baan verloren. Ze kregen een uitkering die betaald moest worden door de belasting van de werkenden
• Bureaucratie: om verzorgingsstaat in stand te houden veel wetten en regels nodig die soms updates nodig hadden. Het toepassen en bijwerken van deze regelgeving zorgde voor administratieve rompslomp, waardoor processen traag verliepen.

Misbruik maken van wetten en de vergrijzing maakten de verzorgingsstaat ook duur: mensen deden alsof ze arbeidsongeschikt waren en kregen vervolgens een arbeidsongeschikt uitkering die hoger was dan de werkloosheidsuitkering. En er was dus vergrijzing die allemaal WOA-uitkering kregen. deze dingen zorgden ervoor dat relatief weinig werkenden de uitkeringen moesten betalen van relatief veel niet-werkenden.

o.l.v. Ruud Lubbers (minister-president in 1982) voerde NL een liberale koers.

• Veel bezuinigd op ov
• Brandstof duurder
• Uitkeringen verlaagd en lastiger om aan een uitkering te komen
• Salarissen verlaagd
• Staatsbedrijven geprivatiseerd

Veel besluiten worden genomen volgens het poldermodel (NL overlegstructuur, waarbij werkgevers, vakbonden en de overheid met elkaar overleggen). Begin van het poldermodel was akkoord van wassenaar (1982) dat was de 1e keer dat werknemers en werkgevers officieel tot een grote overeenkomst kwamen. Poldermodel zorgde voor politieke en economische rust. Want beiden partijen werden hier voldoende gehoord en tevredengesteld.

1. Europese samenwerking en globalisering

Eind jaren ’80 herstelde de economie zich. Dit kwam door 2 factoren:

• Europese samenwerking
• Globalisering (het proces van wereldwijde economische, politieke en culturele integratie van gebieden en samenlevingen)

Verdacht van Maastricht legde basis voor Europese Unie die een basis legde voor de munteenheid: de Euro. De EU stelde zich steeds meer op als één blok naar de rest van de wereld. NL werkte daardoor steeds vaker samen met andere EU-landen wat resulteerde in gunstige handelsverdragen.

Jaren ’90 ging het goed met de economie. Koude oorlog was ten einde gekomen en er doken nieuwe zakenkansen op in voormalig communistische landen. Westerse landen begonnen langzaam mensen uit Oost-Europa voor hun te laten werken tegen lage lonen. Ook openden westerse bedrijven vestigingen in Azië. Landen dreven dus steeds mee handel met elkaar. De import- en exportmogelijkheden waren goed voor de economie. De economische voorspoed ging door tot 2008.

1. De liberale maatschappij

Jaren ’80 en ’90 een liberale samenleving om liberaal vertrouwen in de zelfredzaamheid v.d. burgers. Dit beleid bemoeide de overheid zich minder met het leven v.d. mensen. En de samenleving was in jaren ’90 al geheel ontzuild. Dit maakte plaats voor verdergaande individualisering.

Wetgeving die individualisering ondersteund: algemene wet gelijke behandeling (wet die iedereen in NL in beginsel het recht geeft op gelijke behandeling) NL liep internationaal voorop met dit soort liberale wetgeving. Dit leverde een beeld op van een welvarende, vrije en zeer tolerante samenleving

1. Een nieuwe internationale rol

Nl zag zijn overheidsbeleid tot in de jaren ’80 als een voorbeeld voor veen andere landen. Dat kwam begin jaren ’80 duidelijk naar voren: In NL massale demonstraties tegen plaatsing van kruiraketten door VS op NL grondgebied. Hieruit blijkt dat NL veel zelfrespect heeft en niet zomaar op de knieën gaat voor een grootmacht.

Maar dat veranderde doordat de invloed van NAVO en EU verdeeld moest worden over meer landen en de invloed van de NAVO in het algemeen afnam. Door deze ontwikkelingen nam de invloed van NL zowel in EU als in de wereld af.

De trigger die er uiteindelijk voor zorgde dat NL zich in haar internationale ambities terughoudender opstelde was de val van Srebrenica. Tijdens de Bosnische oorlog werd de stad Srebrenica door de VN als veilige plaats verklaard, waarna NL Dutch batmilitairen de opdracht kregen om mensen in deze stad te beschermen tegen de oorlog die op dat moment nog buiten de stad bezig was. In 1955 werden er echter duizenden moslimmannen en jongens ondanks de NL bescherming uit de stad geëvacueerd door Servische troepen, en later geëxecuteerd.

1. Nieuwe subculturen

Punkers: eind jaren ’70 kwamen punkers vanuit Engeland na NL, ze waren teleurgesteld in de bestaande orde en zagen de toekomst somber in. Ze uitten hun onvrede in allerlei zaken. Ze waren te herkennen aan hun opvallend kleding en haarstijl. Gescheurde kleren, zwarte oogschaduw, hoge hanenkammen waren typerend voor deze beweging. Veel punkers sloten aan bij kraakbeweging.

Krakers: in jaren ’70, voerde veel actie, kwamen in opstand tegen woningnood. Ze selecteerde leegstaande panden en gaven die illegaal aan woningzoekenden, ze beschermden deze mensen tegen de politie. Dit liep vaak uit tot gewelddadige rellen. Zo liep de kroning van Beatrix (1980) uit op rellen tussen krakers en politie.

Rap: in jaren ’90 werd rap in NL populair, was een onderdeel v.d. hiphopcultuur. Gekenmerkt door wijde kleding, zoals grote shirts en afgezakte broeken. Het komt uit de VS.

Gabbercultuur: begin jaren ’90 in Rotterdam, luisterden naar hardcore, en gingen daarop hakken. Kaalgeschoren hoofden, droegen vaak trainingspakken, Nike air max, bomber jacken. Had niks te maken met politiek dus was a politiek.

1. De digitale revolutie

Doorbaak van het internet halverwege jaren ’90 had grote impact op de maatschappij. Later kwamen ook mobiele telefoons en sociale media, die de manier veranderen waarop men met elkaar communiceerde.

Het zorgde ervoor dat een gigantische hoeveelheid informatie plotseling voor iedereen beschikbaar was. Ook was het een middel voor makkelijk te communiceren met de hele wereld. het zorgde er ook voor dat steeds meer landen samenwerkten. De levensstijl van ouderen en jongeren werd steeds meer geglobaliseerd.

1. Migratie

Door het verdrag van Schengen werd vanaf het midden van jaren ’80 vrij verkeer van personen binnen een aantal Europese landen mogelijk. Dus geen grenscontroles. De internationale oriëntatie v.d. burgers nam hierdoor toe. Was te zien aan:

• Toenemend aantal studenten dat in buitenland ging studeren
• Steeds meer personen uit Midden-Oosten en Oost-Europa naar West-Europa om werk te zoeken

Ook steeds meer migranten van buiten Europa. Oorzaak: Conflicten en humanitaire crises in vaderland. Vooral asielzoekers uit het Midden-Oosten en Afrika vluchtten na Europa. Als ze eenmaal in EU waren konden ze door verdrag van Schengen vrij door EU reizen, hier was lang niet iedereen blij mee. Achteraf bleek dit begin te zijn van de toename van de sociale verschillen in NL.

1. Toenemende polarisatie

Rond 2000 begon de polarisatie (vergroting van maatschappelijke tegenstellingen) in NL toe te nemen. Pol partijen leken vervreemd te raken voor een groot deel v.d. bevolking. Gevestigde pol partijen leken geen oog meer te hebben voor het ‘gewone volk’. Niet iedereen profiteerde bv. van de economische groei. Dit was te zien aan sommige volkswijken die verpauperen.

Mensen ervaarden een kloof tussen burgers en politiek, veel mensen twijfels bij EU samenwerking, terwijl rond jaar 2000 amper politici die tegenstander v.d. EU vertegenwoordigden. Zo begonnen discussies over multiculturalisme in snel tempo toe te nemen na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 en de moord op Pim Fortuyn. Dit maakte mensen bang. De tegenstellingen, zowel binnen de wereld als binnen NL werden hierdoor groter. Er kwamen felle debatten over migratie en de rol van de Islam in een open samenleving.

Het multiculturalisme (een standpunt dat ervan uitgaat dat verschillende culturen binnen één samenleving gelijkwaardig zijn) kwam ter discussie te staan. Steeds meer mensen vroegen zich af of het wel mogelijk was om mensen met fundamenteel verschillende denkbeelden bij elkaar te laten leven. Daarom werd in 2002 multiculturalisme vervangen door beleid gericht op integratie en assimilatie van migranten (mensen die in NL komen wonen zich dienen aan te passen aan de geldende normen en waarden in NL, zoals vrijheid van meningsuiting en acceptatie van homoseksualiteit)

Ook de NL samenwerking kwam in toenemende mate ter discussie te staan. Politici zei dat EU veel voordelen voor NL had, waaronder het extra geld dat NL d.m.v. handel met EU zou verdienen en effectievere bestrijding van internationale problemen. Alleen mensen vroegen zich af of EU samenwerking wel in het belang van NL volk was. De voordelen waren voor veel onzichtbaar. Critici wezen er namelijk op dat NL steeds meer van haar macht weggeeft aan de EU en dat NL meer betaalt aan de EU dan het ontvangt.

De multiculturele samenleving en de uitbreiding van de macht van de EU werden door sommige NL’ers echter als een bedreiging van de Nederlandse identiteit gezien. Er was sprake van herlevend nationalisme.

1. Een nieuw crises

In 2008 brak grote economische crisis uit. Hierdoor werden tegenstelling in de maatschappij opnieuw duidelijk. Veel mensen verloren hun baan, terwijl anderen juist rijer werden. Velen voelden zich in deze tijden iet vertegenwoordigd door de overheid, waardoor de politiek nog altijd vervreemd leek van het volk. Toch behoorde NL nog steeds tot de meest welvarende, gelukkige en gelijkwaardige landen ter wereld.

Tijdlijn

• 1945: einde wo2
• 1945: oprichting VN
• 1948: start Marshallhulp voor NL
• 1949: oprichting NAVO, Indonesië onafhankelijk
• 1951: oprichting EGKS
• 1956: einde handelsonbekwaamheid van de getrouwde vrouwen
• 1957: invoering algemene ouderdomswet (AOW), NL sluit aan bij EEG
• 1958: verdrag van Rome (officiële start van EEG)
• 1966: wet op arbeidsongeschiktheid
• 1967: Europese gemeenschap (EG)
• 1969: oprichten Dolle mina
• 1971: verruiming van echtscheidingswetgeving
• 1973: oliecrisis
• 1975: Suriname onafhankelijk van NL
• 1985: verdrag van Schengen
• 1992: verdrag van Maastricht
• 1994: invoering wet gelijke behandeling
• 2001: huwelijk legaal voor partners met hetzelfde geslacht
• 11 sep 2001: aanslagen op VS
• 2002: invoering v.d. euro
• 6 mei 2002: moord op Pim Fortuyn
• 2008: wereldwijde economische crisis

Tijdlijn

• 1945: einde wo2
• 1945: oprichting VN
• 1948: start Marshallhulp voor NL
• 1949: oprichting NAVO, Indonesië onafhankelijk
• 1951: oprichting EGKS
• 1956: einde handelsonbekwaamheid van de getrouwde vrouwen
• 1957: invoering algemene ouderdomswet (AOW), NL sluit aan bij EEG
• 1958: verdrag van Rome (officiële start van EEG)
• 1966: wet op arbeidsongeschiktheid
• 1967: Europese gemeenschap (EG)
• 1969: oprichten Dolle mina
• 1971: verruiming van echtscheidingswetgeving
• 1973: oliecrisis
• 1975: Suriname onafhankelijk van NL
• 1985: verdrag van Schengen
• 1992: verdrag van Maastricht
• 1994: invoering wet gelijke behandeling
• 2001: huwelijk legaal voor partners met hetzelfde geslacht
• 11 sep 2001: aanslagen op VS
• 2002: invoering v.d. euro
• 6 mei 2002: moord op Pim Fortuyn
• 2008: wereldwijde economische crisis