Literatuur tussen 1910-1945
De ontwikkeling van nieuwe technieken en psychoanalyse stuwt dichters en schrijvers naar nieuwe inspiratiebronnen. Appolinaire is de eerste die de noodzaak van een breuk met het verleden onderkent. Hij inspireert het surrealisme en voegt nieuwe elementen aan de dichtkunst toe.
Appolinaire stond bekent om de grote diversiteit van zijn inspiratiebronnen. Hij is de voorloper van het surrealisme. Deze is kenmerkend voor het werk en vooral voor de poëzie van Apollinaire. Op vlak van vorm was hij eveneens opvallend: zo ontbreekt in zijn bundel ‘Alcools’ elk leesteken. Hij geeft zijn gedichten vaak weer in een opvallend vrije, beweeglijke vormgeving. Apollinaire was ook één van de eersten die het surrealisme en het kubisme introduceerden in de poëzie. Zijn werk is van grote invloed geweest op Dadaïsme. Hij legde een soort van bodem voor de nieuwe stroom het dadaïsme. Hij schreef in vormen. Als zijn gedicht over de Eifeltoren gaat dan maakt hij het in de vorm van een Eifeltoren(zie fig. 1).
Marcel Proust is ook een franse schrijver. Zijn werken zijn voor eewig en altijd beroemd. Alles van deze man is verfilmd door Jeremy Irons. In zijn werken gaat hij veel terug naar vroeger.
Zijn belangrijkste werk is "À la recherche du temps perdu" ("Op zoek naar de verloren tijd").
‘À la recherche du temps perdu’ beslaat met zeven delen zo'n 3000 pagina's en bevat meer dan 200 figuren. Proust wordt dankzij dit werk gerekend tot de grootste romanschrijvers van de twintigste eeuw.
Kenmerken surrealisme:
- Er wordt gebasseerd op het ondebuste.
- Zwarte humor(leedvermaak).
- Afwezigheid van alle controle op het verstand.
- Automoatisch schrijven
- Het wonderlijke en de illusie
- De droom en hallucinatie
De surrealisten willen terugvinden wat er leeft in het onderbewuste. De formule is nieuw, maar het idee niet. Schrijven zonder na te denken, zonder precies te weten wat men schrijft; dat is nieuw. Het dichten van een gedicht uit het spontaan geschreven leven.
Andre Breton wordt als grondlegger bij uitstek van het surrealisme gezien. Voordien was hij al betrokken geweest bij het dadaïsme. Breton was vooral dichter, maar werd vooral bekend door zijn roman, Nadja. Hij was net als Appolinaire een surrealist.
Op het einde van het surrealisme zijn er nog 2 belangrijke personen: Eluart en Aragon.
Zij tonen in hun gedichten nog zeer weinig surrealisme maar waren wel van die tijd.
Deze Franse dichter behoorde aanvankelijk tot de kring van het surrealisme, waarin hij een van de belangrijkste figuren was. Van nature begaan met het lot van de mensheid, werd zijn poëzie in de jaren dertig steeds meer naar de politiek gericht.Hij nam deel aan de Spaanse Burgeroorlog en werd tijdens de bezetting van Frankrijk met Louis Aragon de grote dichter van het verzet.
Entre Deux querres(tussen de 2 oorlogen. WO1 en WO2)
De interbellum periode (1918-1939) tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog . Deze twintig jaren van vrede werden gekenmerkt door onrust internationale machtsverhoudingen, de opkomst van totalitaire ideologieën en aanzienlijke technische vooruitgang. De eerste helft van de periode werd genoemd in Frankrijk de " les Années folles ", voornamelijk voor storingen in sociaal gedrag
( grote gedragsverandering en dan met name bij vrouwen in de boven-en middenklasse). Vanaf 1929, de economische en sociale crisis en de opkomst van het nationalisme agressieve staat een sfeer van spanning en angst. Er heerste in Frankrijk een soort grote eurforie en het leven met eeen vrije geest. Ze wilde na de WO1 geen 2e. Dit gebeurde echter wel.
Le petit prince
Het lijkt een kinderverhaal, maar het boek kaart verscheidene diepzinnige en idealistische punten aan over het leven, die door het hele boek verweven zijn. In het boek stelt de schrijver zichzelf voor in de Sahara, waar hij een jonge buitenaardse prins tegenkomt. In hun gesprek openbaart de schrijver zijn eigen visie op de eigenaardigheden van de mensheid. Hij laat de eenvoudige verstandigheid zien die volwassenen lijken te vergeten wanneer ze opgroeien.
De schrijver was een reserve piloot in het leger. Hij ging rondreizen aan het begin van de WO2 in Amerika. Hier wilde hij de regering overtuigen dat ze oorlog moesten voeren tegen Nazi-Duitsland.
Het is het meest vertaalde boek in Frankrijk en was dus belangrijk in de tijd voor de WO2.
Meer kan ik hiet niet over vinden?
Existentialisme(na 1945)
Het existentialisme is een 20e-eeuwse filosofische en literaire stroming die individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit vooropstelt. Het existentialisme beschouwt iedere persoon als een uniek wezen, verantwoordelijk voor eigen daden en eigen lot. Het existentialisme zou je kunnen uitleggen aan de hand van de theorie van Jean-Paul Sartre : "l'existence précède l'essence". Existentie (bestaan) gaat vooraf aan essentie (zin van zijn). Dit betekent dat iemand eerst op deze wereld verschijnt, dan existeert(bestaat) en uiteindelijk zichzelf definieert door middel van zijn eigen daden. Je bent dus wat je doet. Wat je bent is niet meer dan de som van je eigen daden. Dit brengt een enorme verantwoordelijkheid met zich mee.
Kenmerken existentialisme:
- Bestaan gaat vooraf aan de essentie
- Een mens wordt iets door te handelen
- De mens is vrij dingen te doen of niet
- De mens is nooit helemaal alleen; men leeft samen met andere mensen
- De mens staat in relatie met de mensen van zijn tijd
- Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen leven en als je dood bent kun je er niet meer aan veranderen
- Het leven van iemand zal betekenis hebben, wanneer hij zijn verantwoordelijkheid neemt in alle situaties die zich voordoen
Het existentialisme was een stroming die in parijs veel invloeden had op kunst, literatuur, onderwijs en politiek.
Jean-Paul Sarte is de grondlegger hiervan. Hij gaat ervanuit dat er geen god is. Je bepaald als individu zelf een doel voor je leven. Dit doe jd oor te handelen en keuzes te maken. Jouw vrijheid houd op waar die van een ander begint. Je bent dus verantwoordelijk voor de keuzes die je maakt, omdat je de vrijheid van een ander niet kan schenden. Ook maatschappelijk ben je verantwoordelijk: het is ieders verantwoordelijkheid als er onrecht bestaat.
Jean-Paul Sartre woonde samen met zijn ‘levensgezellin’ Simone de Beauvoir. Zij was een franse filosofe, dichtser en feministe. In de werken van Simone en
Jean-Paul was de invloed van de ander altijd merkbaar aanwezig.
Een belangrijk citaat van Simone is: “Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt vrouw". Hiermee doelt ze op het feit dat vrouwen zich niet onderscheiden door fysiologische of anatomische verschillen, maar de mannen maken vrouwen tot vrouw. Volgens Simone maken mannen geen volwaardige individuen van vrouwen. Mannen zouden subjecten zijn die voor zichzelf kunnen leven, vrouwen zouden objecten zijn, die dienstbaar moeten zijn richting mannen. Zij is een grote inspirator van het feminisme.
Voorin een boek van haar staat: Maar de mens is gedoemd te leven; zijn eigen leven te leven. Dit houdt in dat hij niet anders kan dan indringen in het leven van een ander. Want het is onmogelijk te leven zonder vuile handen te maken. Later sloot ze zich aan bij het extentionalisme.
Jean-Paul Sartre was een Frans filosoof en schrijver. Hij wordt beschouwd als de vader van het Franse existentialisme. Aanvankelijk was hij apolitiek, maar vanaf de Tweede Wereldoorlog vond hij de politiek steeds belangrijker. Hij schreef ook theater stukken. Hij werd later aanhanger van de Sovjet-Uni. Hij was niet meer zo voor het extentionalisme. Hij dacht zelf dat de vrijheid verkregen moest worden in die tijd via het collectief en niet via het individu zoals het extentionalisme zegt.
Albert Camus was ook een extentionalist. Camus wordt vaak naast Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir als een van de leidende figuren van het existentialisme beschouwd. Zijn denken verschilt van dat van Sartre waar het de aard van het bestaan betreft: bij Camus staat het lichamelijke centraal, waar Sartre zich meer op het intellectuele bestaan toelegde. Toen in 1949 zijn tuberculose terugkeerde, leefde hij 2 jaar in afzondering. In 1951 publiceerde hij L'Homme révolté, (De mens in opstand), een filosofische analyse van opstand en revolutie, waarmee hij zijn afkeer van het communisme verduidelijkte. Het boek zorgde voor veel verontwaardigheden onder zijn collega's en tijdgenoten in Frankrijk en leidde tot de uiteindelijke breuk met Sartre.
Albert Camus: Was extentionalist maar bij hem stont het lichaam centraal.
Jean-Paul Sartre: was ook extentionalist alleen hij richte zich meer op geest van de mens.
Levensverhaal Albert Camus.
Albert Camus werd geboren in een Frans-Algerijns gezin. Zijn moeder, Catherine Sintes, was van Spaanse afkomst. Vader Lucien sneuvelde in de Eerste Wereldoorlog. Camus leefde in armoedige omstandigheden tijdens zijn jeugd in Algiers.
In 1923 werd Camus toegelaten tot een lyceum en uiteindelijk tot de Universiteit van Algiers. Hij kreeg tuberculose in 1930, hetgeen een eind maakte aan zijn voetbalcarrière (hij was keeper van het universiteitsteam) en hem dwong zijn studies in deeltijd voort te zetten. Hij nam allerlei baantjes aan, onder meer als privéleraar en automonteur en bij het Meteorologisch Instituut. Hij volbracht zijn licence de philosophie in 1935; in mei 1936 presenteerde hij succesvol zijn scriptie over Plotinus.
Camus werd lid van de Franse Communistische Partij in 1934, omdat hij bezorgd was over de politieke situatie in Spanje (die uiteindelijk zou leiden tot de Spaanse Burgeroorlog.
De onafhankelijk denkende Algerijnse Communistische Partij (PCA) werd in 1936 opgericht. Maar Camus deed mee met de activiteiten van Le Parti du Peuple Algérien, waardoor hij in de problemen kwam met zijn kameraden van de communistische partij. Het resultaat was dat hij van trotskisme(trotskisme is een stroming geleid door een russiche revolutionair Trotski. Hij werkte samen met Lenin) werd beschuldigd en in 1937 uit de partij werd gezet.
Hij trouwde in 1934 met Simone Hié, die verslaafd was aan morfine. Ze scheidden omdat ze elkaar niet trouw waren. In 1935 richtte hij Théâtre du Travail op, dat standhield tot 1939. Van 1937 tot 1939 schreef hij voor de socialistische krant Alger-Républicain, onder meer een stuk over de armoedige woonomstandigheden van de Berbers in Kabylië, wat hem waarschijnlijk zijn baan kostte. Van 1939 tot 1940 schreef hij kort voor een vergelijkbare krant, Soir-Républicain. Hij was uit het Franse leger ontslagen vanwege zijn ziekte.
In 1940 trouwde Camus met Francine Faure, een pianiste en wiskundige. Hij begon hij te werken voor het tijdschrift Paris-Soir. In de eerste fase van de Tweede Wereldoorlog was Camus een pacifist. Hij maakte in Parijs de bezetting mee. Daarna verhuisde hij met de rest van de werknemers van Paris-Soir mee naar Bordeaux in 1942. Hij overlijd in 1960. Veel boeken van hem zijn verfilmd. Hij vond het leven altijd zinloos en hij accepteerd het leven zoals het is.
Camus kenmerkende bijdrage aan de filosofie was zijn idee van het absurde, dat inhield dat het leven geen betekenis of bedoeling heeft. Hij legt dit uit in De mythe van Sisyphus en nam het op in vele van zijn andere werken.
Jacques Prevert is ook een belangrijk persoon in de dicht kunst en Franse literatuur. Hij schrijft dagelijkste verhalen en situaties en hij houdt alles heel simpel. Ook was hij een toneel en scenario schrijver. Hij schreef vooral korte toneelstukken en voordrachten die bedoeld waren om marxistische ideeën over te dragen. Zijn gedichten gaan vaak over het leven in Parijs en het leven na de Tweede Wereldoorlog. Sommige van Préverts gedichten zoals Les Feuilles mortes (Herfstbladeren) werden op muziek gezet.
Prévert keerde het surrealisme de rug toe na een ruzie met verschillende personen. Zo kreeg hij ook ruzie met Andre Breton.
Hij legt de basis voor de school van het poëtisch realisme die de Amerikaanse film noir sterk beïnvloedde. Film Noir is een film in de stijl en sfeer die in de eerste plaats wordt geassocieerd met misdaadfilms waarvan de hoofdfiguren in een existentieel bedreigende en kleineschalige wereld leven. Een goed voorbeeld hiervan is: Heroshima mon amour.
Hij legt de basis voor de school van het poëtisch realisme die de Amerikaanse film noir sterk beïnvloedde. Film Noir is een film in de stijl en sfeer die in de eerste plaats wordt geassocieerd met misdaadfilms waarvan de hoofdfiguren in een existentieel bedreigende en kleineschalige wereld leven. Een goed voorbeeld hiervan is: Heroshima mon amour.
Hij schreef ook de tekst van een liedje genaamd Les Feuiles Mortes. Les feuilles Mortes staat bekend om de treurige stemming van de tekst, die gaat over een verloren liefde na het einde van de zomer, wanneer de bladeren van de bomen zijn gevallen en dood op de grond liggen.
Link Juliette Greco: http://www.youtube.com/watch?v=n9Sfx3c7fR0
Link Wende Snijders: http://www.youtube.com/watch?v=3uSaCRrofm4
Nouveau Roman, ‘de nieuwe roman’(1955-1970).
De traditionele roman heeft een begin en een einde, bevat een verhaal en belangrijke hoofdrol spelers met marakter.De ‘nouveau roman’ heeft dit niet! Geen begin, geen eind en de personages zijn uitwisselbaar als objecten. De personen worden door het verlies van hun karakter gelijk gesteld aan objecten. Het is de plicht van de kunstenaar om andere, vaak vreemde kunst te maken die heel waarschijnlijk eerst niet aanvaard wordt. Toch zullen deze kunstwerken later dan weer referentiepunten kunnen worden voor andere kunstwerken. Met de nouveau roman zet hij zich ook af tegen "enkele verouderde begrippen", zoals personage, verhaal en diepte.
In dit soort theater zien we nog iets nieuws, namelijk: Absurdistisch theater. Dit is is een toneelgenre waarin de onlogische en zonder verstand gebruikende aspecten van het leven benadrukt worden, vaak om de doelloosheid van het leven aan te tonen. Het absurd toneel werd populair in het eerste decennium na de Tweede Wereldoorlog, gelijktijdig met de absurdistische filosofische stroming.
Camus schreef ook ‘De mythe van Sisyphus’. Door middel van dat werk is zijn filosofie af te leiden, namelijk dat het leven in zijn geheel geen betekenis heeft. Pas wanneer men dat beseft, is het mogelijk om als mens een positief bestaan te leiden.
Belangrijke vertegenwoordigers van dit theater zijn:
- Samuel Beckett met een theater genaamd: En attendant Godot
- Eugene Lonesco
Kenmerken absurdistisch theater:
In het absurd toneel wordt vaak uitgegaan van realistische karakters, situaties en theatrale traditionele afspraken. Tijd, plaats en identiteit zijn vaak vaag en dubbelzinnig. Veelal wordt er een droomachtige of beangstigende sfeer geschapen en vinden er herhaaldelijke of onzinnige dialogen plaats.
Tijdperk van de bestseller(1665-heden):
Bekende franse schrijvers in deze tijd zijn:
- Yourcenar
- Tournier
- Le Clezio
- Houellebecq
- Nothomb
- Claudel
De roman ‘Les Roi de
Aulnes’ van Tournier is heel bekent. Het gaat als volgt:
Het noodlot brengt de Parijse garagehouder Abel Tiffauges in 1939 via een arrestatie wegens de vermeende verkrachting van een jong meisje, enige tijd als postduivenverzorger in het Franse leger. Hij gaat uiteindelijk in Duitse krijgsgevangenschap naar Pruisen. Daar fungeert hij korte tijd als hulp van de jachtopziener op het landgoed van Goring, voordat hij wordt overgeplaatst naar een door de SS gedreven opleidingsinstituut waarvoor hij jongens moet ronselen.
Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=WZ7f8Z73eug
Een andere bekende roman uit deze tijd is van Claudel: Les Ames Grises. Dit gaat over de winter van 1917. Dan wordt er een vredig, rustig dorpje, dat vlakbij het front ligt, opgeschrikt door de moord op een klein meisje. Verschillende hoge rechters en hooggeplaatste burgers komen op de verdachtenlijst. Claudel neemt je helemaal mee in zijn boek. Dit kan hij heel goed!
trailer: http://www.youtube.com/watch?v=CIdRZWdRQDQ
La B.D.= bande dessinée.
Hier worden verhalen verteld via een cartoon. Het verhaal wordt verteld door middel van zinvolle tekeningtjes. Vooral in België is het erg populair. Schrijvers:
- Fraquin
- Peyo
- Morris
- Tintin
In Frankrijk komt in 1959 een tijdschrijft uit genaamd: pilote, geschreven door Goscinny. Hij is de bedenker van het welbekende Astérix figuur.
In de franse cartoons zit veel humor. Ze houden er egs van om in hun cartoons veel ‘jeux de mots’(woordspelingen) te stoppen. Verder zit het ook vol met verwijzingen naar de geschiedenis. Astérix is het bekendste frans stripboek.
Amélie Nothomb is een Franstalig Belgische schrijfster. De constant veranderende omgevingen uit haar kinderjaren drukken hun stempel op Nothomb en haar oeuvre. Men zou kunnen spreken van een soort vervreemding, die in haar romans doorklinkt. De verhalen van Nothomb zijn vaak kort en fantasievol en lijken op sprookjes, maar dan met een duistere en ironische ondertoon. Haar stijl, woordkeuze, onderwerpkeuze en voortdurende zelfspot zijn haar handelsmerken.
Ze schrijft hele korte zinnen die erg humoristisch zijn. Ze schrijft op een autobiografische manier.
Jean-Marie Gustave Le Clézio is een Franse schrijver die in 2008 de Nobelprijs voor de Literatuur won. Tot 1975 hield Le Clézio zich bezig met onderwerpen als de verbeelding in woorden, hoe taal functioneert, hoe het schrijfproces verloopt. Zijn boeken uit die tijd waren geschreven in een experimentele, postmodernistische stijl.
Daarna wijzigt hij zijn stijl, hij gaat ingetogener schrijven, realistischer ook. Zijn thema's waaieren uiteen van de jeugd en volwassenwording naar diverse landen, de ontmoeting met andere volkeren, het relatief stellen van het eigen subject dat in steeds andere omgevingen het eigen gedachteleven bevraagt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden