Economie H2 samenvatting

                             2.1 sparen en beleggen 

Sparen --> je stelt je consumptie uit 

Redenen om te sparen (doelmotieven) 

1. Doelmotief 

             --> je wilt iets kopen waarvoor je nu nog niet genoeg geld voor hebt 

1. Zekerheidmotief 

           --> geld voor onverwachte gebeurtenissen  

1. Vermogensmotief 

           --> je spaargeld levert extra inkomsten op  

Interest (rente) 

Rente --> vergoeding voor het sparen of lenen van geld  

• Nominale rente 

          --> rente die je in euro’s ontvangt 

• Reële rente 

         --> nominale rente gecorrigeerd voor de inflatie (de nominale 

         rente is aangepast aan de economie 

Enkelvoudige rente 

• Rente na afloop van een jaar 

Formule enkelvoudige rente berekenen: 

Iev= p* K* n 

Iev= enkelvoudige rente 

P = rentepercentage : 100 

K= beginkapitaal (beginsaldo) 

N= aantal periodes 

voorbeeld 

Je hebt € 2500 op een spaardeposito met 3% rente. 

Je ontvangt aan rente: 

Na 1 jaar:           0,03 x €2500 x 1 = €75  

Na 2 jaar:           0,03 x €2500 x 2 = €150 

Na 5 maanden: 0,03 x €2500 x 5:12 = €31,25 

Samengestelde rente  

• Rente op rente  

Samengestelde rente berekenen 

EWn= (1 + p) n x K 

EW= eindwaarde na n jaar (spaarsaldo) 

N= aantal periodes 

P= rentepercentage :100 

K= beginkapitaal (beginsaldo) 

Voorbeeld: 

Je hebt € 500 op je spaarrekening. Je ontvangt 2% rente. 

Spaarsaldo na 1 jaar=                1,02 x €500= €510 

Spaarsaldo na 2 jaar=                1,02 x 1,02 x €500 (1,02^2 x €500 = €520,20) 

Spaarsaldo na 25 jaar=              1,02^25 x €500= €820,30 

Spaarvormen 

• Spaarvormen: Verschillende manieren van sparen zoals een spaardeposito of internetspaarrekening 

• Direct opvraagbare spaarrekening 

           --> geld is vrij opneembaar --> variabele rente (als je geld opneemt dus     minder geld op je rekening hebt dan krijg je ook minder geld, en andersom ook) 

• Spaardeposito 

--> geld staat vast voor een afgesproken periode --> vaste rente --> opnamekosten bij toch geld opnemen. 

Beleggen 

Beleggen: investeren van geld in aandelen of obligaties, met het doel hieraan te verdienen. 

Rendement: totale opbrengst van aandelen of obligaties, bestaande rente of dividend en koerswinst. 

Beleggen: (meer risico dan bij sparen wisselend rendement) 

                                                Beleggen 

Obligaties --> lenen aan overheid of bedrijf --> rentevergoeding over nominale rente. 

Aandelen --> aanheelhouder --> voor een deel eigenaar --> dividend 

                        2.2 heb je geld genoeg? 

Lenen: gebruik maken van geld van anderen. 

Lenen: direct consumeren en op een later tijdstip betalen, Tijdelijk verhogen van je koopkracht. 

Leenmotieven: 

• Om een tijdelijk te kort op te vangen 
• Om duurzame consumptiegoederen te kopen 
• Om tegenslagen op te vangen 
• Om een huis te kopen 

Over een lening betaal je rente. 

Aflossen: 

Je (krediet) lening betaal je af in termijnen. Je moet aflossen:  dat doe je door (een deel van je schuld) en kredietkosten (totale rente) te betalen.  

Kredietkosten berekenen: 

Kredietkosten= (aantal termijnen x termijnbedrag) - lening 

Voorbeeld: 

Je leent €4000 met maandelijkse termijnen van €130.  

De looptijd van lening is 3 jaar, 

Je betaalt in totaal 3 x 12 x €130=                € 4680 

Geleend bedrag                                                € 4000 -                                                   - 

                                                                           ------------- 

Kredietkosten=                                                    €680  

Risico 

Risico: kans op schade of verlies. 

Bij lenen: dat de waarde van je aankoop sneller vermindert dan je aankoop, je schuld is dan hoger dan je aankoop. 

Bij uitlenen: dat de lener niet kan aflossen  

Consumptief krediet: 

Leningen: 

• Persoonlijke lening: vrij besteden bedrag dat in vaste termijnen wordt terugbetaald. 
• Doorlopend krediet: er is een max bedrag dat je mag lenen, de kredietlimiet. 
• Rekening-courantkrediet: rood staan op je betaalrekening, hiervoor wordt vaak hoge rente afgerekend. 
• Kopen op afbetaling: winkels bieden soms aan om later te betalen 
• Huurkoop: producten huren waarbij je aan het einde van de periode eiegnaar bent. 

2.3 ben jij verzekerd 

Risicoaversie: natuurlijke afkeer van risicos die mensen hebben 

Risico: kans op schade of verlies 

Verzekeren: overnemen van de financiele gevolgen van een schade van een verzekerde door een verzekeraar. 

Risico: 

• Je kunt je verzekeren voor de financiele gevolgen van het risico. 
• De verzekeraar neemt de gevolgen van het risico over van de verzekerde 

Verzekeringscontract: 

In je verzekeringscontract heet een polis hierin staat: 

• Welke schade wordt gedekt 
• Wie de verzekerde en verzekeringsnemer is 

Verzekeringskosten: 

• Premie --> de verzekeraar gebruikt de premie voor schade uitkeringen, kosten te dekken en winst te maken 
• Poliskosten 
• Assurantiebelasting: 21% (en 9% op primaire behoeften) 

Verzekering berekenen: 

Verzekeringskosten= (premie + poliskosten) + assurantiebelasting. 

Voorbeeld 

Premie                                                €65 

Poliskosten                                        € 5  - 

                                                           ----------- 

                                                               €70 

Assurantiebelasting 21% van €70   €14,70 + 

 Verzekeringskosten                         ------------- 

                                                             €84,70 (betaal je aan de verzekering) 

Risico 

Het risico is niet voor iedereen even groot. 

Mensen die weinig risico lopen moeten bereid zijn te betalen voor mensen met een hoog risico: Solidariteit 

Solidariteit: bereidheid van mensen met een laag risico om zich samen met anderen te verzekeren. 

Kosten van risico berekenen: 

Risico= kans op voorval x gemiddeld schadebedrag voorval 

Voorbeeld 

De kans dat je fiets wordt gestolen, is 1 op de 5 (dat betekent dat het gemiddelde eens in de vijf jaar voorkomt)  

Een nieuwe fiets kost €700  

Het risico per jaar is dan 1 : 5  x €700= €140. 

Als je premie lager is dan €140, kun je een verzekering overwegen. 

2.4 heeft de overheid invloed 

Belasting:  verplichte bijdrage die burgers en bedrijven aan de overheid betalen. 

Inkomsten van de overheid: 

• Belastingen: --> Directe, indirecte belastingen. 
• Sociale premies: --> werknemersverzekeringen, volksverzekeringen 
• Niet belasting ontvangsten: aardgasbaten, staatsdeelnemingen, retributies / heffingen. 

Belastingen 

• Kostprijsverhogende belastingen --> indirecte belasting (btw en accijns) 
• Belastingen op inkomen, winst en vermogen --> directe belastingen (inkomstenbelasting, loonbelasting) 

Directe belastingen: 

Belastingen op je inkomen die je rechtstreeks betaald aan de overheid 

Indirecte belastingen: 

Kostprijsverhogende belastingen die je via een leverancier betaalt. 

Bruttoloon: 

• Als je in de loondienst werkt ontvang je loon. Op het brtuoloon houdt de werkgever loonheffing (loonbelasting en sociale premies) in. Dan blijft het nettoloon over. 

Berekening nettoloon 

Nettoloon= bruttoloon – loonheffing (loonbelasting + sociale premies) 

Voorbeeld: 

Je bruttoloon is €1850 

Daarop wordt €165 aan loonbelasting ingehouden en €92 aan sociale premies 

Je nettoloon= €1850 (€165 + € 92) = €1593 

Belastingtoegevoegde waarde: 

De Belastingtoegevoegde waarde wordt opgeteld bij de verkoopprijs. De leverancier draagt de btw af aan de belastingsdienst. 

Er zijn twee btw tarieven: 

• Hoog tarief: 21% voor secundaire behoeften 
• Laag tarief: 9% voor basisbehoeften en diensten die de overheid wil stimuleren. 

0% btw geldt voor diensten die zijn vrijgesteld van btw (bijv. Onderwijs, medicijnen) 

De overheid hanteert accijns en mileuheffingen om het gebruik van bepaalde producten te ontmoedigen. 

Verkoopprijs inclusief btw= verkoopprijs exclusief btw x 1,21 

Verkoopprijs exclusief btw= verkoopprijs inclusief btw : 1,21 

Voorbeeld: 

Een tube tandpasta kost €1,15 exclusief btw. De consument betaalt €1,15 x 1,21 = €1,39 

Een fles shampoo kost €2,99 in de winkel (inclusief btw).De verkoopprijs exclusief btw  is €2,99 : 1.21 = €2,47