H8: Een eigen bedrijf

·       Getrouwd in gemeenschap van goederen(vermogens partners worden samengevoegd) kan ook privébezit partner worden aangesproken.

·       Continuïteit van bedrijf is niet zo goed gewaarborgd. Voortbestaan bedrijf hangt af van leven eigenaar.  Wanneer er iets gebeurt met eigenaar à kans voortzetting onderneming klein.

Eigenaar enige die EV inbrengt à banken voorzichtig met lenen van geld aan eenmanszaken.

Banken willen zekerheid voor het terug betalen van geld. 1 eigenaar is geen grote zekerheid.

Eigenaar valt niet onder werknemersverzekering. Moet zichzelf verzekeren.

Voor ondernemer verschillende fiscale regelingen, waardoor die minder belasting over winst betaald. 

Speciale vorm = ZZP’er

ZZP’er = zelfstandige zonder personeel.

Je moet aan enkele voorwaarden doen om ZZP’er te zijn.

·       Geen personeel

·       Zit niet in detailhandel

·       Bezit niet/nauwelijks eigen bedrijfsruimte

Vennootschappen zonder of met beperkte rechtspersoonlijkheid

Openbare vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid ( ov, voorheen vof)

·       Meer eigenaren

·       Meer EV, bank eerder in staat te lenen door  meerdere eigenaren.

·       Geen scheiding tussen leiding en eigendom

·       Betere continuïteit dan eenmanszaak

·       Wegvallen vennoot, kan worden opgevangen door andere vennoot.

·       Hoofdelijk aansprakelijk = elke vennoot is afzonderlijk met zijn hele privé vermogen aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming

Je moet zelf regelen dat je een deel van andere vennoten terug krijgt.

Een beslissing van een vennoot kan betekenen dan andere vennoten aansprakelijk worden gesteld. à afspraken maken voor bv handtekening nodig iedere vennoot bij grote uitgave.

= vennootschapscontract (kunnen ook andere afspraken in komen, bij notaris opstellen)

·       Vennoot die meer geld in onderneming steekt à recht op groter deel van de winst

·       Ieder moet over zijn deel van de winst, inkomstenbelasting betalen.

·       Ook hier gelden fiscale voordelen, ook niet automatisch verzekerd.

Openbare vennootschap met rechtspersoonlijkheid

Vennoten nog wel gedeeltelijk hoofdelijk aansprakelijk, maar niet meer volledig.

Bepaalde bedrijfsbezittingen worden eigendom van de vennootschap zelf(de onderneming) en niet van de vennoten. Voor deze eigendommen zijn de vennoten niet privé aansprakelijk.

Commanditaire vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid

Wijkt op bepaalde punten af van Openbare vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid.

·       Naast beherende en leidinggevende vennoten zijn er commanditaire vennoten.

Commanditaire vennoten = brengen alleen vermogen in, bemoeien niet met de leiding

·       Gedeeltelijke scheiding leiding en eigendom.

·       Commanditaire vennoten zijn niet aansprakelijk met hun privévermogen.

Commanditaire vennootschap met rechtspersoonlijkheid

·       Bepaalde bedrijfsbezittingen zijn eigendom van de vennootschap zelf (de onderneming) en niet van de vennoten

·       Vennoten zijn voor dat deel van het vermogen niet privé aansprakelijk.

Niet-openbare vennootschap of stille vennootschap(voorheen maatschappij)

·       Is samenwerkingsverband tussen 2 of meer personen die daarin goederen, vermogen en/of hun arbeid samenbrengen met de bedoeling het daaruit verkregen inkomen onder elkaar, volgens van tevoren vastgestelde regels, te verdelen.

·       Belangrijkste verschil voorgaande vennootschapen: bedrijf treedt niet onder een gezamenlijke naam naar buiten.

·       Deze vorm komt vaak voor bij samenwerkende artsen of advocaten.

·       Vennoten alleen verantwoordelijk voor eigen handelingen.

·       Over hun aandeel in het inkomen à inkomsten belasting betalen.

·       Deze vorm biedt mogelijkheden voor een betere taakverdeling van het werk.

Winstverdeling openbare vennootschap

Voorbeeld:

€50.000 EV ingebracht. à Wanda €30.000 à Karel €20.000

Winst 1e jaar €80.000

Wanda : 30.000 / 80.000 x 100% = 60% eigen vermogen. Dus recht op 60% van de winst.

Karel dus op 40%

Wanda : 80.000 x 60% = €48.000 à Karel 80.000 x 40% = €32.000

Besloten vennootschap

·       Eigen vermogen is verdeeld in aandelen

·       Aandelen eigendom van een of meer aandeelhouders

·       Iedere aandeelhouder is mede-eigenaar van de onderneming.

·       Meer eigen vermogen doordat andere dan de oprichters ook aandeelhouder kunnen zijn

·       Bank leent makkelijker geld aan BV.

·       Aandeelhouders staan in aandeelhoudersregister van de bv.

·       Aandelen op naam = je kunt ze alleen maar verkopen als je toestemming hebt van de andere aandeelhouders.

·       Hoogste macht binnen BV = aandeelhouders in Algemene Vergadering van Aandeelhouders = AVA

·       Bestuur = directie = dagelijks bestuur

·       Leidinggevende en eigenaars kunnen verschillende personen zijn.

·       Aandeelhouders kunnen directeur aanstellen, zonder dat zij zeggenschap verliezen.

·       Grote BV’s kan Raad van Commisarissen aanstellen à houdt toezicht op bestuur.

·       Directeur in dienst van bedrijf

·       Rechtspersoon kan failliet gaan en heeft mensen in dienst.

·       BV moet belasting betalen over inkomen(winst) à vennootschapsbelasting

·       Eigenaren niet privé aansprakelijk met privévermogen

·       BV failliet à aandeelhouders alleen geld kwijt wat ze in de onderneming hebben belegd.

·       Alleen bij opzettelijk faillissement aansprakelijk met privévermogen.

·       Over het dividend moet dividendbelasting(15%) worden ingehouden

Dividend = het deel van de winst dat wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders.

·       Formeel is de continuïteit beter dan eenmanszaak en OV.

·       Als aandeelhouder overlijdt à BV blijft voort bestaan.

Naamloze vennootschap

·       Eigen vermogen verdeelt in aandelen

·       Aandelen vrij verhandelbaar = aandelen vrij verhandelbaar.

·       Vroeger aandelenbewijzen op papier, tegenwoordig koop je aandelen via effectenrekening van je bank.(houdt ook registratie bij)

·       Minimaal 1x per jaar à aandeelhoudersvergadering

·       NV + BV verplicht jaarrekening te publiceren

·       NV = rechtspersoon

·       NV failliet à aandeelhouders alleen geld kwijt wat ze in de onderneming hebben belegd.

·       Niet aansprakelijk met privévermogen

·       Aandeelhouders niet ingeschreven in aandeelhoudersregister.

·       Scheiding van leiding en eigendom

·       Aandelen worden verhandeld op effectenbeurs.

·       Continuïteit goed gewaarborgd

·       Kan aandelen kopen om invloed uit te oefen in onderneming.

·       Kunnen ook kopen om te speculeren. à aandelenkoers kan dalen of stijgen. à koers stijgt wanneer winstverwachting van bedrijf verbetert. à koers daalt wanneer winstverwachting van bedrijf verslechtert.

·       Wanneer koers stijgt à aandeelhouders kunnen aandelen met winst verkopen. Ontvangen behalve koerswinst ook dividend.

Dividend = winstuitkering aan aandeelhouders

Ø  Cashdividend =  in de vorm van geld

Ø  Stockdividend = in de vorm van aandelen

            Over dividend moeten aandeelhouders 15% dividendbelasting betalen.

·       Over koerswinst àgeen belasting, wel belasting over waarde van aandelenbezit

·       Hoogste macht = AVA: Algemene Vergadering van Aandeelhouders

Aandeelhouders principaal, topmanager agent

·       Aandeelhouders uit op een zo hoog mogelijke winst in korte tijd.

·       Bestuurders uit op rendement op langere termijn.

·       Dit botst nog wel eens als aandeelhouders vinden dat de aandelenkoers achterblijft. Komt ook andersom voor. 

·       Soms kunnen topbestuurders miljoenenbonussen verdienen als zij goede resultaten op korte termijn laten zien.

·       Bestuurders verliezen hierdoor lange termijn visie uit het oog.

·       Hier ook principaal-agenttheorie van toepassing.

Aandeelhouders eigenaren (principaal) à stellen topmanager (agent) aan.

Topmanager ondergeschikte die het bedrijf lijdt.

Aandeelhouders dragen (groot deel) ondernemingsrisico.

Om te zorgen dat topmanager zich volledig inzet voor bedrijf à bonussen worden beloofd of aandelenopties gegeven.

Vroeger bonussen gerelateerd aan winst of omzet.

Aan bonussen van managers worden tegenwoordig meer voorwaarden gesteld.

Stichtingen en verenigingen

Rechtspersonen die ideëele doelen nastreven.

Niet commerciële ondernemingen = streven niet naar winst.

Vereniging = heeft leden die het bestuur van de vereniging kiezen

Bijv. sportvereniging & rode kruis

Stichting = heeft geen leden; het stichtingsbestuur wordt volgens statuten benoemd

Bijv. Amnesty International & Anne-Frank stichting.

Coöperatieve vereniging = streeft wel naar winst.

Bijv. zuivelfabriek, melkveehouders zijn de leden. & Rabobank & grootste bloemenveiling van Nederland; FloraHolland à coöperaties.

In een schema:

 

Eenmanszaak

OV/VOF

NV

BV

Scheiding van leiding en eigendom

Nee

Nee

Ja

Ja

Rechtspersoon

Nee

Nee

Ja

Ja

Aansprakelijkheid van de eigenaar

Met zaak- en privévermogen

Met zaak- en privévermogen

Nee

Nee

Bestuurders verzekerd voor sociale werknemerswetten.

Nee

Nee

Ja*

Ja*

Verplicht startkapitaal

Nee

Nee

€45.000,-

€18.000,-

Verplicht om jaarrekening te publiceren

Nee

Nee

Ja

Ja

Soort belasting

Inkomsten-belasting

Inkomsten-belasting

Vennootschaps-belasting

Vennootschaps-belasting

* Directeuren-grootaandeelhouders zijn niet verzekerd voor de sociale werknemersverzekeringen.

Hiervan is sprake als een directeur meer dan 50% van de aandelen bezit.

 

§8.3 Balans en winst-en-verliesrekening

Met een eigen bedrijf moet je nauwkeurig een boekhouding bijhouden. Verplicht voor o.a. belastingaangifte. Ook handig om goed overzicht te hebben van je eigen financiële positie.

Met bijgewerkte administratie grotere kans als bedrijf om te slagen.

Belangrijkste onderdelen: balans en winst-en-verliesrekening

Balans

Balans = een overzicht van de bezittingen het eigen vermogen en de schulden van een organisatie op een bepaald moment.

Balans is altijd in evenwicht. Totaal debetzijde moet gelijk zijn aan totaal creditzijde.

Debetzijde = activazijde

Creditzijde = passivazijde

Vaste activa

Eigen vermogen

Vlottende activa - debiteuren

Vreemd vermogen lang

Liquide middelen

Vreemd vermogen kort - crediteuren

Debetzijde = waarde van alle bezittingen

Creditzijde = hoe de bezittingen op de debetzijden zijn gefinancierd

Balans

Vaste activa = bezittingen die langer dan een jaar meegaan

Vlottende activa = bezittingen die korter dan een jaar in het bedrijf aanwezig zijn

·       Debiteuren = klanten die nog niet hebben betaald

Liquide middelen =  het kasgeld en de banktegoeden van de onderneming.

Gehuurd pand word niet op de balans gezet, want het is geen eigendom.

Creditzijde

Eigen vermogen = het geld dat de eigenaren/aandeelhouders in de onderneming hebben gestoken + dat deel van de winst dat in het bedrijf is behouden.

Vreemd vermogen lang = geleend geld met een looptijd langer dan een jaar. (hypothecaire lening)

Vreemd vermogen kort = geleend geld met een looptijd korter dan een jaar.

·       Crediteuren = leveranciers die nog betaald moeten worden.

Vreemd vermogen lang en vreemd vermogen kort vormen samen het vreemd vermogen  of de schulden van de organisatie.

Liquiditeit en solvabiliteit

Bank leent sneller geld, als de kans groot is dat dit normaal kan worden afgelost en dat het bedrijf de rente kan betalen. Bank wil de balans van de onderneming beoordelen.

Kan door middel van de liquiditeit en solvabiliteit van de onderneming.

 

Liquiditeit = geeft aan in welke mate een onderneming in staat is om de kortlopende schulden terug te betalen.

Formule:

Vlottende activa wordt meegeteld, want dat kan makkelijk in geld worden omgezet.

Hoe hoger de liquiditeit, des te gemakkelijker de onderneming het vreemd vermogen kort (kortlopende schulden) kan aflossen.

In algemeen wordt gesteld dat liquiditeit minimaal 2 moet zijn.

In dat geval kunnen de korte termijn schulden gemakkelijk worden afgelost, ook als het niet lukt alle voorraden snel te verkopen.

Solvabiliteit = geeft aan in welke mate een onderneming in staat is om de totale schulden terug te betalen.

Hoe hoger, des te gemakkelijker de onderneming het totale vreemd vermogen (kortlopende schulden en langlopende schulden) kan aflossen.

Formule:

Totaal vermogen = totaaltelling van de balans.

Solvabiliteit wordt als goed beschouwt als deze 150% of hoger is.

 

Winst-en-verliesrekening

Winst-en-verliesrekening = een overzicht van de totale opbrengsten, de totale kosten en de nettowinst in een bepaalde periode.

Op winst-verlies rekening staan stroomgrootheden. Het gaat immers om de opbrengsten of kosten die tijdens een hele periode zijn behaald.

Stroomgrootheden = grootheden doe per periode worden gemeten.

Brutowinst = verschil tussen de omzet en de inkoopwaarde van de verkochte goederen.

Nettowinst (voor belasting) = bereken je door brutowinst – alle overige bedrijfskosten

Nettowinst (na belasting) = nettowinst (voor belasting) – belasting over deze winst.

Rechtspersonen, NV & BV moeten balans en winst-verlies rekening publiceren en ter inzage leggen in Handelsregister van de KvK.

 

§8.4 Rendement en rentabiliteit

Met eigen bedrijf hoop je winst te maken. Fijn om te weten hoe het bedrijf het doet in vergelijking met eerdere jaren/ andere bedrijven in de bedrijfstak.

Met eigen bedrijf hoop je winst te maken. Fijn om te weten hoe het bedrijf het doet in vergelijking met eerdere jaren/ andere bedrijven in de bedrijfstak.

Om deze vergelijking te vergemakkelijken, zijn er verschillende maatstaven om de winstgevendheid te meten.

Winstmarge
Winstmarge = geeft aan hoeveel procent de winst van de omzet is.

Formule:

Door de nettowinst in een percentage van de omzet uit te drukken, kun je bedrijven van verschillende grootte goed met elkaar vergelijken.

De winst als percentage van de omzet verschilt per bedrijf en per bedrijfstak.

Ondernemingen met sterke machtspositie à hoge winstmarge.

Ondernemingen met  minder sterke machtspositie à lagere winstmarge.

Markten met hevige concurrentie à winstmarges meestal laag.

Rentabiliteit van het eigen vermogen

Rendement/rentabiliteit = manier om de winstgevendheid van een bedrijf weer te geven.

Hierbij wordt gekeken hoeveel rendement een investering in het bedrijf oplevert.

Formule:

Met het gemiddeld eigen vermogen, wordt het eigen vermogen bedoeld dat gemiddeld in een bepaald jaar in het bedrijf geïnvesteerd.

Eigen vermogen = EV

Winstquote

Winst niet allen belangrijk als inkomstenbron voor een onderneming. De winstgevendheid in het bedrijfsleven heeft ook invloed op de investeringen en de werkgelegenheid in een land.

Winstquote = geeft aan hoeveel procent van het totaal in Nederland verdiende binnenlands inkomen(totale inkomen) bestaat uit winstinkomen.

Totale inkomen = winst + loon + pacht + interest

Je kan verband zien tussen winstquote en bedrijfsinvesteringen in vaste activa.

Jaren van lagere winstgevendheid, groei in investeringen meestal ook lager.

Door daling van winstgevendheid in jaren 70 à leidde in diverse sectoren tot sterke daling van de groei van bedrijfsinvesteringen en tot faillissementen.

Ontstond grote werkloosheid.

Na slecht investeringsklimaat rond eeuwwisseling zie je daarna weer groei van investeringen.

 

§8.5 Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord gedrag draagt bij aan een betere samenleving.

Om deze reden hebben bedrijven steeds meer oog voor andere belanghebbende:

·       Eigen personeel

·       Omwonenden

·       Maatschappij in het algemeen

Steeds meer sprake van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Winst, bedrijfskosten en maatschappelijke kosten

Ondernemingen à streven naar winst.

Winst wordt gemaakt als bedrijfsopbrengsten hoger zijn dan de bedrijfskosten.

Bedrijfskosten = de door de onderneming gemaakte kosten die aan klanten worden doorberekend in de verkoopprijs.

Bij productie treden vaak negatieve externe effecten op.

Voorbeeld: overlast & milieuvervuiling

Negatieve externe effecten = nadelige gevolgen van de productie, die niet in de verkoopprijs worden opgenomen.

Maatschappelijke kosten = kosten van de negatieve externe effecten van consumptie en productie die worden afgewenteld op de hele samenleving.

(belastingbetaler draait hier vaak voor op)

Overheid probeert vervuilende bedrijven en consumenten zelf te laten betalen voor maatschappelijk kosten ‘vervuiler betaalt’

Vervuilende bedrijven krijgen boetes als zij niet voldoen aan de voorgeschreven milieueisen.

 

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bedrijven zien steeds meer de noodzaak van zuinig omgaan met mens en milieu. Nemen zelf maatregelen om negatieve externe effecten te verminderen.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) raakt steeds meer ingeburgerd in bedrijfsleven.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) = wil zeggen dat bedrijven naar winst streven (profit), maar met aandacht voor het milieu (planet) en de mens (people).

MVO gaat uit van duurzaam ondernemen.

Duurzaam ondernemen = hierbij wordt de productie van nu gecombineerd met het behoud van productiemogelijkheden in de toekomst.

Bij sociaal beleid van een onderneming (people) gaat het niet alleen over goed omgaan met personeel, maar ook om betrokkenheid bij samenleving.

Voorbeeld: aanbieden stageplaats, sponsoren, deel winst aan goed doel etc.

MVO en bedrijfswinst

Kosten nemen vaak toe bij milieuvriendelijk produceren.

MVO kan ook stimulans zijn voor het bedrijf.

·     Ontstaan nieuwe producten.

·     Bepaalde bedrijfskosten kunnen dalen (minder energieverbruik/papierverspilling)

·     Manier voor onderscheiden van concurrent.