Hoofdstuk 2, 3, 4, 5 (t/m blz. 121)

Samenvattingen CKV 2. Hoofdstuk 2, 3, 4 en 5
Bladzijde 36 tot en met 121. Hoofdstuk 2 Spiegel aan scherven. Expressionisme
Er is weinig aandacht voor de regels die gelden in de kunst. In kunstwerken kun je emoties uitdrukken. Het expressionisme kenmerkt zich door een persoonlijke en soms chaotische stijl. De nadruk ligt op het rechtstreeks tot uitdrukking brengen van -vaak heftige- emoties. “Erwartung” Het is een zangstuk voor een sopraan en een orkest. Het lijkt op een verslag van een droom of nachtmerrie. Het gaat over een vrouw die ‘s nachts in het bos op zoek gaat naar haar geliefde die niet bestaat. De componist is Arnold Schönberg. In zijn muziek herken je nauwelijks een melodie of een vast ritme. Er zijn voortdurend tempowisselingen en een sterke dynamiek. “L’apès midi d’un faune” Het is opgevoerd door Les Ballets Russes. De verborgen driften spelen een rol. Het kostuum lijkt op het lichaam geschilderd. Het moet een mens en een dier tegelijk voorstellen. Abstractie
De voorstelling speelt geen rol. Kleuren, vlakken, lijnen lijken niet meer op de dingen om ons heen. Je kijkt naar vormen en kleuren. Abstracte kunst geeft uiterlijk aan het innerlijke. Het begin van de abstracte kunst heeft alles te maken met het expressionisme. Atonaal is als vaste regels, zoals die van de harmonieleer, niet meer gelden. Primitieve kunst

Uiting geven aan gevoel en emotie. Het is ‘negerkunst’. Kirchner, Matisse en Picasso leggen verzamelingen aan van primitieve niet-Europese kunst. Dit zijn avant-gardekunstenaars. Jazz
Het is geboren in de rosse buurten van de havenstad New Orleans. Christelijke erediensten van de negerslaven gaan samen met de traditionele elementen. Zingen gaat in die traditie voortdurend samen met dansen, trommelen, klappen en stampen. Spirituals, gospels, blues en de ragtime ontstaan hieruit met de ritmische kenmerken. Uit een mix van marsmuziek, blues, gospel en ragtime ontstaan een volwaardige amusements- en dansmuziek: de New Orleans-jazz. Blues
Bluesteksten gaan over de zorgen van het dagelijks leven. Blues is volksmuziek vanaf ongeveer 1900. Het is dus sombere muziek, sombere teksten die voornamelijk gemaakt zijn door ex-slaven. Futurisme
Beeldende kunst zoals die in de toekomst zal zijn. Keerpunt in de kunstgeschiedenis. Het futurisme formuleert een totaalvisie, hoe weinig beredeneerd deze ook is, en ziet voor de kunst hierbij een voortrekkersrol weggelegd. Fragmentatie
Alsof er beweging in het schilderij zit. Er zijn allemaal losse fragmenten te zien. Fragmentatie wil zeggen dat een bom wordt gelegd onder het geruststellende idee dat alles compleet en af is: de spiegel aan scherven. Een voorbeeld is “Naakt de trap aflopend” van Marcel Duchamp. Kubisme
Perspectiefregels gelden niet meer. Verschillende gezichtspunten worden gecombineerd. Schilderijen kunnen helemaal plat zijn. In een kubistisch schilderij komen al die gezichtshoeken, die fragmenten, weer samen. “Fruitschaal met karaf” Elke keer als je denkt iets te herkennen, een tafel, een vloer, een fruitschaal, wordt dit weer tegengesproken door andere fragmenten op het schilderij. Het schilderij is gemaakt met bijv. krantenknipsels, stukjes marmerpapier enz. In een kubistisch schilderij gelden geen perspectiefregels meer. “De Ursonate” Schwitters verzamelt afval, zoals buskaartjes, verpakkingsmateriaal, stukjes kippengaas en afvalhout. Daar maakt hij dan kunst van. Hij noemt die kunst ‘Merz’. Hij verzamelt ook woorden, die hij hergroepeert tot klankgedichten. Hierin speelt de betekenis van woorden geen rol mee, alleen hunklanken. In “De Ursonate” ontbreken ook de woorden en blijven er alleen nog lettercombinaties over. Oorlog
Veel kunstenaars ontvluchten de Eerste Wereldoorlog. Zwitserland blijft neutraal in die oorlog. Het is dan ook niet gek dan veel kunstenaar naar Zürich vluchten. Het wordt een verzamelpunt voor jonge kunstenaars. In New York ook. Het is niet toevallig dat in deze twee steden de kunststroming ‘Dada’ ontstaat. “De groene tafel” Een stuk van Kurt Jooss. Keurige onderhandelaars zitten aan een groene tafel. Hun bewegingen houden het middel tussen ballet en pantomime. De meest karakteristieke houdingen worden bevroren. Elk persoon wordt afgevoerd dor de Dood. Het belangrijkste decorstuk is de groene tafel. Het is een variant op de middeleeuwse ‘Dodendans’. Montage
Fragmentatie gaat aan montage vooraf. Montage richt zich niet op het herstel van de oorspronkelijke samenhang. Dada maakt veel gebruik van montage. Voor Dada gelden geen regels en wetten meer. Montage is voor Dada een prima middel om de oude wereld op zijn kop te zetten. “Parade” Het stuk is opgevoerd door Les Ballets Russes. Picasso ontwerpt in 1917 decors en kostuums. De kostuums bestaan uit kartonnen en houten onderdeeltjes. Erik Satie schrijft de muziek voor Parade. Hij werkt ook met een typmachine, een sirene en een pistool. Surrealisme
Het is als in een droom. Bijv. het schilderij van Salvador Dali: “Gezicht van Mae West, als surrealistisch appartement te gebruiken”.
Hoofstuk 3 Opmars van de vooruitgang Het nieuwe paradijs
De eerste abstracte schilderijen, met liniaal en primaire kleuren. Kil en berekend. Gemaakt door kunstenaars met een missie. Kunst gaat een voorstelling hebben. Waarom deze verandering er is, daar zijn verschillende antwoorden op: de suprematie (oppergezag) van de geest komt boven de materie tot uiting (Malevich), harmonie laten zien die achter het zichtbare schuilgaat (Mondriaan) en dat er meer dan de werkelijkheid naar boven komt: de waarheid (Brancusi). - Het zwarte vierkant (Kazimir Malevich): De start van volledig abstracte kunst. Om die geest en gevoelens naar boven te brengen wordt er gebruik gemaakt van eenvoudige en elementaire vormen. In dit geval dus een vierkant dat staat voor de ‘suprematie’ van de geest boven de materie. - Compositie (Piet Mondriaan): De achterliggende harmonie onthullen. Kunst heeft volgens hem een tijdelijke functie. Hij laat in dit geval orde en wetmatigheid zien die schuilgaat achter wat we dagelijks om ons heen zien (universele waarheid). Volledig abstracte kunst. Primair kleurgebruik en lijnen langs een liniaal te trekken. - Adam en Eva (Constatin Brancusi): Abstracte waarheid. Oervormen vallen op die hij in allerlei combinaties en materialen keer op keer herhaalt. Massieve gesloten vormen. Systemen
Schönberg schrijft expressieve atonale muziek (= muziek waarbij de tonen niet bij elkaar passen en niet in elkaar overlopen, niet regelmatig). Bijv. Erwartung. Niet overleveren aan nieuwe wetten. Later denkt hij er anders over en maakt twaalftoonsysteem. Vaste regels gelden. Nieuwe regels worden onderwijsbaar. - Walzer (Schönberg): Walzer bevat de volledige reeks van de twaalf tonen uit het octaaf (twaalftoonsysteem). De reeks van tonen worden na elkaar of tegelijkertijd gebruikt en elke toon mag pas weer opnieuw gebruikt worden als de hele reeks geweest is. - Bartók (Béla Bartok): Muziek voor snaren, slagwerk en celesta (= orkestinstrument, door toetsen aangeslagen metalen staven). Stampend ritme, Hongaarse volksmuziek. Hij wil de muziektaal vernieuwen door westerse verworvenheden (= wat men met moeite verkregen heeft) te verbinden met de volksmuziek uit de Oost–Europese landen. Hij maakte gebruik van een fonograaf om de volksmuziek op te nemen. - Lamentation (Martha Graham): Solostuk voor een danseres. Een danseres die gevangen zit in tricot (= elastisch doek) waardoor bewegingen worden beperkt. Rouwbeklag. Verdriet en rouwen wordt tot uiting gebracht. Expressionistisch maar wel opgebouwd uit een vast systeem. Het contrast tussen spanning en ontspanning (Modern dance). Tonaal is systematisch. 12-tonen systeem is als er in het stuk maar 12 tonen worden gebruikt. Deze reeks van tonen worden na elkaar of tegelijkertijd gebruikt en elke toon mag pas opnieuw gebruikt worden als de hele reeks is afgewerkt. Revolutie
Er is een sterke neiging naar radicale vernieuwing. Malevich met zijn suprematistisch manifest roept naar die radicale verandering (Eerste wereldoorlog Rusland). Jonge kunstenaars ondersteunen de revolutie. Werken mee aan opbouw van een communistische staat. Russische kunstenaars: vormgeving en propaganda, monumenten en alledaagse voorwerpen. Uitgangspunt: politieke breuk met het verleden moet zich vertalen in breuk met de traditionele opvattingen over kunst en vormgeving. - Versla de witten (El Lissitzky): Abstractie is voor het breken van de ouderwetse kunst voor de revolutie. Abstracte vormen in dit werk van Lissitzky. Driehoeken en vierkanten nemen hier de rol van de herkenbare afbeeldingen over. Constructivisme: montage van losse elementen. - Sportoveral (Varvara Stepanova): Het ontwerpen van industriële producten. Kleding voor werken en sporten. De functionaliteit is zeer belangrijk. Voor ieder beroep ontstaat er een eigen herkenbaar outfit. Abstracte patronen in de ontwerpen sluiten aan bij de revolutie. - Oktober (Sergei Eisenstein): Als eerbetoon aan de revolutie (drie opeenvolgende scènes uit ‘Oktober’). De beelden spreken zelf een krachtige taal, want de geluidsfilm was er toen nog niet. Attractiemontage is bij het werk van Eisenstein erg herkenbaar. Korte filmfragmenten worden gemonteerd en hierdoor ontstaat het verhaal. Attractiemontage is wanneer er allerlei korte filmopnamen na elkaar op een ritmische manier monteert. Eisenstein ontwikkelde attractiemontage. Theater
Alles op het toneel moet er in de eerste helft van de twintigste eeuw zo echt mogelijk uitzien (= naturalisme). Het naturalisme is een vorm van lijsttoneel. Hierbij is ertussen de verduisterde zaal en het toneel een denkbeeldige vierde wand. Meyerhold aanval tegen lijsttoneel, wil constructivistisch toneel. Het publiek moet niet meevoelen, maar aan het denken worden gezet. Episch theater = de emoties van de personages is minder belangrijk dan de rol die ze spelen. - Op de bodem (Konstantin Stanislavsky en Maxim Gorty): een naturalistisch toneel. Een opvanghuis voor mislukkelingen en halve criminelen. Acteurs kruipen in de huid van hun rol. Ze zetten een persoonlijke en doorleefde rol neer (de Stanislavsky-methode). - De bedrogen echtgenoot (Vsevolod Meyerhold): tegen het naturalisme. Publiek laten realiseren dat het niet echt is. Constructie van trappen, verhogingen en bewegende katrollen en liften. Hoog tempo in alles. - Der Jasager (Bertold Brecht): schoolstuk. Zware bergbeklimming. Hier blijft een ziek kind achter en gaat de tocht verder. In een volgend stuk van Brecht blijft het kind niet achter. Industrie
1919: Bauhaus opgericht; een kunstopleiding voor de industrie. Eisen van Bauhaus: eerlijkheid ten opzichte van het gebruikte materiaal en functionaliteit. Bauhaus is een moderne variant op de middeleeuwse bouwloods. Samenwerking tussen bouwloodse kunstenaars en ambachtslieden voor het bouwen van kathedralen, model voor de organisatie van het onderwijs in Bauhaus. - Triadisch ballet (Oskar Schlemmer): theater is vergelijkbaar met arcitectuur. Werkt met de studenten van Bauhaus aan nieuwe richtlijnen voor het theater. Verzet zich tegen naturalistisch theater. Kostuums voor dansers met kubus en bolvormen, beïnvloed de beweging: hoekig, in rechte lijnen of als een tol draaiend. Kleur van de kostuums bepaald het karakter. Ontstaan een strijd door de bewegingen tussen de figuren. Geen verhaal met een begin en een eind. - Industrieel design (Marcel Breuer): de Wassilystoel (1925). Marcel Breuer was eerst een succesvol student van Bauhaus, later docent. Stoel voor Wassily Kandinsky gemaakt. Gemaakt met makkelijk te buigen buizen. Buizen zijn verchroomd voor het karakter. Materiaalgebruik sluit aan bij massaproductie. Wordt dus met massa’s gemaakt, niet voor het mooie. - Van Nellefabriek (koffie/thee/gebak) (Johannes Brinkman en Leendert van der Vlugt): aandacht aan de omstandigheden waaronder de arbeiders werken. Ruimte en licht zijn het belangrijkst. Veel glas, metaal en beton. Glazen wanden laten veel licht door. Ook transportsluizen als verbindingen. Zware arbeid wordt verlicht, letterlijk en figuurlijk. De nieuwe stad
Jaren ’20 en ’30: internationalisering is een kernmerk van de progressieve kunstenaars. Bijv. Bauhaus of CIAM (Congres Internationaux d’Architecture Moderne). Opgericht om gemeenschappelijke richtlijnen te ontwikkelen voor de nieuwe architectuur. Het Nieuwe Bouwen: verzamelnaam voor architectuur die zich laten beïnvloeden door drie dingen: - volkshuisvestiging; - stadsplanning; - relatie tussen industrie en architectuur. Na de Tweede Wereldoorlog ontstaat een internationale stijl door het CIAM. Voor Het Nieuwe Bouwen is functionalisme een eis  neutrale materialen (glas-staal-gepleisterde witte wanden). De schoonheid ontstaan vanzelf. - Kiefhoek (Jacobus J.P. Oud): een wijk die voldoet aan de eisen van Het Nieuwe Bouwen (sociale betaalbare woningbouw voor arbeiders). Veel beton, licht en ruimte. - Urbanisme (Le Corbusier): leidinggevend figuur in CIAM. De stad van de toekomst (urbanisme). Wolkenkrabbers, dit is het centrum, dit alles omringd door bomen dat het lawaai van de stad met al zijn verkeer dempt voor alle omliggende rustige wijken (‘vredig, te midden van zuivere lucht’). Rechtlijnig en geometrisch. De stad heet: Corbusiers, de stad voor drie miljoen inwoners. - Metropolis (film van Fritz Lang): de stad Metropolis. Gebaseerd op sciencefictionverhalen, de skyline van New York en ook een beetje op de tekeningen van Le Corbusiers. Metropolis komt in een film tot leven. Dure film. Decors lijken heel echt. Voorbeeld voor latere filmproducties. Het is een stomme film. De nieuwe huiskamer
Na de Tweede Wereldoorlog: het uitgangspunt van moderne arcitecten en vormgevers: weg met alles wat burgerlijk en ouderwets is en beginnen bij nul. Geld ook voor de inrichting van huizen; somber en functioneel. Moderne woonkamer is strak, hoekig, zonder enige vorm van versieringen, helder en overzichtelijk. Oude luxe gaan weg (het valt niet in de smaak). - Rietveld-Schröderhuis (Gerrit Rietveld): woonhuis, Mondriaans schilderijen zijn ruimtelijk vertaald. Open structuur, witte wanden. Horizontale en verticale vlakken doorsnijden elkaar. Geen privacy. Functionaliteit, primaire kleuren, verplaatsbare muren, licht en ruimte. - Rood-blauwe stoel (Gerrit Rietveld): niet wegzakken in de stoel, geen luiheid (lengte, breedte en diepte). Balkjes zijn niet in elkaar geschoven, maar gelijmd en gelegd. Balken lopen door de ruimte in. Koppen van de balken zijn geel geschilderd en versterken dit effect. Toekomstig voorbeeld van De Stijl. - Kinderwieg (Peter Kelder): uitgangspunten van constructivisme en De Stijl. Objectieve en kernachtige vormgeving. Primaire kleuren en geometrische vormen. Dictatuur (1924) Avant-garde kunstenaars raken steeds meer geïsoleerd en moeten volgens Lenin ‘van hun eigen enthousiasme leven’. Door Stalin is er de opkomst van het sociaal-realisme: resultaten van de revolutie worden op een figuratieve manier herkenbaar gemaakt. Geen abstractheid. Oost-Europese kunstenaars vluchten naar Duitsland. Door fascisme is werken ook daar onmogelijk. Vernietiging modernisme in Duitsland. Bauhaus wordt leeggeruimd en gesloten. Komt verbod op uitvoering van progressieve muziek, Haus der Deutschen Kunst met uitgeruimde schilderijen van Bauhaus, heet Entartete Kunst (ontaarde kunst). - Het appïsoleerd en moeten volgens Lenin ‘van hun eigen enthousiasme leven’. Door Stalin is er de opkomst van het sociaal-realisme: resultaten van de revolutie worden op een figuratieve manier herkenbaar gemaakt. Geen abstractheid. Oost-Europese kunstenaars vluchten naar Duitsland. Door fascisme is werken ook daar onmogelijk. Vernietiging modernisme in Duitsland. Bauhaus wordt leeggeruimd en gesloten. Komt verbod op uitvoering van progressieve muziek, Haus der Deutschen Kunst met uitgeruimde schilderijen van Bauhaus, heet Entartete Kunst (ontaarde kunst). - Het appèl (Elk Eber): in de tentoonstelling van Entartete Kunst (= ontaarde kunst) hing een schilderij ‘Het appèl’ dat erg gewaardeerd werd. De Stijl oogt vroeg 19e eeuws. Heel herkenbaar, moderne kunstenaars moeten onderduiken. New York wordt het nieuwe thuisland voor de moderne kunst. - Thriumph de Willens (Leni Riefenstahl): massascènes van Fritz Lang (Metropolis) vallen in de smaak. Ze worden door Hitler gezien als machtig propagandamiddel. Thriumph des Willens: propagandefilm. Onderwerp: partijdag van nationaal socialisten in Neurenberg. Technisch van grote kwaliteit. Hitler als hoofdpersoon met alle macht. - Chaplin als Hitler (Charles Chaplin): Film: The great dictator. Charles is Hitler. Komische en beangstigende film. Hij baseerd alles op eigenaardigheden van Hitler.
Hoofdstuk 4 Massacultuur, vermaak en verzet Abstract expressionisme
Schilderijen zijn geschilderd met vooral klodders, vegen en spatten. Er wordt ook wel gesproken van action painting. In de jazz ontwikkelen jonge zwarte muziekanten een ongepolijste, hoekige stijl: de ‘Bebop’. Jackson Pollock
Hij legt de schilderijen plat op de grond en loopt eroverheen om ze te schilderen. Hij druppelt de verf met stokjes of rechtstreeks uit het blik. In zijn grote doeken is het door de surrealisten bedachte automatisme zichtbaar. Niet het schilderij zelf, maar de handeling waaruit het ontstaat is belangrijk. Het is abstract. Kenmerken musical - Grote theatershows met tientallen acteurs en dansers die vaak massale acts spelen en dansen. - Muziek, aankleding en showballet is het belangrijkst. - Verhaal dient als verbinding tussen de verschillende zang- en dansnummers. “West Side Story” Verhaal, dans en muziek vormen een eenheid. West Side Story is een moderne bewerking van “Romeo en Julia”. De opeenvolging van liefdesscènes, dansen en gevechten maken West Side Story een zeer afwisselende musical. De macht van Hollywood
De producent is het machtigst. Om het financiële risico zoveel mogelijk te beperken worden films gemaakt volgens vaste ‘recepten’ die succes garanderen. Zo ontstaan er filmgenres die de herkenbaarheid bevorderen, naar de creatieve vrijheid van de filmmakers flink beperken. Het oudste genre is de western, waarin steevast een stoere held opereert die het opneemt tegen het kwaad. Hier tegenover staat het melodrama, een liefdesgeschiedenis waarin meestal een vrouw centraal staat. Kenmerken rock ’n roll - Sexy stem en sensuele heupbewegingen  swingend, opzwepend en erotisch. - Blanke jongeren zetten zich af tegen de oudere generatie. - Blanke variant op Rythm & Blues. - Elvis Presley. Kernmerken twist - Bijna zonder lichamelijk contact met een partner uitgevoerd. - Beweging: je zakt ver door je knieën en doet net of je je rug afdroogt met een handdoek. - Nadruk ligt op bewegingen met de bekken  rechtstreekse verwijzing naar seks. - Dé rock ’n roll dans. Kenmerken soaps - Eerste soap ontstaat in 1932. - Familieruzies. - Geen echte hoofpersoon. - Tijd verloopt uiterst traag. - Veel liefdesproblemen. The American Dream
Dit is een levenswijze waarbij vermaak en gemak voorop staan. Claes Oldenburg
Oldenburg vergroot objecten zoals een hamburger, taarten, gereedschap en schroeven. Popart
In 1956 ontstaat popart. De voorstelling speelt geen rol meer. Popart gebruikt voorstellingen uit de tweede hand. Originaliteit staat dan ook niet voorop. De dingen worden afgebeeld zoals ze er in het echt ook precies uitzien. De manier waarop massamedia met mensen, voorwerpen en uiteindelijk met onze manier van doen en denken omgaan, is het ware onderwerp van popart. Christo
Hij komt uit Bulgarije en hij werk in het begin met waardeloze materialen. Hij pakt afgedankte stoelen, winkelwagentjes en wijflessen in. Later gaat hij zelfs gebouwen inpakken. En wel het Rijksdaggebouw in Berlijn. Britse popmuziek
Van de rock ’n roll is in 1960 weinig meer over. Rond 1963 beleeft de popmuziek hun doorbraak. De ‘beatmuziek’ is nogal simpele, ongepolijste muziek met eenvoudige en aanvankelijk onschuldige teksten. De accenten liggen op de tweede en vierde tel van de vierkwartsmaat. Love & peace

Jongeren willen een wereld die draait om liefde en vrede in plaats van om regeld, macht een oorlog. Ieder individu mag volgend de hippies zijn leven zelf invullen. Zij geven dit idee vorm door hun haar te laten groeien, drugs te gebruiken en vrije seks te propageren. Woodstock
Wat begint als een popconcert voor enkele tienduizenden, eindigt in een driedaags ‘free concert’ voor een half miljoen jongeren. Het optreden van Jimi Hendrix was sensationeel. Zijn muziek is een combinatie van rhythm & blues en de in hippiekringen populaire psychedelische rock. Theater voor iedereen
Het episch theater van Brecht staat model voor nieuwe gezelschappen als Het Werkteater. Het ‘werk’ dient politieke doelen en traditionele decors en kostuums passen daar niet bij. Een van de vernieuwingen is het verdwijnen van het traditionele lijsttoneel: het vlakke vloertheater. Op de dansvloer
Popmuziek geeft een grote impuls aan de populaire dans: dans die wordt uitgevoerd voor je eigen plezier. Dansen is iets dat je leert op de dansschool, enigszins beheerst qua uitvoering. De uitzinnige en vrijpostige dans die gezien wordt in zwarte jazzclubs is ‘typisch iets voor negers’. Pas met de opkomst van de rock-‘n-roll en de nieuwe twistrage mogen ook de blanke zich op de dansvloer helemaal laten gaan. In het hippietijdperk wordt dansen een vorm van zelfexpressie, waarbij het er niet meer toe doet of je nog beweegt op de maat van de muziek. Come See About Me
The Supremes treden op in kleurige mantelpakjes, waarbij ze simultaan kokette danspasjes uitvoeren. De kenmerkende sound van The Supremes is de heldere samenhang op een vrolijke dansbeat. De soul is de toonaangevende dansmuziek rond 1965. Zwarte artiesten ontwikkelen deze popstijl vanuit de traditie van kerkgezang (gospels), waaraan de ritmiek van de rhythm & blues wordt toegevoegd. The Supremes worden de meest bekende zwarte act van de sixties met tien nummer één noteringen in de hitparade. Symfonie of energie? Muzikanten uit de symfonische rock maken lange nummers met een gelaagde opbouw en met verschillende thema’s. De ingewikkelde symfonische rock spreekt niet iedereen aan. Punk brengt de pop terug naar haar oervorm, naar de ongekunstelde energie van de vroege rock-‘n-roll. Muziek moet niet ‘bedacht’ klinken, maar puur en recht voor z’n raap. Dit wordt ook wel herkend in de reggae, afkomstig van het Caribische eiland Jamaica. Hoofdstuk 5 Zappen door een labyrint Eindeloze televisie
De populaire videoclip maakt gebruik van veel experimentele en avant-gardische filmtechnieken. Supersnelle montages, ‘surrealistische’ beelden, vorm en kleurexperimenten worden opeens gebruikt voor populaire doeleinden. Per clip kan een artiest een andere kant van zichzelf laten zien: stoer, romantisch, verleidelijk of kwetsbaar. Ook in de beeldende kunst duiken elemanten uit de clipcultuur op. Thriller
De succesvolle clip Thriller van Michael Jackson betekent een doorbraak voor zwarte artiesten. In de clip zien we hem tot een wolf transformeren. Thriller is niet alleen vanwege de inhoud een monsterproductie. Het is een minispeelfilm, compleet met huiveringwekkende special effects en massale dansscènes. Like a Virgin

In de videoclip Like a Virgin zien we Madonna wulps kronkelend in een gondel door Venetië varen. In andere clips verleidt ze een zwarte Christus in een kerk of zien we haar een gewapende overval plegen. Sex, religie en geweld, Madonna weet hoe ze moet shockeren. Muziek uit het getto
Hiphop en house worden niet commercieel gepromoot, maar klimmen zelfstandig op vanuit de underground. Hiphop ontstaat op straat. Zwarte jongeren in de New Yorkse wijk The Bronx gaan straatfeesten organiseren. Deze blockparties worden al snel een verzamelplaats voor allerlei activiteiten. De dj staat centraal. Door het herhalen van instrumentale tussenstukken (breaks) ontstaat er een nieuwe sound. Een Master of Ceremony (mc) moedigt het publiek aan bij het dansen. Er worden nieuwe dansstijlen ontwikkeld, waarvan de acrobatische breakdance de opvallendste is. Graffiti is de beeldende variant van hiphop. De zwarte hiphopjeugd draagt wijde (sport)kleding en gymschoenen. Naarmate de hiphop zich verder ontwikkelt, ontstaan er varianten als de gangsterrap en R&B. Dance
Dance is een paraplubegrip voor alle verschillende stromingen die vanuit de house zijn voortgekomen. House ontstaat in 1980 in Amerika en is een combinatie van disco en elektronische synthesizermuziek. In de zomer van ’88 waait de house over naar Europa. House ontketent de grootste dansrage sinds de disco. Het verschil met de andere nieuwe dansmuziek, hiphop, wordt steeds groter. Hiphop is relatief traag, en door de centrale rol die de rapper speelt, meer gericht op live optredens. House daarentegen is snelle feestmuziek, met de dj als entertainer. Lover and peace is het uitgangspunt van de house, terwijl er in de hiphop altijd een dreigende ondertoon van het ruige straatleven zit. Postmodernisme
Langzamerhand worden de architecten het modernisme beu. Alles ziet er hetzelfde uit: platte daken, beton en glas, enz. In gokstad Las Vegas, is het anders. Glitter en glamour, oude architectuurstijlen worden hergebruikt, verschillende stijlenlopen door elkaar: het postmodernisme. In het postmodernisme is citeren uit oude stijlen toegestaan en vergroten ornamenten de herkenbaarheid van een gebouw.